Η «μαγική» δύναμη του ήχου και της μουσικής...

Οι ήχοι είναι μια ισχυρή ενέργεια. Κάθε ήχος είναι μια δόνηση που δημιουργείται από κύματα που ταλαντώνονται σε μια συγκεκριμένη συχνότητα. Στις αρχαίες τελετουργίες, οι λέξεις, οι ήχοι και τα σχήματα συνδυάζονταν για να πετύχουν κάτι συγκεκριμένο. Κάθε γράμμα μιας λέξης

σηματοδοτούσε έναν ήχο και κατέγραφε έτσι το άκουσμα αυτού του ήχου. Κάθε ήχος είχε μια ιδιαίτερη χρησιμότητα. Οι αρχαίοι φαίνεται πως πίστευαν πώς υπήρχε μια μαγική διάσταση στη μουσική, μια σχέση μεταξύ άυλου και υλικού που διαφαίνεται, μεταξύ άλλων, και στους μύθους που σχετίζονται ακόμα και με κτίση πόλεων ή τειχών.

Ο θεός Πάνας με την άγρια φωνή του τρομοκρατούσε τους εχθρούς του και τους έτρεπε σε φυγή (πανικός), ενώ με τη μουσική του αυλού του προσέλκυε τις νύμφες, που δεν μπορούσαν να αντισταθούν στο άκουσμα της μουσικής του.

Οι αρχαίοι Έλληνες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο για την ανάδειξη της μουσικής ως θεραπευτικού μέσου. Μέσω της αρχής του συντονισμού, ο ήχος δρα θεραπευτικά, διεισδύοντας σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο ήχος μπορεί να επιβραδύνει και να ρυθμίσει τα εγκεφαλικά κύματα καθώς και να επηρεάσει συγκεκριμένα όργανα αλλά και ολόκληρο τον οργανισμό, σε κυτταρικό επίπεδο. Ίσως για αυτό τον λόγοήδη από την Αρχαιότητα ήταν ευρύτατα διαδεδομένη η θεραπεία ασθενειών με τη χρήση επαναλαμβανόμενων ήχων.

Η χρήση εξαγνιστικών ασμάτων για τη θεραπεία ανθρώπων και ζώων, την αποτροπή δύσκολων ή καταστροφικών καιρικών συνθηκών, για τη γονιμότητα και την εκδίωξη των δαιμονίων ήταν αρκετά διαδεδομένη στους αρχαίους Έλληνες όσο και στους Ανατολικούς λαούς. Αρχαίοι Έλληνες ψέλνοντας επωδές (τραγούδια με μαγικές ιδιότητες) και παιάνες (εποχή των Λυρικών 700 – 550 πΧ) με την συνοδεία μουσικών οργάνων, λέγεται πως είχαν την δύναμη να επιδρούν στην συναισθηματική και νοητική σφαίρα των ανθρώπων εξαγνίζοντάς τις και βοηθώντας στην εξέλιξή τους.
Παράδειγμα της λειτουργίας των επωδών εμφανίζεται στην Οδύσσεια όπου ο Οδυσσέας θεραπεύει το τραύμα του με επίδεση αυτού και παράλληλα με επωδή από τους γιους του Αυτόλυκου.

Ο Ορφέας με τη μουσική του μάγευε θεούς και ανθρώπους, το ίδιο έκανε και ο Ασκληπιός. Ο Ασκληπιός, σύμφωνα με την παράδοση, απέκτησε τις πρώτες του ιατρικές γνώσεις κοντά στον Κένταυρο Χείρωνα. Οι Ορφικοί ύμνοι με τη σωστή χρήση και εκφορά τους μπορεί να επιταχύνουν τους ρυθμούς της πνευματικόνοητικής εξέλιξης του χρήστη.

Ο Πυθαγόρας πίστευε ότι τα άστρα και οι πλανήτες παράγουν ήχους (μουσικήτ ων σφαιρών επιβεβαιωμένη σήμερα από την N.A.S.A), που δεν γίνονται αντιληπτοί, λόγω ατέλειας του ανθρώπινου αυτιού.Οι Πυθαγόρειοι πίστευαν, ότι η μουσική οδηγεί στην ενοποίηση σώματος και ψυχής και διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή τους. Όπως τεκμηριώνεται από τις σύγχρονες επιστημονικές έρευνες, οι ηχητικές δονήσεις επιδρούν δραστικά στην ανθρώπινη ψυχοφυσιολογία.

Ο Θεόφραστος υποστήριζε ότι με τον αυλό του μπορούσε να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της επιληψίας, ο Κέλσος με τα κύμβαλα του την παραφροσύνη, ενώ ο Ερώφιλος, με βάση την μουσική κλίμακα που αντιστοιχούσε στην ηλικία του ασθενούς, ρύθμιζε τον αρτηριακό σφυγμό.

Οι Αιγύπτιοι ιερείς και ο νεο πλατωνικός Ιάμβλιχος αργότερα, χρησιμοποιώντας ιερούς ψαλμούς και μυστικά ονόματα, εμψύχωναν αγάλματα ή μπορούσαν να έχουν όπως υποστήριζαν πρόσβαση στους ανώτερους κόσμους.

Την χρήση του ήχου και της μουσικής όμως δεν την χρησιμοποιούσαν μόνο για την θεραπεία των ανθρώπων. Υπάρχουν παραδόσεις σε όλο τον κόσμο που αναφέρουν φαινόμενα αντιβαρύτητας με την χρήση ειδικών με την χρήση των οποίων κατάφερναν να μετακινούν εύκολα τεράστια βάρη.

