ΠΛΩΤΑΡΧΗΣ ΕΛ.ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ . Ο ΗΡΩΑΣ ΠΟΥ ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΦΟ ΚΑΙ ΕΦΕΡΕ ΘΑΝΑΣΙΜΗ ΣΥΓΧΥΣΗ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ

Ο ΠΛΩΤΑΡΧΗΣ ΕΛ.ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ H ΑΓΝΩΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ 

Του Αντιναυάρχου εα Κ. Βάλλα 

Ο σκοπός του παρόντος δημοσιεύματος είναι να παρουσιάσει την άγνωστη για πολλούς, δράση τουΑρματαγωγού ΛΕΣΒΟΣ, του Κυβερνήτη ΠλωτάρχηΕλευθέριου ΧανδρινούΠΝ και του πληρώματός του, κατά την εισβολή.

Οι κινήσεις του  Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ πριν,

κατά και μετά την εισβολή του Ιουλίου 1974

Πριν από την εισβολή

Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ, με Κυβερνήτη τον ΠλωτάρχηΕ.ΧανδρινόΠΝ, απέπλευσε από τις Κεχρές για την Αμμόχωστο Κύπρου, την13 Ιουλίου 1974και ώρα 22:00, μεταφέροντας προσωπικό και υλικό της ΕΛΔΥΚ, με προβλεπόμενη ώρα κατάπλου την 07:00 της 17/7.

Την 09:00 της 15/7 και ενώ το πλοίο βρισκόταν εν πλω, ο Κυβερνήτης πληροφορήθηκε από το ραδιόφωνο, την εκδήλωση πραξικοπήματος, εναντίον του  Μακαρίου και ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήτο νεκρός. Ο Χανδρινός αποφάσισε την συνέχιση του πλου για ολοκλήρωση της αποστολής  του και ενημέρωσε σχετικά το ΓΕΝ, το οποίο ενέκρινε τις προθέσεις του. Το μεσημέρι της16/7ενώ το Α/Γ βρισκόταν νοτίως της Λεμεσού, διατάχθηκε από ΓΕΝ να αναστρέψει και να κινηθεί προς τον όρμο Λάρδο (Λίνδος) της Ρόδου. Η διαταγή αυτή ακυρώθηκε την επομένη και εδόθη νέα εντολή να καταπλεύσει στην Αμμόχωστο την 19/05.00/7

Πράγματι, το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ κατέπλευσε στο λιμάνι της  Αμμοχώστου την 19/7 και ώρα 05:00, αλλά δεν εκφόρτωσε πυρομαχικά του ΣΞ γιατί όπως ανέφερε ο αρμόδιος Αξιωματικός της ΕΛΔΥΚ δεν ήταν απαραίτητα, επειδή από πρόσφατες επιχειρήσεις είχε περισυλλέγει μεγάλη ποσότητα όπλων και πυρομαχικών. Πέραν αυτού, δύο Αξιωματικοί της Ειρηνευτικής Δυνάμεως, είχαν τοποθετηθεί, -για πρώτη φορά- στον καταπέλτη του πλοίου προς έλεγχο του εκφορτούμενου υλικού.

Την ίδια ημέρα (19/7) και ώρα 18:00 το πλοίο απέπλευσε από την Αμμόχωστο με 450 άνδρες οπλίτες της ΕΛΔΥΚ, για επαναπατριωτισμό. 

Οι κινήσεις του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ κατά την εισβολή

Την επομένη το πρωί, 20/7 ο Κυβερνήτης πληροφορήθηκε από το δελτίο ειδήσεων της Κυπριακής ραδιοφωνίας  την είδηση της Τουρκικής επιθετικής ενέργειας και της αποβάσεως, ως και την κήρυξη γενικής επιστρατεύσεως, από την Κυπριακή Κυβέρνηση.

Το πλοίο την 09:20, διατάχθηκε από ΓΕΝ να πλεύσει στηΛεμεσό, για αποβίβαση της δυνάμεως ΕΛΔΥΚ, αλλά μετά από λίγα λεπτά της ώρας (την 09:40), ελήφθη νέα διαταγή ΓΕΝ, για να πλεύσει στηνΠάφοκαι να αποβιβάσει το προσωπικό της ΕΛΔΥΚ. Όταν το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ έλαβα την τελευταία διαταγή, βρισκόταν 40 ν.μ. νοτιοδυτικά της Πάφου.

Την 14:00 της 20/7, το πλοίο αγκυροβόλησε στην Πάφο και άρχισε η αποβίβαση των οπλιτών με τρία αποβατικά πλοιάρια (ΑΒ/ΑΚ).

Μετά από λίγο (14:15),ο Διοικητής της Εθνοφρουράς Πάφου ζήτησε από τον Κυβερνήτη, μέσω του ραδιοτηλεφώνου, να προσβάλλει με το πυροβολικό του πλοίου, το φρούριο της Πάφου και συγκεκριμένα  τον θύλακα Μουττάλου, στον οποίο ήταν συγκεντρωμένες μεγάλες Τουρκικές δυνάμεις (δύο τάγματα), με άριστο εξοπλισμό.

