13 Ιστορικές μαρτυρίες απάντηση στο Ερντογάν για την Σμύρνη

του Τίτου Ίω. Άθανασιάδη

ΕΝΤΥΠΩΣΗ προκαλεί στόν αντικειμενικό ερευνητή ή συστηματική παραχάραξη τής 'Ιστορίας από τόν Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Έρντογάν. Πρόσφατη έκ μέρους του αλλοίωση τών ιστορικών γεγονότων υπήρξε ό κατά τό παρελθόν Σάββατο
ισχυρισμός του, στή διάρκεια ομιλίας του στό Εμπορικό Επιμελητήριο Σμύρνης, «ότι τήν ώραία πόλη έκαψαν οί  Έλληνες στρατιώτες κατά τήν ύποχώρησή τους».

Άλλά,  Έρντογάν, ή πυρκαγιά τής Σμύρνης άρχισε τήν 5η άπογευματινή ώρα τής 31ης Αυγούστου του 1922 (13 Σεπτεμβρίου μέ τό Νέο Ημερολόγιο).
Ό τελευταίος "Ελληνας στρατιώτης έφυγε άπό τή Σμύρνη τό βράδυ τής 26ης Αύγούστου (8ης Σεπτ. Ν.Η.), λίγο πρίν τήν άναχώρηση τών Ελλήνων υπαλλήλων τής Υπάτης Αρμοστείας (ώρα 10 μ.μ.) καί τού έπί κεφαλής της Αριστείδη Στεργιάδη.

Οί Έλληνες στρατιωτικοί πού έφυγαν άπό τό λιμάνι τής Σμύρνης άνήκαν στήν Άνωτάτη Διοίκηση. Τό μέγα πλήθος τών στρατιωτών πού κατέφθανε άπό τό έσωτερικό τής Μικράς Ασίας αναχωρούσε γιά τήν Ελλάδα άπό παρακείμενες άκτές καί όρμους. Τήν έπομένη τό πρωί (27 Αύγούστου 1922) εισήλθαν στή Σμύρνη τά πρώτα τουρκικά στρατεύματα (δυνάμεις Ιππικού), μέ τόν Νουρεντίν πασσά, ό όποιος ανέλαβε τήν διοίκηση τής πόλης.
Άν ύποθέσουμε ότι δέν είχαν προλάβει νά φύγουν κάποιοι Έλληνες στρατιώτες άπ’ τή Σμύρνη, θά τούς έκτελούσαν έπί τόπου ή θά τούς αιχμαλώτιζαν οί είσελθόντες στήν Πόλη Τούρκοι ιππείς καί ιδίως οί θέτες (άτακτοι) πού τούς συνόδευαν.

Τό βράδυ, ώρα 8 μ.μ., έκλήθησαν στό τουρκικό διοικητήριο άπό τόν Νουρεντίν πασά ό μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος καί οί δημογέροντες Κλιμάνογλου καί Τσουρουκτσόγλου, οί οποίοι ύπεβλήθησαν σέ φοβερά μαρτύρια άπό τόν φανατισμένο όχλο καί θανατώθηκαν έν τέλει άπ’ αύτόν.
Τήν 28η Αύγούστου (10 Σεπτ. Ν.Η.) έφθασε στή Σμύρνη ό Μουσταφά Κεμάλ μέ τό έπιτελειο του καί έγκαταστάθηκε στό Κορδελιό (προάστιο), στό κτίριο πού διέμενε ό βασιλεύς Κωνσταντίνος κατά τήν παραμονή του στή Σμύρνη, τό θέ¬ρος τού 1921. Μεταξύ τών Κεμάλ, Νουρεντίν καί έλαχίστων εμπίστων τους έγινε σύσκεψη στό Κορδελιό, όπου έλήφθησαν ορισμένες άπο- φάσεις, άγνωστες οί περισσότερες στήν Ιστορία.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 1η

Τήν 2α Σεπτεμβρίου (15 μέ τό Ν.Η.) οί «New York Times» δημοσίευαν ανταπόκριση τού άπεσταλμένου τους στή Σμύρνη, ή όποία είχε σταλεί τήν προηγούμενη ήμέρα.
Ή άνταπόκριση είχε τούς εξής τίτλους:

