NYT: Μυστικές επιχειρήσεις, ΠΓΔΜ, Ρωσία και Σαββίδης

Ένα πολιτικό και διπλωματικό θρίλερ με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών και πρωταγωνιστές τις μυστικές υπηρεσίες ΗΠΑ και Ρωσίας, αλλά και την εμπλοκή της Ελλάδας, της ΠΓΔΜ και του επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη περιγράφουν εκτενώς σε δημοσίευμά τους οι New York Times. Οι ίντριγκες, οι υποκλοπές, οι πιέσεις και το παρασκήνιο πριν το δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα.

Το ρεπορτάζ της αμερικανικής εφημερίδας σχολίασε η Αθήνα με κυβερνητικές πηγές να
σημειώνουν ότι «η ελληνική κυβέρνηση ουδέποτε έχει λάβει τα στοιχεία που επικαλείται το δημοσίευμα των NYT. 

Αναφέρουν οι New York Times:

«Εδώ και χρόνια ο Ιβάν Σαββίδης είναι ο άνθρωπος του Κρεμλίνου στην Ελλάδα».

Ο Ελληνορώσος δισεκατομμυριούχος, πρώην μέλος της ρωσικής Δούμας και ιδιοκτήτης ποδοσφαιρικής ομάδας, Ιβάν Σαββίδης μετακινείται άψογα μεταξύ των αθλητικών κόσμων της Ρωσίας και της Ελλάδας. Έχει επιρροή σχεδόν σε κάθε στοιχείο της καθημερινότητας στη Θεσσαλονίκη και είναι πολύ γνωστός παίκτης μεταξύ των Ελλήνων και Ρώσων ολιγαρχών, οι οποίοι συγκρούονται συχνά πυκνά.

Όλα αυτά έχουν προξενήσει το ενδιαφέρον των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. 

Αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναφέρουν ότι, τον Ιούνιο, υπέκλεψαν επικοινωνίες που δείχνουν ότι ο κ. Σαββίδης εργαζόταν υπογείως για τη Ρωσία με στόχο να υπονομεύσει τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ η οποία θα άνοιγε τον δρόμο στην ΠΓΔΜ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Μόσχα, που αντιμετωπίζει την επέκταση της συμφωνίας ως μεγάλη απειλή στα σύνορά της, ήταν αποφασισμένη να σαμποτάρει το δημοψήφισμα για τη συμφωνία.

Ως αντίποινα Αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν μία ασυνήθιστα επιθετική κίνηση: Παρέδωσαν τις υποκλοπές στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε κάνοντας μία σπάνια κίνηση και απελαύνοντας δύο Ρώσους διπλωμάτες από την Αθήνα. 

Αμερικανοί κατάσκοποι και διπλωμάτες ενθουσιάστηκαν. Παρά το γεγονός ότι το δημοψήφισμα του περασμένου μήνα στην ΠΓΔΜ δεν έβγαλε σαφή αποτελέσματα, Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η αποκάλυψη του Σαββίδη και η απέλαση των διπλωματών είναι μία σπάνια νίκη σε μία προσπάθεια να αναχαιτιστούν οι ρωσικές καμπάνιες παραπληροφόρησης σε Ευρώπη και ΗΠΑ. 

«Περάσαμε στην αντεπίθεση και δείχνουν ότι μπορούμε κι εμείς να παίξουμε βρώμικα. Μπορούμε να “καρφώσουμε”, να κάνουμε πράγματα που στο παρελθόν δεν κάναμε» δηλώνει ο Κρίστοφερ Χιλ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην ΠΓΔΜ. 

Τσίπρας-Ζάεφ στην υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών | ΕUROKINISSI

Αντικατασκοπία και παρεμβάσεις

Αξιωματούχοι ασφαλείας των ΗΠΑ παρατήρησαν τα πρώτα σημάδια ρωσικής προσπάθειας ανάμειξης στις εκλογές το καλοκαίρι του 2016. Οι υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας άρχισαν να εργάζονται στενά με ευρωπαϊκές υπηρεσίες για να αποτρέψουν αντίστοιχες προσπάθειες και στην Ευρώπη.

Πέρυσι την άνοιξη διαπίστωσαν ότι η ΠΓΔΜ ήταν ένας πιθανός στόχος, ενώ στις 12 Ιουνίου Τσίπρας και Ζάεφ ανακοίνωσαν τη συμφωνία για αλλαγή ονόματος της ΠΓΔΜ. Όταν η Ρωσία εξέφρασε ρητά την αντίθεσή της, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η CIA και το Τμήμα Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Πενταγώνου ήταν ήδη έτοιμα να αντιμετωπίσουν πιθανή προσπάθεια ανάμειξης στο δημοψήφισμα του Οκτώβρη.  

Η αντίθεση στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είχε ήδη αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της στην ΠΓΔΜ, ενώ μέσα στο καλοκαίρι εμφανίστηκαν εκατοντάδες νέες ιστοσελίδες καλώντας σε μποϊκοτάζ στην κάλπη, ενώ αναρτήσεις στο Facebook καλούσαν τους πολίτες της ΠΓΔΜ να κάψουν τις κάλπες. Την ημέρα της συμφωνίας σημειώθηκαν και βίαιες διαμαρτυρίες έξω από το κτίριο της Βουλής στα Σκόπια. 

Κι εδώ μπαίνει ο Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος βρίσκεται στο στόχαστρο των αμερικανικών και ελληνικών υπηρεσιών πληροφοριών εδώ και χρόνια ως μέλος του κόμματος του Πούτιν.