Ο Κυβερνήτης Πλωτάρχης Ε.ΧανδρινόςΠΝ, ελλείψει πληροφοριών από ΓΕΝ, εάν η Ελλάδα είχε εμπλακεί σε εχθροπραξίες με την Τουρκία λόγω της εισβολής και επειδή η κατάσταση επέβαλλε την πλήρη σιγή ασυρμάτου και μέσων επικοινωνίας  με το κέντρο,βρέθηκε προ του σοβαρού διλήμματοςεάν θα υλοποιούσε το αίτημα της Εθνοφρουράς περί προσβολής Τουρκικών στόχων, με όλες τις τυχόν επιπτώσεις, ή θα άφηνε στο έλεος των εισβολέων την Πάφο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η «μοναχικότητα» του Κυβερνήτη στη αστραπιαία λήψη σοβαρών αποφάσεων, οι οποίες ενδεχομένως να έχουν λίαν σοβαρές επιπτώσεις, είναι πράγματι δραματική.

ΟΧανδρινός, μετά από μία σύντομη εκτίμηση της καταστάσεως και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη ισχυρών Τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή, θα σήμαινε μεγάλη αιματοχυσία και ολοκληρωτική κατάληψη της Πάφου,αποφάσισε την προσβολή των στόχωνπου του υποδείχτηκαν, με τον διαθέσιμο ανεπαρκή οπλισμό του πλοίου (πυροβόλα των 40ΜΜ Μπόφορς), τον οποίον είχαν επανδρώσει και οπλίτες της ΕΛΔΥΚ, λόγω αριθμητικής ανεπαρκείας του πληρώματος του πλοίου.

Επί δύο συνεχείς ώρες (20/1530 - 20/1730), το ψυχωμένο και ηρωικό πλήρωμα του ΛΕΣΒΟΣ σφυροκόπησε με επιτυχία τον θύλακα (περίπου 900-950 βλήματα των 40 ΜΜ),με αποτέλεσμα να  εξουδετερωθεί ο Τουρκικός θύλακας και  να διασωθεί η Πάφος.

Όπως αναφέρει, στο πολεμικό ημερολόγιο (ημερ. 23.12.1974), ο αποφασιστικός και γενναίος Κυβερνήτης  «Επί του θέματος της εκτελέσεως βολής εναντίον των τουρκοκυπριακών θέσεων, πλέον των όσων αναφέρθησαν, έχω να προσθέσω ότι από την στιγμήν που διετάχθην όπως αναστρέψω δια Πάφον, εθεώρησα ότι το πλοίον συμμετείχεν, αδιακρίτως εάν έφερε Ελληνικήν Σημαίαν, ενεργώς εις οιοδήποτε είδος επιχειρήσεων, είτε αμυντικάς, είτε επιθετικάς, ελάμβανον χώραν εις την νήσον»

Αξίζει να αναφερθεί και η τελευταία παράγραφος του πολεμικού ημερολογίου, ακριβώς όπως διατυπώθηκε από τον Κυβερνήτη: «...Περαίνων την εν λόγω έκθεσιν, επιθυμώ να αναφέρω ότι ως διαπίστωσα, το ηθικόν του Έλληνος, η ψυχραιμία και η τόλμη αυτού, ευρίσκεται εις υψηλόν βαθμόν.  Δεν θα ήτο υπερβολή να γράφω ότι άπαντες οι επιβαίνοντες του πλοίου Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και οπλίται εν ουδεμία περιπτώσει απώλεσαν το θάρρος των και την πίστιν προς τα ιδεώδη της φυλής.Ιδιαιτέρως εθαύμασα το θάρρος των επαναπατριζομένων οπλιτών του Σ.Ξ, οίτινες καίτοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι επέστρεφον εις τας οικείας των, με έξαλλον ενθουσιασμόν και αλλαλαγμούς χαράς, εδέχθηκαν την, από του στόματός μου, πληροφορίαν περί της επανόδου των εις την Κύπρον, προς ενίσχυσιν των μαχομένων συναδέλφων των εναντίον των εχθρών του γένους»

Ο τακτικός χειρισμός του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ μετά την δράση

Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ, μετά την εκτέλεση των πυρών, απέπλευσε από την Πάφο την 201800, με προορισμό τον Ναύσταθμο Σαλαμίνας.

Ο Κυβερνήτης, ΠλωτάρχηςΕ.ΧανδρινόςΠΝ, εκτίμησε -πολύ σωστά- την κατάσταση - όπως αποδείχθηκε αργότερα- και αποφάσισε να λάβει πορεία προς Νότο αντί προς Δυσμάς, που ήταν η συντομότερη προς Ρόδο. Την πορεία αυτή τήρησε επί 6ωρο περίπου και τα μεσάνυχτα, όταν το πλοίο βρισκόταν 60 ν.μ νότια της Κύπρου, έστρεψε επί πορείας 270 (δυτική). Το πλοίο συνέχισε την πολιτική τήρησης σιγής ασυρμάτου μέχρι την 03:30, όταν λόγω αιφνιδίου θανάτου του μοναδικού επιβαίνοντος πολιτικού υπαλλήλου Δαμιανού Μιχαήλ, οδηγού περονοφόρου οχήματος του ΝΣ, απαιτήθηκε η αναφορά του συμβάντος στο ΓΕΝ. Από εκείνη την ώρα, το πλοίο ανέφερε τακτικά το στίγμα του στο ΓΕΝ.

Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ κατέπλευσε στη Σητεία Κρήτης την 221450 και παρέμεινε μέχρι την 22/22.20 ότε απέπλευσε για ΝΣ, στον οποίο κατέπλευσε την 232100.

Τα δραματικά γεγονότα στο Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό.

Η βύθιση του Α/Τ KOCATEPE D 354
 

Από τα διάφορα δημοσιεύματα του ελληνικού και διεθνούς τύπου, ως και την σχετική έρευνα του αείμνηστου συναδέλφου Στέλιου Ι. Χαρατσή, αποδεικνύεται περίτρανα η «Πύρρεια νίκη» των Τουρκικών ναυτικών δυνάμεων, κατά την εισβολή  στην Κύπρο.

Η έξυπνη και ορθά μελετημένη κίνηση του Χανδρινού, να κινηθεί νότια για περίπου 6 ώρες και να βγει έξω από την περιοχή επιχειρήσεων, πέραν του ότι διέσωσε το πλοίο του και τους επιβαίνοντες, δημιούργησε, σε συνδυασμό με την έλλειψη συντονισμού των Τουρκικών δυνάμεων, τέτοια σύγχυση στο Τουρκικό Γενικό Επιτελείο και στα επιχειρούντα πλοία και αεροσκάφη, ώστε να βυθισθεί από φίλια (Τουρκικά) μαχητικά Α/Φ, το Α/Τ -Kocatepe- με Κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο GiuvenErkayiaT.Nκαι να χαθούν 13 Αξιωματικοί και 64 άνδρεςτου πληρώματός του. Αλλά και δύο άλλα Τουρκικά Αντιτορπιλλικά, το -Adatep- (Κυβερνήτης ΑντιπλοίαρχοςRizahNurOntzuTN) και -M.FevziCakmak- υπέστησαν σοβαρές και μικρότερες βλάβες, αντίστοιχα.

Αξιολόγηση και αναγνώριση της δράσης του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ,

του Κυβερνήτη και του πληρώματός του.

Ησιγή ιχθύος που χαρακτηρίζει, συνήθως, την ελληνική πολιτεία (πολιτική και στρατιωτική ηγεσία), παράλληλα με την αθέλητη ή -το χειρότερο- ηθελημένη λησμοσύνη εκείνων που φώτισαν με το παράδειγμά τους, το δρόμο του καθήκοντος και του χρέους προς την πατρίδα, είναι απαράδεκτη και βλάπτει σοβαρά το ηθικό τόσο των ανδρών των Ε.Δ όσο και του Ελληνικού λαού γενικότερα.

Με το δικαιολογητικό ότι δεν έχει ανοίξει ακόμα οφάκελος της Κύπρου(αλήθεια τι περιμένουν;), αποσιωπώνται ηρωικές πράξεις και αποφασιστικές ενέργειες που σημάδεψαν την ιστορία των τελευταίων χρόνων.

Οι Κύπριοι αδελφοί μας, τίμησαν πολλές φορές με μνημεία, ονομασίες περιοχών και οδών τους μαχητές του Κυπριακού αγώνα και εξακολουθούν, σε κάθε ευκαιρία, να μνημονεύουν τα ονόματα και να εξάρουν τις ηρωικές πράξεις τους.

Με εισφορές συμμαθητών (!!) του, στήθηκε η προτομή του αείμνηστου  Κυβερνήτη της Τορπιλακάτου Τ3 Υποπλοιάρχου Ελευθερίου Τσομάκη, ο οποίος μαζί με το πλοίο του και τους 8 άνδρες του ηρωικού πληρώματός του, αναπαύονται δοξαστικά στο βυθό της Κυρήνειας, μετά από αεροπορική προσβολή Τουρκικών α/φ κατά την 20.7.1974

Διερωτώμεθα, γιατί αυτή η αδιαφορία; Δεν μιλάμε για ιδιαίτερες τιμές, προαγωγές και παράσημα.

Σε αυτό που εστιάζεται το παρόν άρθρο είναι:

1)     Να γίνει ευρύτερα γνωστή η δράση του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ, του Κυβερνήτη  Πλωτάρχη Ε.Χανδρινού ΠΝ και του πληρώματός του. Ατυχώς, το πλοίο εκποιήθηκε και έγινε παλιοσίδερα, αντί να μείνει κάπου ανέπαφο για να θυμίζει την ηρωική δράση του.

Η οργάνωση από ΓΕΝ,  σεμνής τελετής για το σκοπό αυτό, με παρουσία των επιζώντων του πληρώματος και των οικογενειών των θανόντων, θα αποτελέσει  ελάχιστη προσφορά και ενδεδειγμένη ενέργεια.

