O αέναος κύκλος της ζωής

Βάση Παναγοπούλου

Μία από τις πιο όμορφες διαδικασίες κατανόησης της λειτουργίας της φύσης είναι αυτή της παραγωγής κομπόστ, στο μπαλκόνι μας, στον κήπο, στον κοινόχρηστο χώρο των πολυκατοικιών, χρησιμοποιώντας τον κύριο όγκο των σκουπιδιών μας

Αν κάνουμε ένα πείραμα, να διαχωρίζουμε τα απορρίμματα του νοικοκυριού μας σε δύο διαφορετικές σακούλες, μία για ανακύκλωση συσκευασιών πλαστικών, γυαλιών, χαρτιών κ.λπ., και μία για τα σκουπίδια που αφορούν τα υπολείμματα της κουζίνας και του κήπου, όχι για πολύ, για 2 ημέρες μονάχα, θα διαπιστώσουμε ότι ο όγκος των υπόλοιπων σκουπιδιών μιας, π.χ., τετραμελούς οικογένειας είναι μηδαμινός.

Δεν θα ασχοληθούμε με τα απορρίμματα που αφορούν τους μπλε κάδους ανακύκλωσης και που κρατούν τα σκήπτρα σε πληθώρα και όγκο. Θα ασχοληθούμε με τα απορρίμματα της προετοιμασίας του φαγητού μας αλλά και τα φυσικά υλικά που μαζεύουμε όταν ασχολούμαστε με τα φυτά του κήπου ή των μπαλκονιών μας.

Με τη βοήθεια ειδικών κάδων κομποστοποίησης όπου μπορούμε να τα πετάμε, μπορούμε να δημιουργήσουμε οι ίδιοι το λίπασμα για τα φυτά μας. Η διαδικασία είναι απλή, δεν έχει κόστος, δεν χρειάζεται ιδιαίτερο παραπάνω χρόνο, χρειάζεται μόνο διάθεση και υπομονή.

Τι θα κερδίσει κανείς αν προχωρήσει σε οικιακή κομποστοποίηση; Πολλά και το πρώτο όφελος είναι οικονομικό. Πόσα σακιά χώματος, τύρφης, εδαφοβελτιωτικών, λιπασμάτων αγοράζει τον χρόνο ένας πολίτης που έχει είτε ένα μικρό κηπάκι στο μπαλκόνι του ή έναν μεσαίου μεγέθους κήπο στο σπίτι του;

Τα ποσά που θα διέθετε θα μείνουν στην τσέπη του γιατί με πολύ απλό τρόπο θα φτιάξει ο ίδιος ένα προϊόν, καλής ποιότητας, για τις γλάστρες ή το χώμα στον κήπο, χρησιμοποιώντας για την παρασκευή του αποκλειστικά τα απορρίμματα του σπιτιού.

Τι θα κερδίσει το περιβάλλον, που είναι ο δεύτερος και μάλλον σημαντικότερος αποδέκτης των ωφελειών; Κατ' αρχάς θα μειωθεί ο όγκος απόρριψης σκουπιδιών στους κάδους της γειτονιάς. Ανακαλέστε μονάχα στο μυαλό σας την εικόνα που δημιουργείται σε κάθε απεργία των υπευθύνων καθαριότητας.

Οι σακούλες κατακλύζουν πεζοδρόμια και δρόμους, υπάρχει έντονη δυσοσμία και αποτελούν πηγή μολύνσεων γιατί έλκουν ποντίκια και άλλες χαριτωμένες έρπουσες μορφές ζωής.

Αν το κάθε σπιτικό περιορίσει την ποσότητα των σκουπιδιών που ρίχνει στους κάδους, τότε το αποτέλεσμα θα είναι και η αποσυμπίεση των χώρων υγιειονομικής ταφής αποβλήτων.

Θα μειωθεί ακόμη ο αριθμός από τις πλαστικές σακούλες που φτάνουν στους ΧΥΤΑ, κάτι που πλέον αποτελεί στόχο πολλών κυβερνήσεων του δυτικού κόσμου.

