Από το νησί πέρασαν πολλά προσωνύμια. Μερικά από αυτά είναι : «Υδρούσα» (από τον Αριστοτέλη) από τα πολλά νερά και τις πηγές που είχε αλλά και Οφιούσα λόγω των

πολλών φιδιών που υπήρχαν στο νησί. Επίσης ονομαζόταν και «Φιδούσα». Όχι όμως από τα φίδια αλλά από τους πολλούς κέδρους που υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν, λιγότεροι βέβαια σε αριθμό, στο νησί (φίδες ή εφίδες είναι ένα είδος κέδρου).
Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική Μυθολογία το νησί ήταν γεμάτο από φίδια και οι κάτοικοι μέσα στην απελπισία τους κάλεσαν τον Ποσειδώνα για να τους απαλλάξει από αυτά. Ο Ποσειδώνας έστειλε τότε ένα σμήνος πελαργών οι οποίοι έφαγαν τα φίδια (το πνεύμα επικυριαρχεί στην ερπετική φύση σε αποκωδικοποίηση του μύθου αυτού).
Οι κάτοικοι τότε προς τιμή του Ποσειδώνα έχτισαν τον μεγαλοπρεπή ναό του τον οποίο αργότερα επέκτειναν και έχτισαν και δεύτερο μικρότερο ναό για την σύζυγό του την πανέμορφη Νηρηίδα Αμφιτρίτη.
Το πιο σημαντικό είναι ότι οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν πλήρη επαφή με τους θεούς τους διότι τους έβλεπαν. Οι σημερινοί Έλληνες δεν τους βλέπουν για τον απλούστερο λόγο ότι τους γύρισαν την πλάτη και τους αντικατέστησαν.
Απομεινάρια του Ναού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης σήμερα βρίκονται στην περιοχή Κιόνια. Ο Ποσειδώνας είναι ο προστάτης του νησιού της Τήνου.
Μία άλλη λεπτομέρεια που πάρα πολλοί αγνοούν είναι ότι ο Ναός του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης ήταν ονομαστός την αρχαία εποχή, διότι ήταν εφάμιλλος του Ασκληπείου της Επιδαύρου. Στον ναό λοιπόν του Ποσειδώνα κατέφθαναν άνθρωποι από όλη την Μεσόγειο αλλά και από πολλά άλλα μέρη για να θεραπευτούν από τις διάφορες αρρώστιες! Η θεραπευτική δόνηση τόσο του Ποσειδώνα για πολλές ασθένειες αλλά και της Αμφιτρίτης ήταν ξακουστή. Συγκεκριμένα η Αμφιτρίτη θεράπευε τις γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά αλλά και σε γενικότερα πλαίσια ήταν η θεά της γονιμότητας. Με άλλα λόγια ο Ποσειδώνας και η Αμφιτρίτη λατρεύονταν στην Τήνο ως θεοί-θεραπευτές!
Γινόταν δηλαδή την αρχαία εποχή ακριβώς ότι γίνεται και σήμερα με την Ναό της "Παναγίας" στην Τήνο, ο οποίος ναός είναι χτισμένος επάνω στα ερείπια του Ναού και του Θεάτρου του θεού Διονύσου! Σήμερα συρρέει πλήθος κόσμου για να θεραπευτεί από την "Παναγία" ενώ στην αρχαιότητα γινόταν το ίδιο με τον Ποσειδώνα και την Αμφιτρίτη.
Το Ιερό του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης εντάχθηκε στο τετράγωνο των Κιονίων (4 χιλιόμετρα από την πόλη της Τήνου) γύρω στον 4ο π.χ. αιώνα επί εποχής Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Και πριν όμως από την ανέγερση του μεγάλου αυτού για την Αρχαία Ελλάδα Ναού του Ποσειδώνα στις Κυκλάδες, υπήρχε ένα προγενέστερος μικρότερος ναός αφιερωμένος στον μεγάλο αυτόν θεό, όπου οι ναυτικοί που κατέφθαναν στο νησί πήγαιναν για να εξαγνιστούν και να καθαρθούν πριν μεταβούν στο Ιερό Νησί της Δήλου στον Ναό του Απόλλωνα αλλά και αποδίδοντας ευχαριστίες στον θεό της θάλασσας.