2)     Με μέριμνα ΓΕΝ, να ζητηθεί από τον Δήμαρχο Ζωγράφου, περιοχή διαμονής του Χανδρινού, να δώσει το όνομα του Αντιναύαρχου Ελευθέριου Χανδρινού, σε μια οδό του Δήμου (στην Πάφο της Κύπρου έχει μετονομασθεί οδός και δημοτικό άλσος σε -Αντιναύαρχος Χανδρινός-)

3)  Να φιλοτεχνηθεί και τοποθετηθεί, εντός περιοχής ΠΝ, η προτομή του  Χανδρινού.

"ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΤΟΥ Π.Ν. ΗΞΕΡΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΤΤΙΛΑ!"

    ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ
1 ΕΩΣ 21 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974

ΓΡΑΜΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΛΩΤΑΡΧΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΧΑΝΔΡΙΝΟ

ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ (Ε.Χ)

ΠΡΟΣ:ΑΕΔ/ΔΙΚ
ΘΕΜΑ: ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ
ΣΧΕΤ.: Φ.204/15ΝΟΕ74/ΑΕΔ/ΔΙΚ
Ο ΠΧΗΣ (Μ) Ε.ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ 3 ΕΓ/2
Ημερομηνία: 23 Δεκεμβρίου 1974

Εις εκτέλεσιν σχετικών, λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω τα ακόλουθα:

     ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1-15 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974

 α) Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ είχε προγραμματισθή διά μεταφοράν προσωπικού και υλικού, ΕΛΔΥΚ εις Κύπρον, με προβλεπόμενη ημερομηνία απόπλου την μεσημβρίαν της 12ης Ιουλίου 1974.

β)  Η φόρτωσις επί του πλοίου ήρχισεν την πρωίαν της 11ης Ιουλίου και επερατώθη τας βραδυνάς ώρας της αυτής ημέρας

γ)  Την μεσημβρίαν της 11ης Ιουλίου το πλοίον ειδοποιήθη τηλεφωνικώς, υπό του Αρχηγείου Ναυτικού ότι ο απόπλους του ανεβάλετο επό 24 ώρας, λόγω μη εγκαίρου φορτώσεως των προβλεπομένων υλικών. Σχετικόν σήμα επί τού αυτού αντικειμένου ελήφθη εις πλοίον την πρωίαν της 12ης Ιουλίου, δεδομένου ότι ως αναφέρθη η φόρτωσις είχεν περατωθή την προηγουμένην.

δ) Το πλοίον απέπλευσεν την μεσημβρίαν της 13ης Ιουλίου διά ΚΕΧΡΕΑΣ προς εποβίβασιν του μεταβαίνοντος εις Κύπρον προσωπικού ΕΛΔΥΚ. Από τας ΚΕΧΡΕΑΣ το πλοίον απέπλευσεν δι' Αμμόχωστον Κύπρου την 132200 με προβλεπομένην ημερομηνίαν κατάπλου την 170700.

ε) Την πρωίαν της 15ης Ιουλίου ευρισκομένην μετά των Αξ/κων συνοδών της ΕΛΔΥΚ εις δεξιόν κατάστρωμα του πλοίου, ότε περί την 09.30 προσήλθεν ο Υπόλογος Τηλεγραφητής και μου ανέφερε ότι, ως μετέδωσεν ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Λευκωσίας, την πρωίαν εξεδηλώθη πραξικόπημα υπό της Εθνοφρουράς εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και ότι ο Αρχιεπισκόπος ήτο νεκρός. Πάραυτα ανήλθον επί της γέφυρας όπου και προσωπικώς διεπίστωσα την ορθότητα της πληροφορίας. Κατόπιν αυτού απεφάσισα όπως συνεχίσω την αποστολήν μου. Τας προθέσεις μου ανέφερα διά στόματος (ΛΕΣ 114/ΗΩΠ151020) εις Αρχηγείον Ναυτικού, το οποίον εν συνεχεία με διέταξε όπως συνεχίσω κανονικώς την αποστολή μου. Συγχρόνως με τα ανωτέρω διέταξα όπως ανέλθη επί του καταστρώματος μέρος πυρομαχικών και τούτον διότι την στιγμήν εκείνην δεν εγνώριζον τι ηδύνατο να συμβεί πλησιάζων εις τας ακτάς της Κύπρου.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ 16-19 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974

ζ) Την πρωίαν της 16ης Ιουλίου αντελήφθην πολεμικόν σκάφος φέρον Κυπριακήν και Ελληνικήν σημαίαν να διέρχεται εις μικράν απόστασην από του πλοίου με πορείαν δυτικήν και με αρκετά υψηλήν ταχύτητα. Παρά τας καταβληθείσας προσπαθείας όπως αποκαταστήσω επαφήν δι' οπτικών σημάτων (προβολέως), ουδεμιάς απαντήσεως έτυχων. Ως διεπιστώθη, μετά τον κατάπλουν εις Αμμόχωστον, επρόκειτο περί του Π/Π ΛΕΒΕΝΤΗΣ το οποίον μετέβαινε εις Πάφον δι' ειδικήν αποστολήν.