Σε δεύτερο επίπεδο, θα μειωθεί η έκλυση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αφού θα μειωθεί η ποσότητα των σκουπιδιών στους χώρους υγειονομικής ταφής.

«Τα αποτεφρωμένα απορρίμματα επιστρέφουν κατ’ ευθείαν στον αέρα» αναφέρεται στο βιβλίο «Τα μυστικά του κομπόστ» του Ken Thompson, των εκδόσεων Σταμούλη, «με τη μορφή διοξειδίου του άνθρακα καθώς και άλλων αερίων, μολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ατμόσφαιρα συμβάλλοντας στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Η οργανική ύλη στις χωματερές αποσυντίθεται αργά, όμως το κύριο προϊόν της είναι το μεθάνιο, ένα αέριο χειρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα. Να σημειωθεί ότι το 20% των εκπομπών μεθανίου προέρχεται από βιοαποικοδομήσιμα απορρίμματα σε χωματερές».

Τι θα κερδίσει το έδαφος στον κήπο μας ή το χώμα στις γλάστρες μας και κατ’ επέκταση εμείς; Εχοντας χάσει την επαφή μας με τη φύση, μας είναι δύσκολο να σκεφτούμε τι ρόλο παίζει η κάθε μία ύπαρξη, το κάθε τι σε αυτό τον κύκλο που ονομάζεται ζωή. Το κομπόστ βελτιώνει την υγεία άρα τη γονιμότητα του χώματος αλλά και τη δομή του.

Στα βιβλιοπωλεία θα βρείτε αρκετά βιβλία με οδηγίες για τη δημιουργία κομπόστ. Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια: «Τα μυστικά του κομπόστ», Ken Thompson, εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, «Κομπόστ», του Αν. Aλκιμου, εκδόσεις Ψύχαλου, «Κομπόστ», Nicky Scott, εκδόσεις Ψύχαλου. Για έγκυρες πληροφορίες, επισκεφθείτε σελίδες όπως την: ypeka.gr

Συμβάλλει στην απώθηση των ζιζανίων, τη διατήρηση της υγρασίας του σε συνθήκες ξηρασίας και το προστατεύει σε περιπτώσεις καταρρακτωδών βροχών και πλημμυρών. «Γενικά τα φυτά χρειάζονται τρία βασικά στοιχεία από το έδαφος: νερό, αέρα και θρεπτικά συστατικά. Το κομπόστ μπορεί να τα παρέχει όλα αυτά», επισημαίνεται στο προαναφερθέν βιβλίο.

Κατά συνέπεια, η ικανότητα του χώματος να συγκρατεί και να αποθηκεύει θρεπτικά συστατικά αλλά και νερό αυξάνεται. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα έχετε και οικονομία νερού, αφού οι ανάγκες για πότισμα θα μειωθούν.

Αν οι καλλιεργητές γης ακολουθούσαν τη μέθοδο της κομποστοποίησης στα χωράφια τους, θα είχαμε μικρότερο αρνητικό αντίκτυπο και στον υδροφόρο ορίζοντα καθώς θα μειωνόταν κατά πολύ η χρήση ανόργανων υδατοδιαλυτών λιπασμάτων.

Καλά όλα αυτά μέχρις εδώ, αλλά δεν είπαμε τι είναι η κομποστοποίηση. Κομποστοποίηση είναι η φυσική διαδικασία αποικοδόμησης υπολειμμάτων τροφών, λαχανικών, φρούτων κ.λπ. αλλά και των φύλλων φυτών ή δέντρων, κλαδιών ή ξύλων που προέρχονται από τα κλαδέματα των κήπων.

Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα παράγεται ένα πλούσιο οργανικό μείγμα, το κομπόστ ή χούμος, που λειτουργεί, όταν το προσθέσουμε στο χώμα, ως εδαφοβελτιωτικό. Βοηθοί στην όλη διαδικασία είναι βακτήρια και μύκητες. Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης.