Αλλά και αργότερα όταν χτίστηκε ο υπέρλαμπρος Ναός του Ποσειδώνα οι προσκυνητές που πήγαιναν στην Δήλο πραγματοποιούσαν απαραίτητη στάση στην Τήνο για να βουτήξουν και να καθαρθούν στα εξαγνιστικά λουτρά του Ναού του Ποσειδώνα, προκειμένου να περάσουν «καθαροί» στο Ιερό Νησί του Απόλλωνα, την Δήλο. Ας μην ξεχνάμε ότι η Δήλος στην αρχή ήταν Α-Δηλος, δηλαδή αόρατη. Με την παρέμβαση του Ποσειδώνα τέσσερεις διαμαντένιες στήλες στερέωσαν το περιπλανώμενο νησί (Αστερία) στο Αιγαίο ώστε η Ά-δηλος (αόρατη) να γίνει Δήλος, δηλαδή ορατή, για να μπορέσει η Λητώ να γεννήσει την Άρτεμη και τον Απόλλωνα.
Φρουρός λοιπόν ο Ποσειδώνας στην γέννα των μεγάλων θεών Απόλλωνα και Άρτεμις, φρουρός και ο Ναός του για τους προσκυνητές στο Ιερό Νησί της Θείας Γέννησης, Δήλου.
Ο Στράβωνας αναφέρει για την φήμη του μεγαλόπρεπου ναού του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης στην Τήνο και μάλιστα διευκρινίζει την μεγάλη φήμη που είχε από την Ιταλία μέχρι την Μικρά Ασία αλλά και την Αφρική.
Κατά τον μήνα Ιανουάριο και Φεβρουάριο προς τιμή του θεού τελούνταν η εορτή των «Ποσειδωνίων» ή «Ποσείδιων» όπου συγκεντρωνόταν πολύς κόσμος από την Ελλάδα και άλλες χώρες. Στο κέντρο του Ναού υπήρχαν αγάλματα του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης. Το Ιερό του Ποσειδώνα βρίσκεται στα δεξιά όπως μπαίνουμε από την κεντρική είσοδο σήμερα, ενώ το Ιερό της Αμφιτρίτης περίπου στην ευθεία από την κεντρική είσοδο.
Η λατρεία του Ιερού διήρκεσε μέχρι τον 4ο μ.α.χ.χ. όταν η καινούργια θρησκεία του Χριστιανισμού ήρθε στο προσκήνιο της Τήνου. Τότε ο Ναός εγκαταλείφθηκε και στην κυριολεξία λεηλατήθηκε. Μάρμαρα και υποστυλώματα ξηλώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση σπιτιών, εκκλησιών αλλά και μικρών τοιχίων στα χωράφια.
Η ολοκληρωτική καταστροφή του Ναού του Ποσειδώνα έγινε επί Ενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας όπου ότι είχε απομείνει χρησιμοποιήθηκε για περαιτέρω κατασκευές.
Το 1903 - 1905 οι δύο Βέλγοι αρχαιολόγοι Demoulin και Graindor ανακάλυψαν τα κατάλοιπα του ναού, την Ιερή Κρήνη του Ποσειδώνα, όπου εκεί όσοι έπιναν νερό γιατρεύονταν.
Όπως ακριβώς γίνεται σήμερα με την Ιερή Κρήνη μέσα στο Ιερό της ΕΒΡΑΙΑΣ "Παναγίας" της Τήνου). Ανακάλυψαν επίσης αγάλματα, ψηφιδωτά και το περίφημο ηλιακό ρολόι του Ανδρόνικου. Όλα αυτά τα ευρήματα σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τήνου.

πηγη