η) Την μεσημβρίαν της αυτής ημέρας και ενώ το πλοίο ευρίσκετο νοτίως της Λεμεσού, διετάχθην υπό του Αρχηγείου Ναυτικού όπως αναστρέψω και πλεύσω ίνα αγκυροβολήσω εις όρμον ΛΑΡΔΟ(ΛΙΝΔΟΣ) ΡΟΔΟΥ.

θ) Την μεσημβρίαν της 17ης Ιουλίου κι ενώ το πλοίον ευρίσκετο περί τα 20 ΝΜ νοτιο-ανατολικώς της Λίνδου, διετάχθην εκ νέου όπως πλεύσω εις Αμμόχωστον, ρυθμίζων ώστε να καταπλεύσω την 190500.

ι) Τας απογευματινάς ώρας της αυτής ημέρας έλαβον σήμαν (ΑΝ4465/ΗΩΠ 171355Β) υπό του Αρχηγείου Ναυτικού, εις ο διετάσσετο όπως τα προς εκφόρτωσιν υλικά θα υπεδεικνύωντο επί τόπου υπό του Ανσχου ΦΑΡΜΑΚΗ Χ. της 4ης ΜΕΟ του ΑΕΔ, ο οποίος θα μετέβαινε επί τούτου εις Κύπρον. Καθόριζεν επίσης όπως ο απόπλους του πλοίου εκτελεσθή αυθημερόν.

κ) Την 190400 κατέπλευσα εις Αμμόχωστον και ηγκυροβόλησα έμπροσθεν του λιμένος, περιμένοντας την επιβίβασιν του Πλοηγού, όστις αφίχθη την 05.00. Εις τας 05.30 εισήλθεν εις τον λιμέναν και προσέδεσα εις το υπάρχον κεκλυμμένον.

λ) Το πλοίον ανέμενον ο Γ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ μετά του απαιτουμένου προσωπικού και οχημάτων διά την εκφόρτωσιν και ο Υποπλοίαρχος ΓΟΥΛΕΑΣ επικεφαλής ομάδος ΟΥΚ διά την εκτέλεσιν ελέγχου υφάλων. Αργότερον, αφίχθη ο Αντ/χης Χ. ΦΑΡΜΑΚΗΣ ο οποίος με επληροφόρησεν ότι δεν θα εκφορτωθούν πυρομαχικά. Ειδικώς δια τα πυρομαχικά του ΣΞ επληροφορήθην ότι δεν υπήρχεν λόγος να εκφορτωθούν διότι, πέραν της Δγης του ΑΕΔ, δεν εχρειάζοντο δεδομένου ότι εκ των επιχειρήσεων των προηγουμένων ημερών είχεν περισυλλεγείν μεγάλη ποσότης όπλων και πυρομαχικών τελειοτάτου τύπου τσεχοσλοβακικής προελεύσεως. Εις το σημείον αυτόν αναφέρεται ότι ακριβώς εις τον καταπέλτην του πλοίου είχον τοποθετηθεί διά πρώτην φοράν, ως επληροφορήθην, δύο Αξ/κοί της Ειρηνευτικής Δυνάμεως του ΟΗΕ, προς έλεγχον του εκφορτωμένου υλικού.

μ) Περί την 191130 και καθον χρόνον ευρισκόμουν εις το διαμέρισμά μου συζητών μετά του Υπ/κτου της ΕΛΔΥΚ παρουσιάσθη εις (1) τελωνιακός υπάλληλος ο οποίος ανέφερε ότι "Τούρκοι ένοπλοι συναθροίζονται εις το παλαιόν φρούριον της πόλεως, οι δε τουρκοκύπριοι εργάται του λιμένος εγκαταλείπουν τας εργασίας των μεταβαίνοντες και ούτοι μέσα στο φρούριο". Εκ της πληροφορίας αυτής ανησύχησα, πλην όμως με διαβεβαίωσαν ότι αι κινήσεις αυται ουδεμίαν ανησυχίαν πρέπει να εμπνέουν χαρακτηρισθήσαι ως επιθυμίαν των τουρκοκυπρίων να δημιουργήσουν θέμα λόγω της αντικαταστάσεως της ΕΛΔΥΚ. Προ της καταστάσεως αυτής και δεδομένου ότι εγένετο αντιληπτή η ύπαρξις πολυβόλου όπλου επί των επάλξεων του φρουρίου καταλήλως κεκαλυμμένον, διέταξα όπως εξοπλισθή μέρος των πυροβόλων του πλοίου, οι δε ομοχειρίες να ευρίσκονται μέσα εις αυτά, αλλά να δείχνουν ότι εργάζωνται. Περί την μεσημβρίαν και κατόπιν γενομένων συνεννοήσεων οι τουρκοκύπριοι εργάται επανήλθαν στας εργασίας των.

