Τα πέντε στάδια της κατηχητικής διαδικασίας κοινωνικής μάθησης της ορθοδοξίας

Παραθέτω πιο κάτω τα πέντε στάδια της κατηχητικής διαδικασίας κοινωνικής μάθησης της ορθόδοξης πίστης στην Κύπρο και την Ελλάδα:

1. Πριν τη γέννηση

Πριν ακόμα γεννηθεί, οι γονείς του δηλώνουν ότι με τη
βοήθεια του θεού έμεινε έγκυος η μητέρα του, ενώ γονείς, συγγενείς, γνωστοί και φίλοι, απευθυνόμενοι προς τους γονείς τους εύχονται προκαταβολικά «να το φυλάει ο θεός», «να το έχει καλά ο θεός», «να το προσέχει ο θεός», μεταξύ άλλων.

2. Γέννηση

Οι πιο πάνω ευχές απευθύνονται και μετά τη γέννηση, ενώ σε αυτό το στάδιο προστίθεται επίσης η εξής ευχαριστία των γονιών προς τον θεό: «ευχαριστούμε τον θεό που μας το έστειλε ένα αγγελούδι». Μπορεί επίσης να διατυπωθεί ως εξής: «ο θεός μας έστειλε ένα υπέροχο αγγελούδι», κάτι που ουσιαστικά θέτει εκτός διαδικασίας τους γιατρούς, αφού η όλη υπόθεση είναι υπόθεση μόνο του θεού.

Στην κλινική ή στο νοσοκομείο όλο και κάποιο θρησκευτικό σύμβολο τοποθετείται από την πρώτη στιγμή στο προσκέφαλό του και προσευχές στον θεό αναπέμπονται γι' αυτό.

3. Νανούρισμα-Σαραντισμός

Από τα πρώτα τραγούδια νανουρίσματος που θα ακούσει θα είναι το «άγια Μαρίνα και κυρά... κι α Παναγία Δέσποινα που ποκοιμίζεις τα μωρά». 

Στη συνέχεια εισέρχεται στη διαδικασία του σαραντισμού, μιας πανάρχαιας λειτουργικής πράξης της εκκλησίας, η οποία γίνεται ως προτύπωση της υπαπαντής του Ιησού Χριστού. Οι γυναίκες συμβολίζουν την Παναγία, η οποία έφερε στις αγκάλες της τον Υιόν της και τον πρόσφερε ως θυσίαν «ευπρόσδεκτη» στον θεό.

Κατά το πρότυπο της Παναγίας λοιπόν, η μητέρα, έπειτα από σαράντα ημέρες, πηγαίνει το βρέφος στον ναό για δυο λόγους. Πρώτον, για να το εισάγει σε αυτόν, ώστε να μπορεί στη συνέχεια να βαπτισθεί και συμμετάσχει στην εν Χριστώ λατρευτική ζωή και δεύτερον για να καθαρισθεί και η ίδια «από πάσης αμαρτίας και από παντός ρύπου... ίνα αξιωθεί ακατακρίτως μετασχείν των αγίων μυστηρίων». Με αυτό τον τρόπο εισέρχεται στην κανονική εκκλησιαστική ζωή, που, λόγω της γέννας, στερήθηκε για σαράντα μέρες.

Η ακολουθία του σαραντισμού αποτελείται από τέσσερις ευχές. Θέμα τους είναι η προσαγωγή του βρέφους στον ναό κατά το πρότυπο του Κυρίου (σύμφωνα με τις διατάξεις του μωσαϊκού νόμου). Οι ευχές αποτελούν ευλογίες του βρέφους και δεήσεις υπέρ αυτού, που κατά «μίμησιν» του Κυρίου προσάγεται στον ναό και αφιερώνεται στον Θεό.

4. Βάφτιση

Στο ευχολόγιο της ακολουθίας της βάφτισης αναφέρονται, ανάμεσα σ' άλλα, τα εξής: «Κύριε ο Θεός ημών, ο εκ του πληρώματος της κολυμβήθρας δια της σης αγαθότητος αγιάσας τους εις σε πιστεύοντας, ευλόγησον το παρόν νήπιον, και επί την κεφαλήν αυτού η ευλογία σου καταβήτω. Και ως ευλόγησας δια του προφήτου Σαμουήλ, Δαυίδ τον βασιλέα, ευλόγησον και την κε­φαλήν του δούλου (της δούλης) σου (τουδε ή της δε), δια χειρός εμού του αμαρτωλού, επιφοιτών αυτώ (αυτή) τω Πνεύματί σου τω Αγίω, όπως προκόπτων (προκόπτουσα) εν ηλικία και πολιά γήρως, δόξαν σοι αναπέμψη, και ίδη τα αγαθά Ιερουσαλήμ πάσας τας ημέρας της ζωής αυτού (αυτής)».