Η γνώση των διάφορων κραδασμών καταδεικνύει ότι ένα δονούμενο και συμπυκνωμένο ηχητικό πεδίο μπορεί να εξουδετερώσει τη δύναμη της βαρύτητας (ηχητική αντιβαρύτητα). Και εάν η μουσικοθεραπεία αναγνωρίζεται σήμερα ως μορφή δημιουργικής ψυχοθεραπείας μέσω της μουσικής και των ήχων με σκοπό την προαγωγή της σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ευεξίας, η γνώση της ηχητικής αντιβαρύτητας ανήκει στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας ή της μυθολογίας. Ας δούμε μερικά σχετικά παραδείγματα.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο μυθικός κιθαρωδός Αμφίονας, γιος της Αντιόπης, γνώριζε την τέχνη εμψύχωσης των λίθων και μ’ αυτή τη γνώση που κατείχε, κατάφερε να οικοδομήσει τα τείχη των Θηβών. Στο άκουσμα της λύρας και του τραγουδιού του οι πέτρες κινούνταν και τα δέντρα άφηναν τις ρίζες τους στο χώμα και παραδίνονταν στους ξυλουργούς. Οι κινούμενες πέτρες έμπαιναν σε τάξη με τον ήχο της λύρας και έτσι υψώθηκε το τείχος με τις επτά πύλες, γιατί η λύρα του είχε επτά χορδές. Μ’ αυτό τον τρόπο η Θήβα έγινε ισχυρή πόλη [1].

Στα Μέγαρα ο Απόλλωνας Βοήθησε τον Αλκάθου στο κτίσιμο της πόλης και μάλιστα, κατά τον Παυσανία, οι ντόπιοι έδειχναν την ηχούσα σαν κιθάρα πέτρα, πάνω στην οποία ο θεός είχε αφήσει την κιθάρα του όταν Βοήθησε στο χτίσιμο των τειχών. Με ανάλογο τρόπο κτίστηκε και το Βυζάντιο, όπου ο Βύζας κατασκεύασε το τείχος της πόλης με τη Βοήθεια του πατέρα του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα.

Αρκετά αργότερα, ο Άραβας ιστορικός Abul Hasan Ali al-Masudi (895-957 μ.χ), γνωστός και ως «Ηρόδοτος» της Αραβίας, οποίος είχε ταξιδέψει στο μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου, είχε γράψει μία τριαντάτομη ιστορία [2] στην οποία ανάμεσα στα άλλα, αναφέρει πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν χρησιμοποιήσει τον ήχο της μουσικής για την μεταφορά των ογκόλιθων στην Γκίζα, και για την κατασκευή της μεγάλης πυραμίδας. Αναφέρει λοιπόν :

«Πρώτα πρώτα ένας μαγικός πάπυρος τοποθετήθηκε κάτω από την πέτρα που έπρεπε να μεταφερθεί. Κατόπιν η πέτρα χτυπήθηκε με μία μεταλλική ράβδο και αυτό προκάλεσε την αιώρηση της πέτρας. Έπειτα η πέτρα κινήθηκε κατά μήκος ενός δρόμου στρωμένου με πέτρες, που είχε δεξιά και αριστερά φράχτη με μεταλλικές ράβδους. Η πέτρα ταξίδεψε για μία απόσταση περίπου 50 μέτρων και έπειτα έκατσε στο έδαφος. Η διαδικασία επαναλαμβανόταν έπειτα έως ότου έφτανε στο κατάλληλο σημείο» [2].

Αλλά και στην Βίβλο, στην ιστορία της πτώσης της Ιεριχούς, οι Ισραηλίτες νικούν και καταλαµβάνουν την πόλη όταν µπαίνουν στη Γη της Επαγγελίας αφού έχουν περιπλανηθεί στην έρηµο επί 40 χρόνια. Περπάτησαν γύρω από την πόλη επί έξι ηµέρες και την έβδοµη ηµέρα την περικύκλωσαν επτά φορές. Την έβδοµη φορά οι ιερείς σάλπισαν, ο λαός φώναξε και τα τείχη κατέρρευσαν.

Από την μυθολογία στην επιστημονική φαντασία λοιπόν (Για την επιστήμη η αντιβαρύτητα αναφέρεται στην υποθετική ύπαρξη δύναμης η οποία απωθεί την ύλη. Χρησιμοποιείται γενικά για να υποδηλώσει την κατανίκηση της βαρύτητας με τη βοήθεια κάποιων τεχνητών μέσων, αλλά επίσης χρησιμοποιείται και στην προσπάθεια εξήγησης της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος. Μέχρι σήμερα η επιστήμη δεν έχει καταφέρει να αποδείξει την ύπαρξη μίας τέτοιας επίδρασης, όπως επίσης και οι υφιστάμενοι φυσικοί νόμοι δεν προβλέπουν την ύπαρξή της, ούτε όμως την απαγορεύουν).

Παραπομπές:

1. Παυσανίας 9. 5. 6-7. & 1. 42. 1-2. Βλ. και Θέογνις, Ελεγειών Α 773-774.

2. Abul Hasan Ali al-Masudi «Murūj al-dhahab wa maʿādin al-jawāhir - The Meadows of Gold and Mines of Gems» .