ν) Περί την 191400 προσήλθεν εις πλοίον ο Δντης Πληροφοριών της ΕΛΔΥΚ, ο οποίος με προσεκάλεσε όπως μεταβώμεν εις το θέρετρον Αξκων ΕΛΔΥΚ δι' έναν αναψυκτικόν. Κατ' αρχάς ηρνήθην την πρόσκλησιν, πλήν όμως, τελικώς την απεδέχθην διά λόγους τελείως τυπικούς. Μετά την άφιξήν μας εις ΚΑΟΑ και εις γενομένην συζήτησιν μου είπεν ότι υφίστανται πληροφορίες ότι οι τούρκοι προετοιμάζονται, επιβιβαζόμενοι πλοίων, δι' εκτέλεσιν αποβάσεως εις Κύπρον, αλλά κατόπιν εκτιμήσεως της καταστάσεως και της εκ του παρελθόντος πείρας τούτο δεν είναι αληθές, διότι και άλλες φορές επεβίβαζον στρατευματα και εφόρτωναν υλικόν εις τα πλοία δι' εκτέλεσιν ασκήσεων. Ωσαύτως, κατά την συζήτησιν, ελέχθη ότι την μεσημβρίαν εκυκλοφόρησε η φήμη ότι οι τούρκοι προέβησαν εις επιθετικάς ενεργείας, πλησίον της πράσινης γραμμής εις την Λευκωσίαν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθή πανικός, να κλείσουν τα καταστήματα και έντρομοι οι κάτοικοι να εγκλειστούν εις τας οικίας των. Τούτο ως διεπιστώθη ήτο ανακριβές και εδημιουργήθη υπό του Ραδιοφωνικού σταθμού της Αγγλικής βάσεως της Λεμεσσού.

ξ)  Μετά την παραμονή ημισείας ώρας εις το ΚΑΟΑ επέστρεψα εις πλοίον. Περί την 191800 το πλοίον απήρε του λιμένος Αμμοχώστου αφού επέβησαν 450 οπλίται της ΕΛΔΥΚ.

ο) Περί την 05.45 της 20ης Ιουλίου, εξήπνησα και έθεσα το ραδιόφωνον διά ν' ακούσω ειδήσεις, αι οποίαι μετεδίδοντο την 6ην πρωινήν. Αντί δια ελαφρά τραγούδια ήκουσα εμβατήρια. Εις το μυαλό μου αμέσως ήλθον τα ενδοκυπριακά γεγονότα και εσκέφθην ότι εναπήρχισαν τον εμφύλιον σπαραγμόν. Δεν επρόλαβα όμως να τελειώσω την σκέψην μου και ο Ραδιοφωνικός σταθμός της Λευκωσίας ανήγγειλε την Τουρκικήν εισβολήν, αρχίζοντας κάπως έτσι :

''Κυπριακέ Ελληνικέ Λαέ, οι τούρκοι, ο αιώνιος εχθρός μας, μας επετέθησαν τας πρωινάς ώρας υπούλως. Η κυβέρνησις εκήρυξεν γενικήν επιστράτευσιν". Συγχρόνως εκαλούσε άπαντας τους Ελληνοκυπρίους να ξεχάσουν τας διαφορές των και ενωμένοι να αντιμετωπίσουν τον κοινόν εχθρόν. Προ της ανωτέρω καταστάσεως ανήλθων επί της γεφύρας και διέταξα όπως το πλοίο στρέψει και λάβη ΝοτιοΔυτικήν πορείαν ίνα απομακρυνθή των ακτών της Κύπρου. Συγχρόνως εσήμανα συναγερμόν κα εκάλεσα τον επικεφαλής του τμήματος της ΕΛΔΥΚ, Αντ/ρχην Σταυρόπουλον εις τον οποίον αφενός εγνώρισα περί της τουρκικής αποβάσεως εις την Κύπρον, αφ' ετέρου τον παρεκάλεσα να διαθέση ορισμένους οπλίτας της ΕΛΔΥΚ δια τον εξοπλισμόν πυροβόλων τινών, τα οποία δεν ηδύνατο να εξοπλίση το πλοίον.

 Παρ' αυτα διέταξεν προσκλητήριον της υπ' αυτόν δυνάμεως και δια των υφισταμένων του Αξ/κων την βοήθειαν του Υπάρχου και του Οπλονόμου, κατηρτήσθησαν ομοχειρίαι. Ούτο εντος μικρού χρονικού διαστήματος άπαν το πυροβολικόν του πλοίου ευρίσκεται εξοπλισμένο και έτοιμο προς δράσιν, δεδομένου όμως ότι μετά τον καταρτισμό των ομοχειριών εγένετο μικρά εκπαίδευσις διά τον τρόπον βολής και την γέμισιν των πυροβόλων.

π) Κατά την διάρκειαν που εγένοντο τα ανωτέρω, ελαμβάνοντο σήματα υπό του αρχηγείου Ναυτικού, τα οποία αφορούσαν εις την ετοιμότητα και ασφάλειαν των Ν. Μονάδων.
ρ) Την 09.20 ελήφθη σήμα υπό του Αρχηγείου Ναυτικού δια του οποιου το πλοίον διετάσσετο όπως πλεύση εις Λεμεσσόν δι' αποβίβασιν των επιστρεφόντων εις Ελλάδα οπλιτών.
Το σήμα τούτο ηκυρώθη.