Ο νηπιοβαπτισμός είναι θυσιαστική πράξη, αφού το βρέφος υψώνεται τρεις φορές στον αέρα ως αφιέρωση (δώρο) στον θεό. «Σύμφωνα με το νόμο του κυρίου, αν το πρώτο παιδί που φέρνει μια γυναίκα στον κόσμο είναι αγόρι πρέπει να θεωρείται αφιερωμένο στον κύριο. Έπρεπε να προσφέρουν και θυσία ένα ζευγάρι τρυγόνια ή δύο περιστέρια, όπως λέει ο νόμος του κυρίου» (Κατά Λουκάν 2,23-24).

5. Σχολική ομολογία

Στο νηπιαγωγείο μαθαίνει το τραγουδάκι «φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ, να πηγαίνω στο σχολειό, να μαθαίνω γράμματα, πράγματα, σπουδάγματα του θεού τα πράγματα», ενώ στο δημοτικό:

1. Κάνει προσευχή κάθε πρωί πριν το μάθημα.

2. Κάνει θρησκευτικά δύο φορές την εβδομάδα.

3. Εκκλησιάζεται τρεις με τέσσερις φορές.

4. Δεν διδάσκεται επιστημονικές θεωρίες που εξηγούν την εμφάνιση και εξέλιξη του Σύμπαντος, της ζωής και του ανθρώπου. Να σημειώσω εδώ ότι βάσει κοινωνιολογικών ερευνών, οι άνθρωποι λαμβάνουν τα πιστεύω τους στον θεό πριν εκτεθούν στην εξελικτική θεωρία του Κάρολου Δαρβίνου.[1]

Καταληκτικά το παιδί συμμετέχει σε ένα σχολικό περιβάλλον που αν το παρατηρήσει προσεκτικά κανείς θα διαπιστώσει ότι οι γονείς, οι νηπιαγωγοί, οι βοηθοί νηπιαγωγοί, οι δάσκαλοι, οι ειδικοί εκπαιδευτές, οι διευθυντές των σχολείων, φορούν εμφανή χριστιανικά σύμβολα, σταυρούς του Ιησού Χριστού στον λαιμό ή κομποσκοίνια στους καρπούς, εν ώρα εργασίας, στέλνοντας οπτικά μηνύματα στο παιδί για να μιμηθεί τις συμπεριφορές τους.

Αποφθέγματα

«Όλοι ξεκινούν τη ζωή χωρίς θεό. Κανείς δεν γεννιέται με πίστη σε τίποτα. Τα βρέφη δεν έχουν θεό μέχρι να κατηχηθούν» - Andy Rooney

«Μια ιδέα δεν γίνεται πραγματική απλά και μόνο επειδή την πιστεύεις πραγματικά» - James Randi

«Δεν είναι αξιοσημείωτη σύμπτωση που σχεδόν όλοι έχουν την ίδια θρησκεία με τους γονείς τους; Και τυχαίνει πάντα να είναι η σωστή θρησκεία» - Richard Dawkins

«Αν ο Χριστός είχε εκτελεστεί πριν από 20 χρόνια, τα χριστιανόπουλα θα κρέμαγαν μικρές ηλεκτρικές καρέκλες στον λαιμό τους αντί για σταυρούς;» - Lenny Bruce

«Αν πεις ένα αρκετά μεγάλο ψέμα και συνεχίσεις να το επαναλαμβάνεις, οι άνθρωποι τελικά θα το πιστέψουν» - Γιόζεφ Γκέμπελς

«Επειδή μεγάλωσες πιστεύοντας σε κάτι, δεν σημαίνει ότι είναι αλήθεια»

«Η θρησκεία είναι το πιο πετυχημένο σύστημα πυραμίδας, αφού τα μέλη της στρατολογούν ακόμα και τα παιδιά τους»

---

[1] Jerry A. Coyne, "Evolution and atheism: best friends forever?", Ετήσια Διάλεξη για την Ημέρα Δαρβίνου 2016, του Βρετανικού Ομίλου Ανθρωπιστών @ https://www.youtube.com/watch?v=sazo1J4Zsj4 (ημερομηνία πρόσβασης: 4 Μαρτίου 2016), με βάση το βιβλίο του: Faith vs. FACT: Why science and religion are incompatible (2015).