Ηρακλής και Λερναία Ύδρα, αποσυμβολισμός

Ο Ηρακλής και η Λερναία ΎΔΡΑ, Πόλη Helsingor (Elsinore) Δανία.

 

Η Ύδρα της Λέρνας γεννήθηκε από τον Τυφώνα και την Έχιδνα. Ήταν ὄφις ἐν ὓδασι διαιτώμενος, «νεροφίδα», με πέντε ή έξι ή μέχρι εκατό κεφάλια, ανάλογα με τους συγγραφείς, φιδίσια ή και ανθρώπινα. Τη σκότωσε ο Ηρακλής επιτελώντας τον δεύτερο άθλο που του ζήτησε ο Ευρυσθέας, όπως και τον γιγάντιο κάβουρα που έστειλε η Ήρα βοηθό στην Ύδρα εναντίον του Ηρακλή, που δάγκωσε τον ήρωα στη φτέρνα. Με το αίμα της έκανε δηλητηριώδη τα βέλη του. 

Όταν με αυτά τραυμάτισε τον Κένταυρο Πυλήνορα ή τον Χείρωνα, αυτός έπλυνε την πληγή του στα νερά του ποταμού Άνιγρου, που πηγάζει από το Αρκαδικό όρο Λάπιθος, και από τότε αναδύεται από εκεί μια άσχημη μυρωδιά, ούτε τα ψάρια του είναι κατάλληλα για βρώση. Το δηλητήριο αυτό ήταν ένα από τα συστατικά του λεγόμενου φίλτρου του έρωτα που φανέρωσε ο Νέσσος στη Δηιάνειρα –θα φτιαχνόταν από το μολυσμένο από την πληγή του αίμα αλλά αντί να αναθερμάνει τον έρωτα του Ηρακλή για τη Δηιάνειρα προκάλεσε τον θάνατό του. Η Ήρα τοποθέτησε την Ύδρα, όπως και τον συνεργό της κάβουρα, στον ουρανό σαν αστερισμό.

Ακολουθεί προσπάθεια ερμηνείας / αποσυμβολισμού του μύθου.

Η Λερναία Ύδρα είχε εννέα κεφάλια, ένας αριθμός που προκύπτει από το 3 Χ 3, την τριαδικότητα του σώματος, της ψυχής και του πνεύματος- το οποίο σκότωσε ο Ηρακλής στον δεύτερο άθλο του. Σύμφωνα με τον μύθο ο Ηρακλής προσπάθησε να σκοτώσει το τέρας, κόβοντας τα κεφάλια της, αλλά ενώ έκοβε ένα, στη θέση του, έβγαιναν δύο. Απογοητευμένος και κουρασμένος ζήτησε τη βοήθεια του ανιψιού του, του Ιόλαου, ο οποίος, μόλις ο Ηρακλής έκοβε ένα κεφάλι, αμέσως έκαιγε την πληγή που προκαλούσε το σπαθί με έναν δαυλό. Μετά από πολύ έντονη προσπάθεια κατάφεραν να την αποκεφαλίσουν. Το τελευταίο κεφάλι, μάλιστα, που ήταν το κεντρικό και αθάνατο, το έκοψαν και το έθαψαν βαθιά στη γη. Από το αίμα της ο Ηρακλής έκανε τα βέλη του δηλητηριώδη. 