σ) Την 09.40, του πλοίου ευρισκομένου περί τα 40 μίλια Ν.Δ της Πάφου, ελήφθη έτερον σήμα, κανονικόν, διά του οποίου το πλοίον διετάσσετο όπως πλεύση εις Πάφον δι' αποβίβασιν του προσωπικού της ΕΛΔΥΚ. Πάραυτα ανέστρεψα πορείαν, εγνωστοποίησα εις τους επιβαίνοντας περί της νέας αποστολής μας, έδωσα οδηγίας διά την προετοιμασίαν αποβιβάσεως, ήτις θά εγένετο τη χρήσει Αποβατικών Ακάτων (ΑΒ/ΑΚ) και παρεκάλεσαν τον Ανσχην ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΝ να προετοιμάση του υπ' αυτόν οπλίτας δια την αποβίβασιν. Απεφασίσθη δε όπως η αποβιβασθησόμενοι οπλίται λάβουν μεθ' εαυτόν μόνον τους ατομικούς των σάκκους. Αργότερον δια σήματος (ΛΕΣ116/ΗΩΠ2012550) ητησάμην όπως διευκρινισθή εάν η αποβίβασις θα έδει να εκτελεσθή το ταχύτερον ή κατά την διάρκειαν της νυκτός. Επί ανωτέρω αιτήσεως ουδεμίαν απάντησις ελήφθη εις πλοίον.

τ) Ανευ απροόπτου την 1400 ηγκυροβόλησα εις Πάφον και πάραυτα ήρχισεν η αποβίβασις των οπλιτών δια της χρήσεως τριών εκ των τεσσάρων ΑΒ/ΑΚ. Καθ'ον χρόνον,ελάμβανε χώρα η αποβίβασις και συγκεκριμένως περί την 1430 ο Πάφου ελθών εις ραδιοτηλεφωνικήν επαφήν μετ'εμού ητήσατο την εκτέλεσιν πυρών εναντίον οικίας φερούσης υψωμένον την τουρκικήν σημαίαν και η οποία απετέλει, ως με επληροφόρησεν το Διοικητήριον των τουρκοκυπριακών δυνάμεων της περιοχής.

Κατ'αρχάς, ευρέθην εις δύσκολον θέσιν διότι ουδεμία πληροφορία υφίστατο περί ενάρξεως εχθροπραξιών μεταξύ Ελλάδος-Τουρκίας, πλήν όμως εν συνεχεία συνειδητοποιών τας αιτήσεις του Δ/του της Εθνοφρουράς ως απαιτουμένος και γενομένου αντιληπτού, οτι εν περιπτώσει καθ'ην πλοίον δεν θα περιορίζετο εις παρακολούθησιν της αποβιβάσεως,αλλά θα εθεώρη ταύτην ως εχθρικήν ενέργεια και ως τοιάυτην θα την αντιμετώπιζεν, αναλαμβάνων πλήρως τας απορρεούσας ευθύνας απεφάσισα εξ ιδίας πρωτοβουλίας, όπως ικανοποιήσω την αίτησιν του Διοικητού της Εθνοφρουράς και εκτελέσω βολή εναντίον του αιτηθέντος στόχους, καίτοι εγνώριζα οτι αυτή δεν θα ήτο ακριβής.Ούτω το πλοίον ήρχισεν να βάλη την 201530 και εσυνέχισεν ταύτην κατά διαστήματα μέχρι της 201730.Περί την 1600 επέβη του πλοίου ο Σημ/ρος ΣΕΑ/Μ ΠΑΛΑΙΣΤΡΟΣ Διοικητής του Ν.Σταθμού Πάφου, με οδηγίας εις ποίον ακριβώς σημείον να συγκεντρώσω το πύρ. Ούτος μετ'ολίγον απεβιβάσθη.

Την 201645,ήτοι μετά πέρας αποβιβάσεως των οπλιτών ο Διοικητής της Εθνοφρουράς ητήσατο όπωςεπιβιβασθή του πλοίου.Τούτο εγένετο αποδεκτόν.Επέβη δε ίνα αυτοπροσώπως αιτήση όπως συνεχίσω την βολήν, δεδομένου ότι με το πέρας αποβιβάσεως είχα σαφείς εντολάς όπως αποπλεύσω πάραυτα. Την 201745 ο Διοικητής απεβιβάσθη εις την ξηράν και το πλοίον απήρε την 1800. Εβλήθησαν περί τα εννεακόσια βλήματα των 40ΜΜ. Αποτελέσματα βολής τυγχάνουν άγνωστα εις εμέ.

