Η θεραπεία του Ιπποκράτη με «σικύες» δηλαδή βεντούζες

Οι βεντούζες είναι μια πανάρχαια μέθοδος θεραπείας που βασίζεται στην τοπική απορρόφηση-τράβηγμα του δέρματος, με την εφαρμογή βάζων (ποτηριών) με κενό αέρος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τραβηχτούν στην επιφάνεια παθογόνοι παράγοντες και αδρανής ενέργεια, καθώς και τοξίνες που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό.

ΟΙ ΒΕΝΤΟΥΖΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ,,

Έχουμε πολλές αναφορές παγκοσμίως για τη χρήση βεντουζών. Στην αρχή γίνονταν με πρωτόγονα μέσα από πρακτικούς θεραπευτές, αλλά αργότερα εφαρμόστηκαν στην ιατρική με θαυμαστά αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα οι βεντούζες έχουν μια πολύ αρχαία προέλευση. Στην αρχαία Ελλάδα απεικονίζονται σε παραστάσεις του Τελεσφόρου, μιας ιαματικής θεότητας που ακολουθούσε τον Ασκληπιό. Μεταλλικές και συνήθως χάλκινες βεντούζες έχουν βρεθεί σε τάφους της ρωμαϊκής περιόδου μέσα σε θήκες με ιατρικά εργαλεία. Ακόμη έχει βρεθεί και «σπαθομήλη» για το χάραγμα του δέρματος και την εφαρμογή της λεγόμενης «κοφτής» βεντούζας. Υπάρχουν επίσης απεικονίσεις βεντουζών σε αρχαία νομίσματα από την Αμοργό. Μια άλλη πολύ γνωστή παράσταση είναι η επιτύμβια στήλη του Ιάσωνος Καιδέκμου, γιατρού από τις Αχαρνές, που τον απεικονίζει καθιστό, να εξετάζει μικρό ασθενή, ενώ δίπλα του υπάρχει μια βεντούζα. Ο Νίκανδρος, στα «Θηριακά», αναφέρει ότι η βεντούζα πρέπει να τοποθετηθεί πάνω σε δάγκωμα φιδιού, για να τραβήξει το δηλητήριο και προτείνει τη χρήση χάλκινης βεντούζας, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμοποιούνταν και βεντούζες από άλλα υλικά. Ο Αρεταίος επίσης αναφέρει πολλές φορές τις βεντούζες και συγκεκριμένα για τη θεραπεία της μελαγχολίας και του πονοκεφάλου. Ο Ορειβάσιος στη «Σύνοψη» του αναφέρει ότι οι βεντούζες δεν πρέπει να εφαρμόζονται ούτε στην αρχή μιας αρρώστιας ούτε κοντά στους μαστούς ή όταν το σώμα δεν έχει καθαρίσει από απόβλητα. Άλλες πάλι πηγές αναφέρουν ότι εκτός από μεταλλικές, πήλινες και γυάλινες βεντούζες υπήρχαν και οι πρωτόγονες από κέρατα ζώων. Ο Γαληνός αναφέρει ότι ήταν τρυπημένες στο πάνω μέρος για να ρουφούν τον αέρα με το στόμα. Στην αρχαιότητα υπήρχαν ακόμη και φυτικές βεντούζες που ονομάζονται λαγηνοφόροι σικύαι και ήταν από τον καρπό του φυτού cucurbita lagenaria, που λαϊκά ονομάζεται φλασκί. Αναφέρονται από τον Αριστοτέλη στο «Περί ζώων ιστορίαι». Όλα αυτά τα είδη βεντουζών χρησιμοποιούνταν μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα τουλάχιστον

Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι, όπως ο κόσμος αποτελείται από τέσσερα δομικά στοιχεία, τη γη, τη φωτιά, τον αέρα και το νερό, έτσι και στο σώμα μας υπάρχουν ανακατεμένοι τέσσερις χυμοί: το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη και η μαύρη χολή.

Όταν τα στοιχεία αυτά είναι αναμεμειγμένα σε σωστή αναλογία, τότε ο άνθρωπος είναι υγιής, έχει δηλαδή «ευκρασία» (καλή κράση). Όταν όμως κάποιο από τα στοιχεία υπερτερεί, τότε ο άνθρωπος έχει «δυσκρασία» (κακή κράση) και αρρωσταίνει

Όπως πίστευε ο Ιπποκράτης, σε κάθε ασθένεια υπήρχαν τρία στάδια:

