Κουμανταρία : Ένα από τα αρχαιότερα κρασιά στον κόσμο παράχθηκαν στην Κύπρο το 3500 π.Χ.

Η κουμανταρία, αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπικά προϊόντα της Κύπρου. Το γλυκόπιοτο λικέρ αναφέρεται σε κείμενα του Ησιόδου, η προέλευσή του όμως πάει πολύ πιο πίσω από την εποχή του μεγάλου ποιητή. Οι πρόσφατες έρευνες το ανάγουν στο 3500 π.α.χ.χ κάνοντάς το, το ίσως αρχαιότερο κρασί του κόσμου,,,




Οι ανασκαφές

Το 1932 μία ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής τον Πορφύριο Δίκαιο ανακάλυψε στη Λεμεσό έναν οικισμό από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Είχε ωοειδή με στρογγυλά σπίτια και θραύσματα από πολλά αγγεία που ανήκαν σε φλάσκες (αγγεία στα οποία φύλαγαν κρασί και άλλα ποτά).

 Ωστόσο, λόγω της έλλειψης εργαστηρίων καθώς και του βασικού εξοπλισμού ανασκαφών ο πατέρας της κυπριακής αρχαιολογίας, Δίκαιος, δεν μπορούσε να απαντήσει στα βασικά ερωτήματα σχετικά με τη χρήση, τη χρονολογία και το περιεχόμενο των φλασκιών.
Γι’ αυτό αποφάσισε να τα τοποθετήσει στις αποθήκες του υπογείου του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ήλπιζε ότι η τεχνολογία θα μπορούσε στο μέλλον να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις.

Φωτ.αρχείου 

Όντως, το 2005 η ομάδα της αρχαιολόγου Δρ. Μαρία Ροζάρια Μπελτζιόρνο και του Παλαιοντολόγου Δρ. Αλεσάντρο Λεντίνι από το ITABC-CNR της Ρώμης, με τη βοήθεια του δρ. Παύλου Φλουρέντζου, Διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου, ανέλυσαν τα ευρήματα και κατέληξαν στα βασικά συμπεράσματα.
Η χρονολόγηση των φλασκιών, αναγόταν γύρω στο 3500 π.α.χ.χ και το οξύ που βρέθηκε σε αυτά οδηγούσε κατευθείαν στο συμπέρασμα πώς μέσα σε αυτά φυλαγόταν κρασί. Έτσι βεβαιώθηκε πως η Ερήμη, αποτελούσε την κοιτίδα του Ευρωπαϊκού κρασιού, αφού μετράει μία ιστορία 5500 χρόνων.

Ο Απόστολος των κρασιών και το κρασί των βασιλέων 

Η παραγωγή της κυπριακής κουμανταρίας γνώρισε εξαιρετική άνθηση κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας στο νησί και τους μεσαιωνικούς χρόνους. Μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Ιωαννίτες Ιππότες, στην περιοχή της Λεμεσού η στρατιωτική διοίκηση του νησιού la Commanderie, έδωσε το όνομά της στο χωριό που παρήγαγε το γλυκό νέκταρ, την Μεγάλη Κουμανταρία. Κατά την εξαγωγή του κρασιού στην Ευρώπη, οι Ιππότες έπρεπε να σκεφθούν μία ονομασία για να ξεχωρίσει. Στην αρχή το ονόμασαν το Κρασί της Κουμανταρίας. Αργότερα όμως, βρίσκουμε αναφορές από τον Henri d’ Andeli στο ποίημα του «η Μάχη των Κρασιών» σχετικές με την ονομασία του.

 Ο βασιλιάς που ήταν ευγενής και σοφός ζήτησε από τους αγγελιαφόρους του να του φέρουν τα καλύτερα κρασιά. Πρώτα ζήτησε το κρασί της Κύπρου. Ο Βασιλιάς έστεψε τα καλά κρασιά και σε κάθε ένα έδωσε το βραβείο του. Το κρασί της Κύπρου ονόμασε Απόστολο που λάμπει σαν ένα αληθινό αστέρι. Ο βασιλιάς αυτός ήταν ο Φίλιππος Αύγουστος της Γαλλίας. Το γλυκόπιοτο κρασί, προτιμήθηκε και υμνήθηκε από πολλούς ξένους περιηγητές και βασιλιάδες που έφτασαν στο νησί, ονομάζοντας το «θησαυρό» και «γλυκό σαν Μούσα».

Μεταξύ των πολλών αναφορών από ποιήματα η Elizabeth Browning γράφει «Το κρασί της Κύπρου είναι τόσο γλυκό, όπως η λύρα των Μουσών. Έχει το χρώμα ενός λιονταριού ή της Ρέας και λάμπει πολύ καλύτερα από ό,τι ποτέ τα μάτια της Παφίτισσας θεάς. Είναι ελαφρύ σαν το βήμα της, και το μέλι που παράγεται από τις μελαψές μέλισσες του Υμηττού δεν μπορεί να ξεπεράσει τη γλυκύτητα των κρασιών της Κύπρου».

Οι αντιγραφές και οι απομιμήσεις 

Πολλά κρασιά προσπάθησαν να μιμηθούν την ποιότητα και τη γεύση της κυπριακής κουμανταρίας κατά την περίοδο του Ύστερου Μεσαίωνα. Πιο συγκεκριμένα τον 15ο αιώνα, αμπέλια από την Κύπρο φυτεύθηκαν στη Μαδέρα της Πορτογαλίας παράγοντας έτσι το περίφημα κρασί Μαδέρα που είναι παρόμοιο με την Κυπριακή Κουμανταρία.

Αλλά και το ουγγρικό Tokay και το Marsala φαίνεται να αποτελούν απομιμήσεις του κυπριακού γλυκοπιοτού. Επίσης, ο Thibaut IV, ο πιο φημισμένος Κόμης της Καμπανίας, ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα από το Κυπριακό Νάμα.
 Επιστρέφοντας από τις Σταυροφορία, αποφάσισε να κάνει στάση στην Κύπρο για να επισκεφθεί την ξάδελφή του Αλίκη, Βασίλισσα της Κύπρου.
 Φεύγοντας εξέλαβε ως δώρα αμπέλια και τριαντάφυλλα και τα φύτεψε πίσω στη Μάρνη, από όπου και παρήχθη το διάσημο σε όλο τον κόσμο κρασί Champagne. Η φήμη της κουμανταρίας έφτασε μέχρι την Ευρώπη και την Ανατολή και λέγεται πως για χάρη της κάποιοι κατέκτησαν την Κύπρο.

Με πληροφορίες από The Cyprus Museum Wine.