υ) Από την Πάφον το πλοίον εκινήθη επί 6ωρον με νοτίαν πορείαν και εν συνεχεία δυτικήν, μέχρις εισόδου μου εις Ελληνικόν FIR ότε εκινήθη πρός Σητείαν όπου κατέπλευσεν ΝΣ την 232100 εντεχθέν εις την Ο.Ε25.3.  Την 210430 ογδοήκοντα περίπου μίλια νοτιοδυτικώς της Πάφου ενετοπίσθη και ανεφέρθη Αμερικανική δύναμις κρούσεως αποτελουμένης εξ ενός (1) Aεροπλανοφόρου, 2 αντιτορπιλλικών και ενός βοηθητικού. Ωσαύτως δύο ή τρείς φοράς διήλθεν εις μικράν απόστασιν εκ του πλοίου Αμερικανικόν αεροσκάφος αναγνωρίσεως τύπου ORION. 

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

φ) Κατά την γνώμην μου υπήρχον πληροφορίες επί των τουρκικών ενεργειών ή επί των πιθανών τουρκικών ενεργειών της 20ης Ιουλίου δια τους ακολούθους λόγους:

(1) Υφίστατο πληροφορία ότι οι τούρκοι επεβιβάζοντο επί πλοίων (υλικόν και οπλίται).

(2) Εσκεμμένως ή όχι ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Αγγλικής βάσεως μετέδωσεν ψευδή πληροφορίαν περί τουρκικών ενεργειών εις πράσινην γραμμήν Λευκωσίας.Δια της ενεργείας των αυτής οι Αγγλοι,αν και εν συνεχεία υπεστήριξαν, ως εκυκλοφόρησεν, την τουρκικήν απόβασιν δια της αποστολής του Ε/Π ΕΡΜΗΣ,προσεπάθησαν δια της ψευδούς αυτής ενεργείας, κατά την γνώμην μου, να αφυπνισουν τους Ελληνας περί της ενδεχομένης επεμβάσεως των τούρκων περί της οποίας πιστεύω εγνώριζον, πλήν όμως ουδέν κατώρθωσαν.

(3) Αμφότερα τα ανωτέρω πιστεύω ότι, δεν τα εκμεταλλεύθησαν οι αρμόδιοι δι'αγνώστους εις εμέ λόγους.

χ) Κατά την άποψίν μου αποστολή τοιάυτης φύσεως, ως αυτή ήτις διετάχθη να εκτελέση το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ την 20ην Ιουλίου 1974, θα έδει να εκτελεσθή υπό συνοδείαν, λαμβανωμένων υπ'όψιν ότι το πλοίον αφ'ενός εστερείτο κυρίου οπλισμού δι'αντιμετώπισιν απειλής εκ πλοίων επιφανείας και αφ'ετέρου της αδυναμίας επανδρώσεως, λόγω υφισταμένης Ο.Δ. ειρήνης και αυτής ελλειπούς,του συνόλου του Α/Α οπλισμού, δι'αντιμετώπισιν απειλής εξ' αέρος. Λόγω όμως της επικρατούσης καταστάσεως δεν απεφάσισα να αιτήσω προστασίαν περιορισθείς, ως προς τον χρόνον αποβιβάσεως των οπλιτών.

ψ) Επί του θέματος της εκτελέσεως βολής εναντίον των τουρκοκυπριακών θέσεων πλέον των όσων ανεθέρθησαν, έχω να προσθέσω ότι από της στιγμής που διετάχθην όπως αναστρέψω δια Πάφον, εθεώρησα ότι το πλοίον συμμετείχε αδιακρίτως εάν έφερε Ελληνικήν Σημαίαν, ενεργώς εις οιονδήποτε είδος επιχειρήσεων, είτε αμυντικάς είτε επιθετικάς, ελάμβανον χώραν εις Νήσον.

ω) Τέλος περαίνων την εν λόγω έκθεσιν επιθυμώ να αναφέρω οτι ως διεπίστωσα το ηθικόν του Έλληνος, η ψυχραιμία και η τόλμη αυτού ευρίσκεται εις υψηλόν βαθμόν.Δεν θα ήτο υπερβολή να γράψω ότι άπαντες οι επιβαίνοντες του πλοίου Αξ/κοι,Υπαξ/κοι και οπλίται εν ουδεμία περιπτώσει απώλεσαν το θάρρος των και την πίστιν προς προς τα ιδεώδη της φυλής. Ιδιαιτέρως εθαύμασα το θάρρος των επαναπατριζομένων οπλιτών του Σ.Ξ, οίτινες καίτοι είχον συνειδητοποιήσει ότι επέστρεφον είς τας οικίας των, με έξαλλον ενθουσιασμόν και αλλαλαγμούς χαράς εδέχθησαν την, από του στόματός μου,πληροφορίαν περί της επανόδου των εις Κύπρον, προς ενίσχυσιν των μαχομένων συναδέλφων των εναντίον των εχθρών του γένους.Το μόνο λυπηρόν γεγονός υπήρξεν ο αιφνίδιος θάνατος του πολιτικού υπαλλήλου ΔΑΜΙΑΝΟΥ Μιχαήλ, ο οποίος προφανώς λόγω συγκινήσεως εκ των διατρεξάντων, απεβίωσεν περί την 210315 συνέπεια καρδιακής προσβολής.

ΠΗΓΗ:http://www.egolpion.com/xadrinos.el.aspx#ixzz4EzFtkWbn

You might also like: