Παλιές οικονομικές "ανωμαλίες"

Μια από τις προεκλογικές επαγγελίες της Ενώσεως Κέντρου ήταν η εκκαθάριση «των ευθυνών του παρελθόντος» (σύμφωνα με το διακριτικό όρο που είχε επικρατήσει για το οκταετές όργιο οικονομικής διαφθοράς). Αλλά η ισχυρή πίεση των ανακτόρων και της κηδεμονίας αναχαίτιζε την κυβέρνηση από του να θίξει τις σκανδαλώδεις συμβάσεις με ξένους ομίλους και άλλες υποθέσεις ιδιοτελούς διασπαθίσεως του δημόσιου χρήματος. Στις 22 Ιανουαρίου 1965 η ΕΔΑ κατέθεσε στη Βουλή πρόταση περί παραπομπής σε ειδικό δικαστήριο (βάσει του νόμου περί ευθύνης υπουργών) του πρώην πρωθυπουργού Καραμανλή και των πρώην υπουργών Π. Παπαληγούρα και Νικόλαου Μάρτη, ως υπευθύνων υπουργών για καταχρήσεις μερικών εκατομμυρίων δολαρίων που είχε διαπράξει η διοίκηση της ΔΕΗ(84). Η κυβερνητική πλειοψηφία υιοθέτησε την πρόταση. Αλλά στο στρατόπεδο της ΕΡΕ και στο παλάτι ξεσηκώθηκε θύελλα, η οποία, αν όχι τίποτε άλλο, υποδηλούσε ένδειξη ένοχης.

Ενώ μια επιτροπή της Βουλής συνέχιζε το ανακριτικό της έργο η ΕΔΑ ανέλαβε νέα πρωτοβουλία. Ζήτησε τη διενέργεια ανακρίσεων και για τις περιβόητες υπερβάσεις στα δημόσια έργα που είχαν εκτελεσθεί κατά την οκταετία της ΕΡΕ. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι τεκμηριωμένες αποκαλύψεις του τύπου είχαν δημιουργήσει γύρω από τα δημόσια έργα της κυβερνήσεως Καραμανλή ένα πελώριο ηθικό ζήτημα. Οι υπερβάσεις από τον αρχικό προγραμματισμό ορισμένων έργων κυμαίνονταν μεταξύ 100 και 1000%. Η κυβέρνηση δεν υιοθέτησε και δεν υποστήριξε την πρόταση της ΕΔΑ. Ο Παπανδρέου είχε αρχίσει να κάμπτεται από τις φορτικές πιέσεις του Κωνσταντίνου, που ενισχύονταν και από το βαρύ πυροβολικό των αμερικανικών «συστάσεων». Όλοι ζητούσαν να ριφθεί ένας πέπλος λήθης στις ανομίες του παρελθόντος.

Θα περίμενε κανείς ότι στην πολύπλευρη αυτή προσπάθεια «κουκουλώματος» θ' αντιδρούσε έντονα η ίδια η κατηγορούμενη ΕΡΕ. Αλλά ο Κανελλόπουλος —ο σημερινός αρχηγός της— που στο παρελθόν είχε δώσει δείγματα μεγάλης ηθικής ευθιξίας, δεν ήθελε να ρθει σε ανοικτή ρήξη με την καραμανλική πτέρυγα του κόμματος, που κυρίως αυτή βαρυνότανε με τις καταθλιπτικές αυτές κατηγορίες. Έτσι η ΕΡΕ, αντί ν' αντιδράσει, υπερθεμάτισε στην εκστρατεία συγκαλύψεως. Παράγοντες της ΕΡΕ, που δεν αισθάνονταν άνετα με την εκκρεμότητα των «ευθυνών του παρελθόντος», πραγματοποιούσαν μυστικές επαφές με τη Φρειδερίκη και την αμερικανική πρεσβεία αναζητώντας μεθόδους εντονότερης πιέσεως όχι μόνο προς τον Παπανδρέου, αλλά και προς τους συνεργάτες του εκείνους που ζητούσαν την ηθική κάθαρση.

Ο Ιωάννης Ζίγδης, υπουργός Βιομηχανίας στην κυβέρνηση Παπανδρέου, μου διηγήθηκε αργότερα ότι είχε μείνει κατάπληκτος από τη θερμότητα του ενδιαφέροντος που είχε δείξει ο Κωνσταντίνος υπέρ των κατηγορουμένων για καταχρήσεις. Κατά την τελετή των εγκαινίων ενός υδροηλεκτρικού φράγματος ο Κωνσταντίνος πλησίασε το Ζίγδη και ευθέως του έθεσε το θέμα αμνηστεύσεως των ευθυνών του παρελθόντος:

—«Τι αναμοχλεύετε αυτά τα πράγματα», του είπε ενοχλημένος. «Πρέπει να παραγραφούν».
—«Μα αν οι κατηγορίες είναι ανακριβείς», παρατήρησε ο Ζίγδης, «θά 'πρεπε η ίδια η ΕΡΕ να επιζητεί τη δικαστική εκκαθάριση. Ενώ με την παραγραφή θα παραμείνει η σκιά».
—«Όχι, όχι», επέμενε ο βασιλιάς. «Πρέπει να παραγραφούν. Είναι θέμα εθνικής ανάγκης. Ο πολιτικός κόσμος πρέπει να διατηρηθεί ηθικά άσπιλος».
—«Έστω και αν δεν είναι;»
—«Δεν ξέρω. Θέλω παραγραφή».

Με την «παραγραφή» είχε βρεθεί η φόρμουλα συγκαλύψεως των ανωμαλιών. Στις 17 και 21 Ιουνίου 1965, σε δυο διαδοχικές ψηφοφορίες, οι βουλευτές του κέντρου —ενδοτικοί και ανένδοτοι— με βαριά καρδιά, σαν πρόβατα επί σφαγήν, περνούσαν από την ψηφοδόχο της Βουλής και ψήφιζαν την παραγραφή των σκανδάλων... Το συχωροχάρτι της ΕΡΕ —και των υπεράνω της ΕΡΕ— είχε δοθεί. Ο δρόμος για το ιουλιανό πραξικόπημα ήταν ανοικτός.
__________________________
ΣΗΜ.1. απο το βιβλίο του Γιάννη Κάτρη, παλιού δημοσιογράφου, με τίτλο «Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΣΗΜ.2. υπάρχει, άραγε, σήμερα ένας δημοσιογράφος τόσο άξιος και ικανός;
ΣΗΜ.3. η φωτογραφία του αξέχαστου Ι. Ζίγδη από εδώ, σε περιοδεία στην Κόρωνο Νάξου.
ΣΗΜ.4. Εψαξα ματαίως να βρω στοιχεία για το Γιάννη Κάτρη. Για τα λαμόγια υπάρχουν άφθονες παραπομπές, αλλά προτίμησα να ανεβάσω φωτό με το Γιάννη Ζίγδη, ένα σημαντικό πολιτικό της εποχής και ακέραιο άνθρωπο. Πόσο λείπουν σήμερα παρόμοιοι άνθρωποι από την πολιτική ζωή...

παραπομπή του κειμένου:
(84) Ο τότε γενικός διευθυντής της ΔΕΗ Γεώργιος Πεζόπουλος, κορυφαίος των κατηγορουμένων για την κατάχρηση, έγινε το 1971 υπουργός των Οικονομικών της χουντικής κυβερνήσεως!