Η Λερναία Ύδρα όπως όλα τα τέρατα, αντιπροσωπεύουν τις φοβίες, εμμονές και τα πάθη που κουβαλάμε μέσα μας και δεν μπορούμε να τιθασεύσουμε. Φοβίες πάθη και εμμονές από τα οποία πρέπει να απαλλαγούμε όχι με απλή κοπή, καθώς το στέλεχος παραμένει και μάλιστα διπλασιάζεται, αλλά με κάψιμο και μάλιστα με το «Ιερόν Πυρ», το «εσώτερον πυρ» ώστε να μην της επιτρέψουμε να ξαναπαρουσιαστεί. Μόνον τότε χάνεται η δύναμή της. Μέσα στον βάλτο των παθών μας, λοιπόν χρειάζεται εξαγνισμός. Μόνον έτσι αντιμετωπίζεται το δηλητήριο των επιθυμιών του ασυνειδήτου. Το κεντρικό και αθάνατο κεφάλι θάβεται γιατί ο πυρήνας της ανθρώπινης ψυχής δεν μπορεί να καεί. Ζει, αλλά πρέπει να εξουσιάζεται από τον άνθρωπο. Η ανθρώπινη ζωή είναι ένα ταξίδι κυκλικό από τον αόρατο κόσμο της ψυχής στον ορατό κόσμο της φυσικής διαβίωσης με σκοπό, να συνειδητοποιήσουμε την αφετηρία της ύπαρξής μας, να αντιληφθούμε ότι είμαστε προεκτάσεις πνευματικών δυνάμεων και αποτέλεσμα εσωτερικών αιτίων.

Σε μια δεύτερη εκδοχή του μύθου τα γεγονότα εξελίσσονται διαφορετικά.
.

Στο αρχαίο Άργος είχε πολύ καιρό να βρέξει. Η Αμυμώνη, κόρη του Δαναού, ζήτησε ικετευτικά τη βοήθεια του Ποσειδώνος, με τον οποίο είχε γεννήσει τον Ναύπλιο, για να βρει νερό. Ο Ποσειδών την διέταξε να κτυπήσει έναν βράχο και κάνοντάς το, η Αμυμώνη, ανάβλυσαν τρία κρυσταλλένια ρυάκια. Την ίδια στιγμή, μία Ύδρα, με εννέα κεφάλια, από τα οποία το ένα ήταν αθάνατο, έκανε εκεί τη φωλιά της. Τα κρυσταλλένια αυτά ρυάκια έγιναν με τον καιρό ένα δύσοσμο έλος. Ο Ηρακλής, σε αυτόν του τον άθλο, έπρεπε να σκοτώσει την Λερναία Ύδρα. 

Δυσκολεύτηκε πολύ να βρει τη φωλιά του τέρατος, αλλά και όταν την βρήκε, το τέρας δεν έβγαινε από την φωλιά του, παρά τις προσπάθειές του, όπως, ακριβώς συμβαίνει με τις φοβίες και τα πάθη στο υποσυνείδητο μας. Τότε, αποφάσισε να ρίξει τα βέλη του, πασαλειμμένα με πίσσα για να κάνει το τέρας να βγει. Έτσι και έγινε! Η Ύδρα προσπαθούσε να τυλιχθεί γύρω από τα πόδια του για να τον εξουδετερώσει. Εκείνος προσπάθησε να κόψει τα κεφάλια της, αλλά, δυστυχώς, εκεί που έκοβε ένα, φύτρωναν δύο. 

Τότε ο Ηρακλής σκέφθηκε να σηκώσει το τέρας ψηλά στο εξαγνιστικό καθαρτήριο φως του Απόλλωνα ήλιου. Μόλις αυτό έγινε η Ύδρα έχασε τη δύναμή της εφόσον την κάλυψαν οι ακτίνες του Ηλίου. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στον άνθρωπο ο οποίος κατανοεί την πραγματική του φύση, τον άνθρωπο ο οποίος κοιτά τα άνω και αντιλαμβάνεται πως η καταγωγή του είναι μόνο Ουράνια («της γης παιδί είμαι και του έναστρου ουρανού αλλά το γένος μου είναι βεβαίως (μόνον) ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και σεις οι ίδιοι.» - Ορφική διδαχή). Όπως δηλαδή ετυμολογείται και η λέξη η οποία χαρακτηρίζει τον άνθρωπο = «άνω»+«θρώσκω» (αναπηδώ)+«όπωπα» (παρακείμενος του «ορώ», δηλ. βλέπω). Δηλαδή, αυτός που πορεύεται και κοιτάζει προς τα πάνω ! Το να γνωρίσουμε τον εαυτό μας σημαίνει ότι θα γνωρίσουμε την προέλευσή μας. Αναφέρει σχετικά ο Πλωτίνος στις Εννέαδες: 

«Κανένα μάτι δεν θα μπορούσε να δει τον ήλιο αν δεν ήταν ηλιόμορφο, ούτε η ψυχή μπορεί να δει το Ωραίο, αν δεν έχει πρώτα γίνει ωραία η ίδια»!