Βίαιες διαδηλώσεις στα Σκόπια τον περασμένο Ιούνιο | AP Photo

Τον Ιούνιο, Αμερικανοί αξιωματούχοι συμπέραναν, από τις υποκλαπείσες επικοινωνίες του (email, κείμενα, τηλέφωνα) ότι πληρώνει τους διαδηλωτές. Κορυφαίος αξιωματούχος των ΗΠΑ δήλωσε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες μπόρεσαν πολύ εύκολα να συγκεντρώσουν οικονομικά στοιχεία που έβαζε ο κ. Σαββίδης στις πληρωμές του προς πολίτες και οπαδούς για να προξενήσουν βίαια επεισόδια στις διαμαρτυρίες για το δημοψήφισμα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία ο Ιβάν Σαββίδης πλήρωσε τους πολέμιους της Συμφωνίας τουλάχιστον 300.000 ευρώ. Ανάμεσα σε όσους πληρώθηκαν είναι πολιτικοί της ΠΓΔΜ, καινούργιες εθνικιστικές οργανώσεις και οι χούλιγκανς της ομάδας Βαρντάρ, οι οποίοι οργάνωσαν τις βίαιες διαμαρτυρίες μπροστά στην Βουλή. 

Ο Ιβάν Σαββίδης έχει αρνηθεί κατηγορηματικά τις κατηγορίες μέσω ανακοίνωσης που εξέδωσε το περασμένο καλοκαίρι. 

Το δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ στο επίκεντρο της σύγκρουσης ΗΠΑ-Ρωσίας | AP Photo

Διαρρέοντας τα στοιχεία

Η διαρροή της αμερικανικής έκθεσης στην ελληνική κυβέρνηση ανατέθηκε στον Τζέφρι Πάιατ, πρέσβη της Ουάσινγκτον στην Αθήνα τα τελευταία δύο χρόνια. Αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι ο κ. Πάιατ ήταν αρκετά προετοιμασμένος για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς είχε εργαστεί στην Ουκρανία από το 2013 έως το 2016, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε αυτονομιστικές οργανώσεις στα ανατολικά της χώρας. 

Το να επιδοθούν οι πληροφορίες στον Έλληνα πρωθυπουργό είναι εύκολο. Το δύσκολο ήταν να τον κάνουν να δράσει. 

Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος είχε αρνηθεί να συνασπιστεί με την υπόλοιπη Ευρώπη μετά τις βρετανικές κατηγορίες κατά τις Ρωσίας για την επίθεση σε πρώην κατάσκοπο, προέρχεται από ένα κόμμα με παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Μόσχα. Κι όμως, την απόφαση να κινηθεί ενάντια στη Μόσχα διευκόλυνε η προσπάθεια που είχε μόλις καταβάλει ο κ. Τσίπρας για να βάλει τέλος στο τριάντα ετών αδιέξοδο με την ΠΓΔΜ και δεν ήθελε να δει τη Ρωσία να προσπαθεί να την ανατρέψει 

Σε αυτό βοήθησε και η αμερικανική διπλωματία των τελευταίων ετών, καθώς η κυβέρνηση Ομπάμα στήριξε την Αθήνα κατά την οικονομική κρίση, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ δέχθηκε τον κ. Τσίπρα στον Λευκό Οίκο, με τις δύο χώρες να συζητούν την επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα. 

Στιγμιότυπο από διαδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών | EUROKINISSI

Η διπλωματική κόντρα

Στις 11 Ιουλίου ο κ. Τσίπρας «τα έσπασε» με τη Μόσχα. Η κυβέρνησή του απέλασε τους δύο διπλωμάτες και απαγόρευσε σε άλλους δύο την είσοδο στην Ελλάδα, κατηγορώντας τους πως προσπαθούσαν να δωροδοκήσουν αξιωματούχους και να ξεσηκώσουν διαδηλωτές ενάντια στη συμφωνία με την ΠΓΔΜ. Η Μόσχα απάντησε με απελάσεις Ελλήνων διπλωματών.

Λίγα λεπτά μετά την απέλαση των Ρώσων διπλωματών, ο κ. Πάιατ, έστειλε email σε συναδέλφους και πρώην συναδέλφους στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο. Η Χέδερ Νάουερτ, εκπρόσωπος Τύπου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, έγραψε στο Twitter

«Στηρίζουμε την Ελλάδα στην προσπάθεια υπεράσπισης της κυριαρχίας της. Η Ρωσία πρέπει να σταματήσει τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης».

Στις αρχές Σεπτέμβρη ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Μάτις, ταξίδεψε μέχρι τα Σκόπια για να δηλώσει την «στήριξή του προς τον λαό της ΠΓΔΜ». Όταν ρωτήθηκε εάν η χώρα του κάνει κάτι για να αντιμετωπίσει τις ρωσικές προσπάθειες παρέμβασης, απάντησε «ναι», χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες. Αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας ανέφεραν ότι πραγματοποιούσαν αντίστοιχες ενέργειες τόσο στο Μαυροβούνιο όσο και στην Ουκρανία. 

Μπορεί καμία από τις παρασκηνιακές προσπάθειες των Αμερικανών να μην έχουν αποτέλεσμα εάν το Κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ δεν συμφωνήσει στην αλλαγή ονόματος, όμως ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ έχει ήδη δηλώσει πως εάν δεν βρει την απαραίτητη πλειοψηφία, θα καλέσει πρόωρες εκλογές.