Τουρκία, Ιράκ, Νέο Μεξικό, Ελληνοορθοδοξία: ο μονοθεϊσμός κατά της επιστήμης

Στο ντοκιμαντέρ του με τίτλο: The root of all evil? The God delusion, που προβλήθηκε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2006 στο Κανάλι 4 του Ηνωμένου Βασιλείου, ο γνωστός εξελικτικός βιολόγος Richard Dawkins, ανάφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής: 

«Νόμιζα ότι κατά τη διάρκεια της ζωής μου η εξέλιξη θα
γινόταν αποδεκτή και θα διδασκόταν σε όλο τον κόσμο ως ένα επιστημονικό γεγονός που υποστηρίζεται από αδιάσειστα αποδεικτικά στοιχεία. Αλλά δυστυχώς, το όλο νόημα της θρησκευτικής πίστης είναι ότι παρά τον όγκο των φυσικών αποδείξεων που συσσωρεύονται σταθερά και συνεχόμενα, αυτή παραμένει αμετακίνητη. Η εξέλιξη σήμερα απειλείται».

Μια δεκαετία αργότερα δυστυχώς η τελευταία φράση του Dawkins είναι ακόμα επίκαιρη. Η εξέλιξη είναι υπό απειλή. 

Οι επιστήμες της αστρονομίας/κοσμολογίας και της εξελικτικής βιολογίας υποτιμούνται, γιατί αποκαλύπτουν το θεολογικό-θρησκευτικό ψέμα των μονοθεϊστικών θρησκειών, σε σχέση με την εμφάνιση, την εξέλιξη και την ηλικία του Σύμπαντος και της ζωής στη Γη. 

Τον Ιούνιο του 2017 η Τουρκία - Κυβέρνηση Ταγίπ Ερντογάν - ανακοίνωσε την απόφασή της να αφαιρέσει το ένα κεφάλαιο για την εξέλιξη από την ύλη των σχολικών εγχειριδίων της Γ' γυμνασίου (9th grade), αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο, επειδή θεωρείται μια πολύ «αμφιλεγόμενη» ιδέα. Σύμφωνα με τον Alpaslan Durmus, πρόεδρο του Συμβουλίου Εκπαίδευσης και Πειθαρχίας του Υπουργείου Παιδείας, «οι μαθητές μας δεν έχουν το αναγκαίο επιστημονικό υπόβαθρο και το απαιτούμενο πλαίσιο που βασίζεται στην πληροφόρηση, για να κατανοήσουν» τη συζήτηση για την εξέλιξη.

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, μη επίσημες πληροφορίες, προερχόμενες από τοπικό ιστολόγιο, έκαναν λόγο για απόφαση του Ιράκ να αφαιρέσει την εξέλιξη από το πρόγραμμα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και συγκεκριμένα από το βιβλίο βιολογίας της έκτης τάξης (6th grade – Γ' λυκείου). Δημοσιεύτηκε φωτογραφία των περιεχομένων του εγχειριδίου με το σχόλιο ότι τώρα η εξέλιξη δεν υπάρχει, ενώ πριν υπήρχε.

Σε αρκετές συντηρητικές και πολύ θρήσκες πολιτείες των ΗΠΑ, στη λεγόμενη «Βιβλική Ζώνη» κατά τον Richard Dawkins στο προαναφερθέν ντοκιμαντέρ, οι ευαγγελιστές χριστιανοί της χώρας αντιστέκονται σθεναρά στην επιστήμη. Αφενός κάνουν συνεχείς προσπάθειες ενσωμάτωσης της συγκεκαλυμμένης θεολογικής θεωρίας του ευφυούς σχεδιασμού (αγγλικά: intelligence design, άλλοι όροι: φυσική θεολογία, εξέλιξη με θεϊκή επιλογή ή εξέλιξη με τη βοήθεια του θεού) στο μάθημα της επιστήμης, ζητώντας να διδάσκεται παράλληλα με την εξέλιξη ως ισότιμη επιστημονική θεωρία, αφετέρου προσπαθούν να λογοκρίνουν το λεκτικό των επιστημονικών βιβλίων. Για παράδειγμα τον Οκτώβριο του 2017 στην πολιτεία του Νέου Μεξικού προτάθηκαν οι ακόλουθες αλλαγές στα επιστημονικά πρότυπα των σχολείων με παιδιά κάτω των 12 ετών:

- Αλλαγή της λέξης «αύξηση» της παγκόσμιας θερμοκρασίας με τη λέξη «διακυμάνσεις»,

- Αφαίρεση της αναφοράς στην ηλικία της Γης 4,6 δισεκατομμυρίων ετών και 

- Κόψιμο της λέξης «εξέλιξη» από τη μελέτη της εξέλιξης.

Το ελληνορθόδοξο πρότυπο παιδείας: ανύπαρκτη η αστρονομία, υποβαθμισμένη η εξέλιξη 

Η αστρονομία στη χώρα μας δεν υπάρχει ως σχολικό μάθημα και ως εκ τούτου καμία κοσμολογική θεωρία δεν διδάσκεται στα παιδιά, την ώρα που, στο πλαίσιο του μαθήματος των θρησκευτικών, διδάσκονται τη θεογονία των έξι ημερών, με βάση το εβραϊκό βιβλίο της Γένεσης. 

Όσον αφορά στην εξέλιξη, όπως και στην περίπτωση της Τουρκίας, η πρώτη επαφή των ελληνόγλωσσων μαθητών με τη θεωρία γίνεται στη Γ' γυμνασίου, μέσα από ένα σύντομο κεφάλαιο τεσσάρων μόλις σελίδων. Επίσης η βιολογία έχει τις ίδιες ώρες διδασκαλίας με τα θρησκευτικά - δύο φορές την εβδομάδα - ενώ τα βιβλία του μαθήματος εποπτεύει και επιμελείται ορθόδοξος ιερέας. 

Το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι η εμφανής προσπάθεια παρουσίασης των θεολογικών θεωριών ως πλήρως συμβατές με τις επιστημονικές, με την αντί-επιστημονική μέθοδο της αλληγορίας. Για παράδειγμα στη σελίδα 131 του βιβλίου θρησκευτικών της Α' γυμνασίου, κεφάλαιο Ε', ενότητα γ) «Επιστήμη και Παλαιά Διαθήκη: μια σύγκρουση που έχει πια ξεπεραστεί», αναφέρονται τα εξής: «Η γη ήταν ένας μεγάλος δίσκος που στεκόταν πάνω στη θάλασσα στηριγμένος σε ισχυρές κολόνες. Την κάλυπτε ένας τεράστιος θόλος που συγκρατούσε τα νερά του ουρανού. Από τα ανοίγματα αυτού του θόλου προερχόταν η βροχή!». 

Αριστερά: Εικόνα από τη Facebook σελίδα Flat Out Earth Reform.

Δεξιά: Εικόνα από το βιβλίο Θρησκευτικών της Α' Γυμνασίου. 

Διδάσκοντας στα παιδιά ότι η θρησκεία εξετάζει το ποιος, η επιστήμη το πως, οι αλήθειες τους είναι εξίσου πραγματικές και άρα οι δύο επικράτειες δεν συγκρούονται, νουθετούνται να μην αμφισβητούν, με αποτέλεσμα να καταστέλλονται οι κριτικές ικανότητές τους, κατ' επέκταση ο ορθολογισμός και η επιστημονική μέθοδος. 

Τέλος, το εκπαιδευτικό σκηνικό στην Ελλάδα στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν διαφέρει επί της ουσίας.