Αν το επιχειρήσετε, θα μπορέσετε να νιώσετε τη χαρά της παρατήρησης του κύκλου της ζωής, τη χαρά της προσφοράς στο σύνολο των ανθρώπων αλλά και στην ίδια τη γη, αφού θα μειώσετε σημαντικά αυτό το καθημερινό πηγαινέλα, με τα σκουπίδια στο χέρι. Μην μπαίνετε σε διαδικασίες άγχους αν θα το κάνετε καλά, αν θα το πετύχετε ή όχι. Δεν δίνετε εξετάσεις και το μόνο που μπορεί ουσιαστικά να πάει κάπως πιο αργά είναι ο χρόνος παραγωγής του κομπόστ. Αν έχετε υπομονή και παρατηρητικότητα, όλα θα πάνε καλά μεμιάς.

Πώς μπορώ να κάνω κομπόστ;

Στο εμπόριο κυκλοφορούν πολλοί κάδοι κομποστοποίησης, προσαρμοσμένοι στις ανάγκες κάθε ενδιαφερόμενου. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να δείτε είναι τι ποσότητες σκουπιδιών παράγει το σπιτικό σας για να πάρετε το κατάλληλο μέγεθος κάδου. Και το δεύτερο, είναι ο χώρος που διαθέτετε στο μπαλκόνι ή στον κήπο σας.

Τι υλικά πρέπει να ρίχνω;

Για να δημιουργήσετε ένα καλό κομπόστ χρειάζεστε το σωστό μείγμα υλικών/συστατικών, νερό (όταν χρειάζεται), ζέστη και αέρα. Επειδή η όλη διαδικασία αποσύνθεσης είναι αερόβια διαδικασία, η απουσία του μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξή της. Η κουζίνα του σπιτιού είναι ο κυριότερος προμηθευτής των απαιτούμενων πρώτων υλών.

Οσοι έχουν ζήσει σε χωριό ξέρουν ότι τίποτα από τα περισσεύματα φρούτων και λαχανικών δεν πετιέται, παρά δίνεται στα ζώα (κότες, κατσίκες) για τροφή.

Σκεφτείτε το έτσι και ρίξτε στον κάδο σας ό,τι μένει από τον καθαρισμό λαχανικών και φρούτων (αν πρόκειται για καρπούζι ή πεπόνι, καλό είναι να κόβετε σε μικρά κομμάτι τη φλοίδα τους, όπως και τα στελέχη του καλαμποκιού), τα μαγειρεμένα φαγητά που ξεχάστηκαν στο ψυγείο, στραγγισμένα, το κατακάθι του καφέ, τσόφλια αυγών, φακελάκια τσαγιού, αλλά και χαρτικά όπως το σκληρό χαρτόνι από τον ρολό κουζίνας ή το χαρτί τουαλέτας, ακόμη και τις χάρτινες αυγοθήκες.

Και ό,τι άλλο χαρτί έχετε για πέταμα (λογαριασμοί, διαφημιστικά φυλλάδια), αρκεί να μην είναι illustre (γυαλιστερό) και αρκεί να μην πετάξετε μεγάλους όγκους, όπως π.χ. αρχείο εφημερίδων ή τηλεφωνικούς καταλόγους.

Μπορείτε ακόμη να ρίξετε περιττώματα οικόσιτων χορτοφάγων ζώων (κουνέλια, χάμστερ), τη σκόνη από την ηλεκτρική σκούπα αλλά και μάλλινα, βαμβακερά ή μεταξωτά, σκισμένα σε κομμάτια, ρούχα. Ακόμη και στάχτη από το τζάκι ή τη σόμπα, αρκεί τα ξύλα που κάηκαν να μην ήταν επεξεργασμένα.