«Ή Σμύρνη καίγεται. 14 Αμερικανοί άγνοούμενοι, 1.000 οί σφαγέντες. Οί Τούρκοι έβαλαν φωτιά στήν Πόλη. Καταστράφηκε τό προξενείο μας. Πυρκαγιά πού ξεκίνησε στήν Αρμένική καί Ελληνική συνοικία σαρώνει τήν πόλη».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 2α
Στό βιβλίο του «Αναφορικά μέ τήν Τουρκία» (έκδόσεις A. Α. Λιβάνη) ο Αμερικανός πρόξενος στή Σμύρνη Τζόρτζ Χόρτον γράφει: «Τις δύο τελευταίες ημέρες προτού ξεσπάσει ή φωτιά δέν έβλεπε πιά Αρμένιο στό δρόμο. Όσο γιά τούς Έλληνες στρατιώτες, είχαν περάσει ήσυχα ήσυχα από τά προάστια τής Σμύρνης τρεις ή τέσσερις ήμέρες πρίν άπό τήν πυρπόληση». (Σ.σ δηλαδή οί Έλληνες στρατιώτες δέν εισήλθαν στήν πόλη τής Σμύρνης καί έφυγαν από τίς παρακείμενες αυτής ακτές μέ βάρκες γιά νά επιβιβαστούν τών πλοίων πού θά τούς έπέστρεφαν στήν Ελλάδα.)
«Όλη ή Σμύρνη ήταν ύπό πλήρη στρατιωτικό (τουρκικό) έλεγχο άπό τό μεσημέρι τού Σαββάτου (σ.σ. 27 Αύγούστου). Οί φωτιές πού τελικά κατέστρεψαν τήν πόλη ξέσπασαν τήν Τετάρτη (σ.σ. 31 Αύγούστου)».
»... ό κόσμος πανικόβλητος άρχισε νά τρέχει στήν προκυμαία γιά νά είναι κοντά στό νερό».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 3η
Ή ύποδιευθύντρια τού Αμερικανικού Κολλεγίου Θηλέων στη Σμύρνη Minie Mills άνέφερε στόν Τζώρτζ Χόρτον:
«Μεγάλο πλήθος Χριστιανών προσφύγων συνωστίζονταν σέ ένα δρόμο πού φρουρούνταν άπό Τούρκους στρατιώτες οί όποιοι δέν τούς άφηναν νάπεράσουν. Οί φλόγες πλησίαζαν πρός τό μέρος τού κόσμου, άλλά οί στρατιώτες δέν τούς άφηναν νά τρέξουν νά σωθούν καί τελικά τούς άπέκλεισαν στή φλεγόμενη συνοικία, έξαναγκάζοντας πολλούς άπ’ αύτούς νά ξαναμπούν στά σπίτια... Όπως καταλαβαίνετε, οί μόνοι πού είχαν τή δυνατότητα νά βάζουν φωτιές ήταν οί Τούρκοι. Μόνο αύτοί κυκλοφορούσαν στούς δρόμους».
Κατά συνέπεια οί Τούρκοι έπεδίωκαν νά κάψουν όχι μόνο τή Σμύρνη άλλά καί τούς Χριστιανούς κατοίκους της, ιδίως τους  Έλληνες καί τούς Αρμένιους. Αυτό προκύπτει καί άπό άλλες μαρτυρίες.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 4η
Ό γιός τού Τσέχου Προξένου άνέφερε ότι οί Τούρκοι στρατιώτες «κρατούσαν τόν κόσμο πίσω, μέ τίς μπαγιονέτες τους. Στήν πραγματικότητα τόν οδηγούσαν στή φωτιά».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 5η
King Brirge, σύζυγος Αμερικανού ιεραποστόλου: «Από τόν Πύργο τού Αμερικανικού Κολλεγίου είδα πολύ καθαρά ένστολους Τούρκους νά βάζουν φωτιά σέ σπίτια».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 6η
Ο Ιταλός συνταγματάρχης Giordano προσπάθησε νά οδηγήσει μιά όμάδα Ελλήνων καί  Ιταλών μακριά άπό τή ζώνη τής φωτιάς, άλλά βρήκε τόν δρόμο κλειστό άπό τουρκικά στρατεύματα. Έπέτρεψαν στόν ίδιο νά περάσει, άλλά έμπόδισαν τούς άλλους -επικαλούμενοι τόν στρατιωτικό νόμο, άπαγορεύουν στόν χριστιανικό πληθυσμό νά σωθεί!

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 7η
Στό βρεταννικό πολεμικό σκάφος Iron Duke ό ταγματάρχης Arthur Maxwell παρακολουθώντας μέ τά κιάλια του διέκρινε φιγούρες, οί όποιες άδειαζαν κάποιο ύγρό άνάμεσα στούς πρόσφυγες. Στή άρχή τους πήρε για πυροσβέστες που προσπαθούσαν νά σβήσουν τη φωτιά. Μετά κατάλαβε με τρόμο πως κάθε φορά πού εμφανίζονταν οι φλόγες φούντωναν ξαφνικά "Θεέ μου! Προσπαθούν νά κάψουν τους πρόσφυγες, φώναξε»,   (Σ.σ. άπό τό βιβλίο «Σμύρνη 1922» τής Marjorie Housepian Dobkin, έκδόσεις ΔΗΛΟΣ).