Όταν έπεσε κάτω η Ύδρα χωρίς ζωή πια, ο Ηρακλής ξεχώρισε την αθάνατη κεφαλή, την έκοψε και την έθαψε κάτω από έναν βράχο, ώστε να μην μπορεί ποτέ να βγει στην επιφάνεια. Ο μύθος αυτός μας βοηθάει να κατανοήσουμε ότι το εσωτερικό Φως και η καθαρή καρδιά μπορούν να φέρουν τη κάθαρση, όταν φέρουμε στην επιφάνεια και κατανοήσουμε τις σκοτεινές δαιδαλώδεις πτυχές υποσυνείδητου μας! 

Παλεύοντας ενάντια στον κατώτερο εαυτό μας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο των μύθων γινόμαστε Μαθητές - Μαχητές – Θριαμβευτές, αφού σμιλεύσουμε την πραγματική μας φύση. Και πάλι μας δείχνει την ατραπό ο Πλωτίνος στις Εννεάδες: 

«Γύρισε μέσα σου και δες. Αν δεν βλέπεις ακόμη στον εαυτό σου την ωραιότητα, πράξε όπως ο γλύπτης που θέλει να δημιουργήσει ένα ωραίο άγαλμα. Αφαιρεί, λαξεύει, λειαίνει, καθαρίζει, μέχρι να φανεί στο άγαλμα ένα ωραίο πρόσωπο! Κι εσύ λοιπόν, όπως αυτός, αφαίρεσε τα περιττά, ίσιωσε τα στραβά, φώτισε καθαρίζοντάς τα, τα σκοτεινά. Και μην πάψεις να λαξεύεις το δικό σου άγαλμα, έως ότου αστράψει επάνω του η θεϊκή λάμψη της αρετής, έως ότου δεις τη σωφροσύνη να έχει ανέβει στο ιερό της βάθρο. Αφού ανέβηκες ως εδώ, δεν χρειάζεσαι πια οδηγό! Κράτα το βλέμμα σου σταθερό και απλώς, κοίτα! Θεϊκή Εν -όραση. Αν έχει γίνει αυτό και το είδες, και ενώθηκες καθαρός με τον εαυτό σου, χωρίς ούτε τίποτα να σε εμποδίζει να γίνεις έτσι ενιαίος, ούτε να έχεις μαζί σου τίποτε άλλο αναμεμιγμένο μέσα σου, αλλά έχεις γίνει ο ίδιος ολόκληρος μόνο φως αληθινό, που ούτε σε μέγεθος μετριέται, ούτε σε κανένα σχήμα περικλείεται ώστε να ελαττωθεί, ούτε πάλι αυξάνει σε όγκο από έλλειψη ορίων, αλλά επεκτείνεται παντού απροσμέτρητο, ως κάτι μεγαλύτερο από κάθε μέτρο και ανώτερο από κάθε ποσό· αν δεις τον εαυτό σου να έχει γίνει αυτό, αφού θα έχεις γίνει πια όραση ο ίδιος, έχοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, χωρίς να χρειάζεται να σου δείξει κανείς, εφόσον θα έχεις ήδη ανέβει, προσήλωσε το βλέμμα σου και κοίταξε. Διότι μόνον αυτό το μάτι βλέπει τη μεγάλη Ομορφιά. Ενώ αν κανείς προσπαθήσει να φτάσει στη θέαση αυτή με μάτια θολωμένα από τις κακίες και χωρίς να έχει καθαρθεί, ή όντας αδύναμος, μη μπορώντας από δειλία του να δει αυτά που είναι πολύ λαμπρά, δεν βλέπει τίποτα, έστω και αν κάποιος άλλος του δείξει πως αυτό που θα μπορούσε να δει βρίσκεται πλάι του. Γιατί αυτό που βλέπει είναι συγγενικό με αυτό που βλέπεται, και πρέπει να στραφεί στη θέαση του αφού πρώτα έχει γίνει όμοιο μ' εκείνο»!.