Πρώτα ερχόταν η «απεψία», δηλαδή η διαταραχή των χυμών του σώματος, έπειτα η «πέψη» με την εκδήλωση πυρετού στην προσπάθεια του οργανισμού να ανακατευτούν και πάλι οι χυμοί και τέλος η «κρίση», όπου ο ασθενής είτε γινόταν καλά είτε πέθαινε... Ένας δραστικός και άμεσος τρόπος ώστε να ισορροπήσουν και πάλι οι χυμοί του σώματος ήταν μέσω της θεραπείας με «σικύες», δηλαδή βεντούζες, μια πανάρχαια θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Οι βεντούζες είχαν σχήμα κολοκύθας και ήταν φτιαγμένες από κέρατα ζώων ή γυαλί. Η θεραπεία με βεντούζες έδινε ανακούφιση σε διάφορες ασθένειες όπως το κρύωμα, ο πονοκέφαλος, το δηλητηριώδες δάγκωμα και πολλές άλλες. Οι πρώτες αναφορές στη συγκεκριμένη μέθοδο υπάρχουν στα κείμενα του Ιπποκράτη. Στον κλινικό του κατάλογο, ο Ιπποκράτης συνιστά τις βεντούζες μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση της στηθάγχης και των διαταραχών του εμμηνορυσιακού κύκλου . Ο Ιπποκράτης προτείνει οι βεντούζες να είναι μικρές σε διάμετρο, κωνικές σε σχήμα και ελαφρές, ακόμη και αν η ασθένεια για την οποία προορίζονται βρίσκεται βαθιά.

H τεχνική εφαρμογή Η πρώτη γραμμή επαφής με το εξωτερικό περιβάλλον του σώματός μας είναι το δέρμα. Οι βεντούζες εφαρμόζονται στο δέρμα που είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και άμεσα συνδεδεμένο με το λεμφικό και ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Περιέχει διάμεσο υγρό των κυττάρων, αίμα, κύτταρα του ανοσοποιητικού, συνδετικό ιστό, μύες και ένα εκτεταμένο δίκτυο νευρώνων. Η θεραπεία με βεντούζες εφαρμόζεται τοπικά, σε σημεία βελονισμού ή περιοχές που πονούν.

Επίσης αποτελεί μία τεχνική μασάζ, όταν η βεντούζα μετακινείται σε μια μεγάλη περιοχή του σώματος όπως είναι η πλάτη, η κοιλιά, ο αυχένας, οι μηροί και ο βραχίονας. Η εφαρμογή γίνεται αφού έχουμε επαλείψει την περιοχή με λάδι.

Σε μερικές περιπτώσεις το δέρμα τρυπιέται με μια βελόνα πριν τοποθετηθεί η βεντούζα, έτσι ώστε να τραβηχτεί λίγο αίμα στο ποτήρι. Εκτός από τον προστατευτικό του ρόλο απέναντι στα παθογόνα του περιβάλλοντος , έχει σημαντικό ρόλο και σε πολλές λειτουργίες του σώματος. Είναι το κύριο αισθητήριο όργανο με χιλιάδες νευρικές αισθητήριες απολήξεις στην δομή του. Συμβάλλει στην θερμορύθμιση και την αποτοξίνωση καθώς και στην οξυγόνωση (άδηλη αναπνοή) Δεν είναι τυχαία η φράση ‘’ το δέρμα μας είναι ο καθρέπτης της υγείας μας.’’

Η δράση στο λεμφικό σύστημα

Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφικά αγγεία και τα γάγγλια που εξαπλώνονται σε όλο το σώμα σχηματίζοντας ένα εκτεταμένο δίκτυο μεταφοράς της λέμφου. Βοηθά στο να διατηρήσει τα επίπεδα των υγρών του σώματος σε ισορροπία με το να απομακρύνει το πλεόνασμα του διάμεσου υγρού των κυττάρων και να το επιστρέφει στην κυκλοφορία του αίματος. Άμεσα συσχετισμένο με το καρδιαγγειακό σύστημα , το λεμφικό εκτελεί πολλές λειτουργίες, όπως : · Φιλτράρει τα βακτήρια · Παράγει λεμφοκύτταρα · Δημιουργεί αντισώματα Επιπλέον είναι υπεύθυνο για την συγκέντρωση των λιπαρών από το έντερο. Στο κυκλοφορικό σύστημα η ροή του αίματος εξασφαλίζεται από την λειτουργία της καρδιάς που δημιουργεί με τους χτύπους της (Σύσπαση και χαλάρωση) την απαιτούμενη πίεση. Στο λεμφικό σύστημα δεν υπάρχει ανάλογη αντλία και η ροή εξασφαλίζεται από την κίνηση της αναπνοής, το περπάτημα ή την άσκηση ή την εξωτερική πίεση (πχ από μάλαξη). Καθώς η λέμφος κυκλοφορεί ανάμεσα στα κύτταρα συλλέγει και τα άχρηστα προιόντα του μεταβολισμού τους , συμπεριλαμβανομένων νεκρών ερυθροκυττάρων και τοξινών. Αν αυτά τα απόβλητα δεν συλλέγονται συχνά και αποτελεσματικά (καλή λειτουργία του λεμφικού), τότε καταλήγουμε σε τοπικές κατακρατήσεις και λιμνάζοντα υγρά. Κατά την διαδικασία της μεθόδου με τις βεντούζες , τόσο η κυκλοφορία του αίματος όσο και το λεμφικό σύστημα , ενισχύονται ,ενεργοποιούνται και λειτουργούν αποτελεσματικά Η Κινέζικη ιατρική λέει ….« Όταν η ενέργεια ρέει η ασθένεια φεύγει» Οι βεντούζες εξισορροπούν την ροή της ενέργειας και του αίματος . Βοηθούν στο να εξουδετερώσουν τις ακραίες καταστάσεις ,ζέστης , κρύου, υγρασίας, ξηρότητας. Βοηθούν στο να ανοίξουν οι πόροι του δέρματος και να επιτρέψει έτσι την αποβολή των παθογόνων διαμέσου του δέρματος. Όπου η ενέργεια του δέκτη είναι ελλιπής η κίνηση της ροής του αίματος και της ενέργειας επιταχύνεται , όπου είναι υπερβολική η ενέργεια και η ροή του αίματος επιβραδύνεται. Ο κύριος στόχος της φροντίδας με βεντούζες είναι η απομάκρυνση του αποσταθεροποιητικού παράγοντα από το σώμα , η αποκατάσταση της αιματικής , ενεργειακής κυκλοφορίας και των σωματικών υγρών έτσι ώστε να εγκατασταθεί η ομοιόσταση .

