Διόνυσος Κεχηνώς: ο Διόνυσος που χάσκει

Η ιστορία που ακολουθεί είχε ως σκοπό να ερμηνεύσει μια τοπική παράδοση, την περίεργη ονομασία ενός ναού του Διονύσου στη Σάμο, ο οποίος αποκαλούνταν ναός του Κεχηνότος (=του Χάσκοντος) Διονύσου, δηλαδή του Διόνυσου που
χάσκει.

(Πλίνιος, Ν.Η. 8. 16. 57:) Ο Έλπις, Σάμιος στην καταγωγή, ο οποίος εξόκειλε με το πλοίο του στην Αφρική, όταν αντίκρισε κοντά στην ακτή ένα λιοντάρι με το στόμα του να χάσκει απειλητικά, ζήτησε καταφύγιο σε ένα 
δέντρο, καλώντας ταυτόχρονα σε βοήθεια τον πατέρα Διόνυσο, καθώς τότε κυρίως είναι καιρός για προσευχές, όταν δεν υπάρχει καμιά ελπίδα.

Όμως το θηρίο, ενώ θα μπορούσε, δεν προσπάθησε να τον εμποδίσει την ώρα που προσπαθούσε να φύγει, αλλά ξαπλώνοντας δίπλα στο δέντρο ζητούσε οίκτο με το χάσκον στόμα του, με το οποίο τον είχε τρομάξει. Γιατί ένα κόκαλο είχε καρφωθεί στα δόντια του από κάποιο ορμητικό δάγκωμα και το βασάνιζε με πείνα (και όχι μόνο με το ίδιο του το τσίμπημα), έτσι καθώς τον κοίταζε σαν να τον παρακαλούσε σιωπηλά για βοήθεια…

Τέλος κατέβηκε από το δέντρο και του έβγαλε το κόκαλο… Και παραδίδεται ότι όσο καιρό παρέμενε το πλοίο σ’ εκείνη την ακτή, το λιοντάρι ανταπέδιδε τη χάρη φέρνοντας θηράματα. Γι’ αυτό το λόγο ο Ἐλπις αφιέρωσε ναό στον πατέρα Διόνυσο στη Σάμο, τον οποίο εξαιτίας εκείνου του συμβάντος οι Έλληνες αποκαλούν ναό τουΧάσκοντος Διόνυσου.




(Αιλιανός, Περί ζώων ιδ. 7. 48:) Ίδιον των ζώων είναι και η μνήμη. Συμφωνεί με όσα ειπώθηκαν προηγουμένως και δείχνει προς την ίδια κατεύθυνση η περίπτωση του λιονταριού που σχετίζεται με το ναό του Χάσκοντος Διονύσου στη Σάμο.

Και δε θα έπρεπε να θεωρείται τερατώδες. Αυτό ας ακουστεί, διότι το περιέγραψαν ο Ερατοσθένης, ο Ευφορίων και άλλοι.



Σταύρος Γκιργκένης Διδάκτορας κλασικής φιλολογίας