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 8η

Ό άνταποκριτής τής γαλλικής εφημερίδας «Echo de Paris» στή Μασσαλία περίμενε τούς έπιβάτες τού πλοίου Phrygie άπό τή Σμύρνη γιά νά τούς ύποβάλει έρωτήσεις σχετικές μέ τήν καταστροφή. Ένας άπό τούς διασωθέντες επιβάτες είπε ότι «οί Κεμαλικοί περικύκλωσαν τή συνοικία τών Αρμενίων καί άρχισαν νά καίνε τά σπίτια, ρίχνοντας βόμβες καί χύνοντας πετρέλαιο». (Rene Puaux: «Ό θάνατος τής Σμύρνης», μετάφραση’Άννα Κατρα, είσαγωγή - σχόλια Νίκος Βικέτος, έκδόσεις ΕΙΡΜΟΣ).

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 9η
Ο άνταποκριτής τής βρεταννικής έφημερίδας «Manchester Guardian», στην Κωνσταντινούπολη, μέ τηλεγράφημά του τής 20ής Σεπτεμβρίου, άνέφερε ότι «ή πυρκαγιά ήταν έργο προσχεδιασμένο άπό τούς Τούρκους». Αύτόπτης μάρτυρας ειχε δει Τούρκους στρατιώτες νά χύνουν πετρέλαιο. (Άπό τό βιβλίο τού Rene Puaux).
Σέ σχετική ύποσημείωση άναφέρεται: «Χαρακτηριστικό είναι πώς (οί Τούρκοι) δέν άφησαν νά πλησιάσει στόν τόπο τής πυρκαγιάς ή πυροσβεστική δύναμη πού είχαν οργανώσει οί ξένες άσφαλιστικές εταιρίες καί άπομόνωσαν τούς ύδαταγωγούς τού Χαλκά Βουνάρ πού χρησίμευαν γιά τήν ύδρευση τής πόλης καί τήν κατάσβεση τών πυρκαγιών».

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 10η
Ό άνταποκριτής τής «Morning Post» στήν Κωνσταντινούπολη τηλεγράφησε στήν εφημερίδα του, τήν 19η Σεπτεμβρίου (Ν.Η), ότι τό συμπέρασμά του, μετά άπό έπισταμένη ερευνά του είναι ότι «τήν πυρκαγιά τήν άναψαν οί Τούρκοι τού ατακτου στρατού, μέ τή σύμπραξη τών άνδρών τού τακτικού στρατού καί τήν άπροκάλυπτη συνενοχή τών στρατιωτικών άρχών». (Άπό τό βιβλίο τού Rene Puaux).

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 11η
Ό Τσώρτσιλ (υπουργός Στρατιωτικών τό 1921 καί Αποικιών τό 1922) στά «Απομνημονεύματά» του γράφει:
«Ό Κεμάλ εόρτασε τόν θρίαμβό του μέ τή μεταβολή τής Σμύρνης σέ τέφρα καί τήν τεράστια σφαγή τού εκεί χριστιανικού πληθυσμού».