Οι επιβεβαιωμένες ωφέλειες της θεραπείας με βεντούζες (capping) · Επηρεάζει την σύνθεση του αίματος, (πλάσμα, έμμορφα συστατικά, pH) · Ενεργοποιεί τις νευρικές απολήξεις του δέρματος · Επηρεάζει το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα · Ενεργοποιεί την ροή της λέμφου · Αυξάνει την θερμοκρασία του δέρματος · Προωθεί τον μεταβολισμό του δερματικού ιστού · Καλυτερεύει την λειτουργία ιδρωτοποιών και σμηγματογόνων αδένων · Επιταχύνει την έκκριση αλάτων και και σμήγματος και την απέκκριση νερού · Δυναμώνει την αναγεννητική ικανότητα του δέρματος · Αυξάνει την αντίσταση του δέρματος σε βλαπτικούς παράγοντες (χημικά, ακτινοβολίες, παθογόνοι μικροοργανισμοί) · -υποβοηθά την αιμάτωση στους μύες και αυξάνει την ροή του αίματος · Αυξάνει την ροή του αίματος στις αρθρώσεις · Αυξάνει την απορρόφηση των αρθρικών υγρών · Ενεργοποιεί το όργανο στόχο · Αυξάνει τις περισταλτικές κινήσεις του εντέρου · Αυξάνει την απορρόφηση των πεπτικών υγρών · Αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος · Αυξάνει την χαμηλή πίεση

Η αμφισβήτηση της μεθόδου και η ‘’αναβίωση ‘’

Στα μέσα μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα η τεχνική πολεμήθηκε πολύ από την Ιατρική κοινότητα και έπεσε στα μάτια του κόσμου ως δεισιδαιμονική μέθοδος με αποτέλεσμα να χάσει την δημοτικότητά της . Ήταν η χρονική περίοδος στον Δυτικό κόσμο που το πρόσφατα δομημένο επιστημονικό μοντέλο της Ιατρικής άρχισε να πολεμά κάθε προηγούμενη παραδοσιακή θεραπευτική μέθοδο για να επικρατήσει. Σχετικά με τις βεντούζες η άρνηση της Ιατρικής κοινότητας δεν είχε να κάνει με την αποτελεσματικότητά της μεθόδου αλλά με το ότι δεν ταίριαζε στον νέο τρόπο αντιμετώπισης που ήταν κυρίως φαρμακευτικό . Αυτό βέβαια στιγμάτισε διάφορες παραδοσιακές πρακτικές (όπως και τις βεντούζες ) ως αναποτελεσματικές με το πέρασμα των χρόνων και άλλαξε και την συμπεριφορά στο ευρύ κοινό.

Παρόλα αυτά τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει μιας στροφή προς τις παραδοσιακές τεχνικές και οι άνθρωποι ξανα-ανακαλύπτουν τα σημαντικά οφέλη από μεθόδους όπως οι βεντούζες.Αποκορύφωμα οι ολυμπιακοί αγώνες 2016 της Βραζιλίας ‘οπου μεγάλος αριθμός αθκητών όπως ο phelps που σαρωσε τα πάντα για μιά ακόμα φορά με εμφανή τα σημάδια απο την χρήση της μεθόδου θεραπείας με βεντούζες ή cupping στα αγγλικά.

Στην multimed όπως ξέρετε λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία μέχρι σήμερα το τμήμα εναλλακτικής θεραπείας με ατομικές συνεδρίες .

Από τον Σεπτέμβριο 2016 θα λειτουργήσει και το νέο τμήμα multimed academy με στόχο την σωστή και επιστημονική ενημέρωση ομάδων σχετικά με τις εναλλακτικές θεραπείες όπως οι βεντούζες και την ατομική και οικογενειακή χρήση τους .

Επίσης θα λειτουργήσει και τμήμα εκπαίδευσης θεραπευτών για επαγγελματική χρήση των εναλλακτικών θεραπειών από τους ποιό καταξιωμένους δασκάλους του χώρου.

Μιλτιάδης Βιλανάκης