ΜΟΝΗ ΔΙΣΚΟΥΡΙΟΥ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΩΣ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

«Νη Ζα φάσκω  σου και κατεχε το…»

Γράφει η   Ρίκη Ματαλλιωτάκη

Χωμένη στην ασφάλεια του Ψηλορείτη, του ιερότερου μα και συγχρόνως πιο δεσποτικού και επιβλητικού όρους των Κρητών, στην ανατολική πλευρά της επαρχίας Μυλοποτάμου,



βρίσκεται εδώ και αιώνες η  ΜΟΝΗ ΔΙΣΚΟΥΡΙΟΥ, η οποια, με το εμφανές αρχαιοελληνικό της όνομα –Διός- Κούρος-

αποδεικνύει πως η αρχαία ελληνική θρησκεία ήταν ένα δεδομένο αιώνων που δεν γίνεται να αγνοηθεί, και πως, οι της ορθόδοξης  εκκλησίας, προσέγγισαν κατ’ ουσία την παλαιά θρησκεία παίρνοντας στοιχεία της. Δεν θα σας ζαλίσω με λεπτομέρειες, που πιθανόν τους περισσότερους απο εσάς δεν ενδιαφέρουν, θα σας πω μονάχα ότι μέσα σ΄αυτην την εκκλησία


που τιμάται πλέον στην χάρη ενός πολεμικού χριστιανικού αγίου,  του Αγίου Γεωργιου,

τελείται ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα ποιμενικού δικαίου που υπάρχουν στη Κρήτη:
Το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών που έχουν σχέση με τις ζωοκλοπές.
Και  το αξιοπερίεργο, ή μάλλον αξιοθαύμαστο,  ξέρετε ποιο είναι;
Πως τελειται μπρος την εικόνα του  χριστιανού αγίου  με την επίκληση του ονόματος του Διός!


Ο όρκος, που αναγκάζεται να πει ο πιθανός δράστης για την  κλοπή, έχει άμεση σχέση με τις προχριστιανικές συνήθειες και όπως έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα είναι ο εξής:
«Νη Ζα φάσκω σου και κάτεχε το πώς δε σου φταίω το πράμα σου, έργο μου γη βουλή μου…»

Ή, σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή:

«Μα το Ζα δε σε πείραξα κι άμε να γυρεύγεις αλλού το πράμα σου…»

Υπάρχει βέβαια και η εκδοχή,  η πιθανότερη μάλιστα, στη πορεία του χρόνου οι άνθρωποι να μη γνώριζαν, κι ούτε καλά- καλά ακόμα και σήμερα να μη γνωρίζουν, τι εννοούσαν λέγοντας «Μα το Ζα…». Οπότε, δεν αποκλείεται να μπέρδευαν την επίκληση του ονόματος του Δία, ή Ζα στην αρχαία αιτιατική της Δωρικής Διαλέκτου, με τη δική μας κρητική λέξη «ζα» που σημαίνει ζώα, άρα ότι έλεγαν να το έλεγαν μόνο και μόνο από τη βαθιά μέσα τους ριζωμένη παράδοση χωρίς να ψάχνουν την βαθύτερη έννοια.


Το βέβαιο πάντως είναι ότι ο όρκος είχε, αλλά κι εξακολουθεί να έχει, τόσο βαθιά ριζωμένη ισχύ, που αν ο πιθανός δράστης τολμούσε τελικά να ακουμπήσει το χέρι του στην εικόνα απαλλασσόνταν από κάθε υποψία, ενώ αντίθετα, αν ήταν αναμεμειγμένος  ή έστω είχε  και τη παραμικρή σχέση  μαζί της,  η παράδοση αναφέρει ότι τιμωρούνταν από τον Άγιο και μάλιστα πολύ αυστηρα


Σύμφωνα λοιπον με τα λεγόμενα του πατέρα Ραφαήλ Μαινολά, του σημερινου ηγούμενου και μοναδικού μοναχού της Μονής- ευτυχώς πάντα, παντού και σε κάθε δόγμα θα υπάρχουν ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι-ο σύνδεσμος του μοναστηριού με το λατρευτικό ιερό των Διοσκούρων στο συγκεκριμένο σημείο δεν γίνεται να αγνοηθεί, κι ας έχουν υπάρξει επανειλημμένως παρεξηγήσεις για το συγκεκριμένο θέμα και ανάμεσα σε κληρικούς αλλά και ανάμεσα σε λαϊκούς.
Υπήρξε όντως σ’ αυτό το χώρο  το ιερό και ο βωμός των Διόσκουρων, γινόταν θυσίες προς χάριν και προς τιμή τους, με τον ερχομό όμως της νέας θρησκείας και το διάταγμα της ανεξιθρησκίας έγινε χριστιανικό ιερό, δεν γνωρίζουμε κατ’ αρχήν ποιο, και μετά από πολλούς αιώνες προκύπτει η ίδρυση της σημερινής Μονής