ΜΑΡΤΥΡΙΑ 12η
Ο Άγγλος βιογράφος τού Μουσταφά Κεμάλ Άτατούρκ, πού είχε συνομιλήσει μέ τόν Τούρκο ήγέτη καί τή σύζυγό του Λατιφέ, X. Κ.’Άρμστρογκ, γράφει στό βιβλίο του Ο ΣΤΑΧΤΗΣ ΛΥΚΟΣ (έκδοση γιά τήν Ελλάδα BΙΠΕΡ-PAPYROS PRESS Ltd, 1972). μετάφραση Δ. Μαλανδράκη.
«Μετά τό δείπνο ό Μουσταφά καί ή Λατιφέ (σ.σ. ερωμένη του τό 1922) βγήκαν μαζί στή βεράντα (σ.σ. τού σπιτιού της)... πέρα πρός τά κάτω, άπλωνόταν ή Σμύρνη. Ή φωτιά στίς ελληνικές συνοικίες ειχε εξαπλωθεί καί προχωρούσε πρός τή μία πλευρά τής πόλης, μετατρέποντας σέ στάχτη τά σπίτια...» «Είναι σημάδι, είπε ό Μουσταφά Κεμάλ (στή Λατιφέ), δείχνοντας πρός τίς περιοχές πού καίγονταν, είναι σημάδι πώς ή Τουρκία γλύτωσε άπό τούς προδότες, τούς χριστιανούς καί τούς ξένους, καί πώς ή Τουρκία άνήκει πλέον στούς Τούρκους».
Είναι προφανές άπό τά λόγια αύτά ότι γιά νά άνήκει ή Τουρκία στούς Τούρκους έπρεπε νά τιμωρηθούν οί προδότες, οί χριστιανοί καί οί ξένοι. Καί γιά τήν τιμωρία τους αύτή δέν άρκοϋσε μόνο ή νίκη του, έπρεπε νά πυρποληθοϋν καί οί συ¬νοικίες τους, γιά νά φύγουν οί ίδιοι άπαξ καί διά παντός άπό τήν πόλη, όσοι βέβαια θά διέφευγαν τής φοβερής σφαγής πού είχε άρχίσει.
Ή πυρπόληση τής Σμύρνης σύμφωνα μέ τά λόγια αύτά τού Κεμάλ ήταν έργο τών Τούρκων. Τό λέει ό ίδιος εμμέσως, άλλά σαφώς.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ 13η
Ή καθηγήτρια Ιστορίας Caroline Finkel στό βιβλίο της ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1300-1923), έκδοση στήν Ελλάδα ΔΙΟΠΤΡΑ 2007, με¬τάφραση Μιχάλης Δελέγκος, άναφέρει: «Τόν Αύγουστο τού 1922, οί "Ελληνες ήττήθηκαν άπό τούς έθνικιστές καί υποχώρησαν στή Σμύρνη, στήν όποια είσήλθε ό νικηφόρος τουρκικός στρατός στίς 9 Σεπτεμβρίου καί τήν πυρπόλησε».
Τήν ίδια θέση παίρνει καί ό διαπρεπής Βρεταννός διπλωμάτης καί καθηγητής Michael Llewellyn Smith, τέως πρέσβης στήν Αθήνα, στό βιβλίο του ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΙΩΝΙΑΣ τού Μ.Ι.Ε.Τ., μετάφραση Λίνα Κάσδαγλη, 2002. Τήν πυρκαγιά «πιθανότατα τήν είχαν άνάψει καί άσφαλώς τή συδαύλισαν οί Τούρκοι».
Κάτι άκόμη... Γιατί οί Τούρκοι στρατιώτες δέν πυρπόλησαν τήν «Γκιαούρ Ίζμίρ» (Σμύρνη τών Απίστων) όπως τήν ονόμαζαν, άμέσως μόλις είσήλθαν σ’ αύτήν ή τήν επόμενη καί άφησαν νά παρέλθουν τέσσερις ήμέρες γιά νά τό πράξουν;
Άπλούστατα, διότι ό άνεμος δέν ήταν εύνοϊκός.Όταν ό άνεμος άλλαξε κατεύθυνση καί ήταν φανερό ότι ή φωτιά θά κατέτρωγε μόνο τίς συνοικίες τών Χριστιανών καί όχι τών μουσουλμάνων, τότε έπιχειρήθηκε ή πυρπόληση τής Σμύρνης, προκειμένου οί Τούρκοι νά εξαφανίσουν τά πτώματα τής σφαγής τών προηγούμενων ή μερών, κατά τήν άποψη πολλών ιστορικών. Άλλά καί γιά νά εξαλείψουν κάθε ίχνος ελληνικής παρουσίας στήν πόλη, νά προλάβουν νά τήν λεηλατήσουν, καί γιά νά έξαναγκάσουν τούς Έλληνες καί Αρμένιους κατοίκους της νά φύγουν γιά πάντα, φοβούμενοι γιά τή ζωή τους πρός τήν Ελλάδα καί τήν Εύρώπη, κατά τήν δική μας άποψη.
Τά τής πυρπόλησης τής Σμύρνης, δήθεν άπό "Ελληνες στρατιώτες, διαδόθηκαν άπό τήν Τουρκική προπαγάνδα τίς ήμέρες τού χάους καί τής συμφοράς τόν Σεπτέμβριο τού 1922.Έκτοτε τό ψέμα θάφτηκε άπό τούς ’ίδιους τούς Τούρκους γιά νά τό ξεθάψει ό Έρντογάν τό περασμένο Σάββατο, προφανώς γιά προεκλογικούς λόγους.
Εφημερίς ΕΣΤΙΑ 5-6 Μαΐου 2018

http://ermionh.blogspot.gr/2018/05/blog-post_7.html