Από τις γλάστρες μας, ξερά φύλλα ή άνθη, μικρά κλαδάκια, χορτάρι ή ζιζάνια. Τα ίδια και από τον κήπο. Κλαδιά κομμένα σε μικρότερα κομμάτια, κομμάτια γκαζόν, αγριόχορτα, φύλλα. Αυτά τα υλικά θα τα βρείτε ή θα ακούσετε να αναφέρονται ως «πράσινα και καφέ υλικά». Το μόνο που θα πρέπει να μην παραγνωρίσετε είναι να ρίχνετε από όλα τα υλικά. Οχι μόνο ένα είδος.

Για να προχωρήσει η κομποστοποίηση χρειάζονται υλικά, πλούσια σε άζωτο και άνθρακα. Σαφώς υπάρχουν συγκεκριμένες αναλογίες υλικών, αλλά στα πάντα παίζει ρόλο η ισορροπία. Ο γενικός κανόνας είναι «ρίχνω από όλα».

Τι δεν πρέπει να μπει στους κάδους κομποστοποίησης και γιατί; Δεν ρίχνουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας, ψάρι, κόκαλα, ψωμί, ολόκληρα αυγά, έλαια ή λίπη, περιττώματα σαρκοφάγων ζώων (σκύλων, γατιών).

Από χάρτινες συσκευασίες δεν ρίχνουμε μπουκάλια γάλακτος ή χυμών. Αποφεύγουμε να ρίξουμε σπασμένα επεξεργασμένα ξύλα (να μην έχουν βερνίκι ή μπογιά) και από τον κήπο, δεν ρίχνουμε άρρωστα φυτά που έχουμε βγάλει. Αν παρ’ ελπίδα ξεχαστείτε και ρίξετε κάτι από αυτά, δεν ήρθε το τέλος του κόσμου. Απλώς, αν το ξεχνάτε διαρκώς, το μόνο που θα συμβεί είναι να καθυστερήσετε τον χρόνο της αποικοδόμησης των υλικών.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος παραγωγής. Ολα εξαρτώνται από τα υλικά και από τις συνθήκες. Κάνω κομποστοποίηση σημαίνει: αφήνω τη φύση να κάνει τη δουλειά της. Και αυτό παίρνει χρόνο. Δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη.

Αρχικά, στον πάτο, ρίχνετε ένα στρώμα από κομμένα μικρά κλαδάκια φυτών ή θάμνων, για να λειτουργήσουν σαν σουρωτήρι για τα υγρά που βγαίνουν κατά τη διάρκεια της αποσύνθεσης.

Κατόπιν, κάντε ένα δεύτερο στρώμα υλικών και από πάνω ρίξτε μια στρώση χώματος ή, αν έχετε ήδη, κομπόστ εμπορίου. Βρέχουμε με έναν ψεκαστήρα κάθε στρώση υλικών που ρίχνουμε.

Από εκεί και μετά, φροντίζουμε να ρίχνουμε καθημερινά τα σκουπίδια μας. Το καπάκι του κάδου είναι πάντα κλειστό και το ανοίγουμε για να βλέπουμε την πρόοδο της διαδικασίας. Θα παρατηρούμε αν υπάρχει αέρας (αν υπάρξει έλλειψη θα υπάρχει μυρωδιά, οπότε καλό είναι να ανακατώσετε λίγο τα υλικά), υγρασία και η απαραίτητη θερμοκρασία.

Πότε είναι έτοιμο το κομπόστ;

Οταν αποκτήσει μορφή σαν χώμα, είναι ομογενοποιημένο, δηλαδή δεν αναγνωρίζεται κάποιο από τα συστατικά του, τότε έχετε φτιάξει το πρώτο σας σπιτικό κομπόστ. Ενα ωραίο κόλπο είναι να πάρετε στη χούφτα σας μια μικρή ποσότητα, να την σφίξετε και όταν θα ανοίξετε την παλάμη σας το χώμα να απλωθεί. Να μη στηθεί στο χέρι σας σαν σκληρή μπάλα. Αυτό σημαίνει ότι έχει την απαραίτητη υγρασία.

efsyn.gr

Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com/2016/09/o.html#ixzz4JXRFM2xh