Δυναμική και ενεργός η παρουσία της γυναίκας στην αρχαία Ελλάδα

Η γυναίκα στη Σπάρτη

Οι Σπαρτιάτισσες, εκπαιδεύονταν από ηλικίας 7 ετών, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, στα γυμναστήρια και στα σχολεία όπως άλλωστε και οι Θηβαίες, οι Φωκιδαίες, οι Αργείες κ.ά σύμφωνα με μαρτυρίες του Πλούταρχου, αλλά και οι Τεγεάτισες που μοναχές τους κατατρόπωσαν κάποτε τους Σπαρτιάτες και μετά θυσίασαν μοναχές τους στο Θεό Άρη, αποκλείοντας από το “γεύμα ιεροθύπων” τους αρσενικούς (Παυσανίας, VIII, 48). Ασχέτως αν
αυτό ίσως ενοχλεί τους ψευδο"φεμινιστές' - στην πραγματικότητα χριστιανούς πατριαρχιστές - πολέμιους του Αρχαιοελληνικού Κόσμου, που χρησιμοποιούν αποκλειστικά την όχι καλή θέση της Αθηναίας - (η οποία οφείλετο σε καθαρά οικονομικά αίτια και μόνο) - στις σαθρές επιχειρηματολογίες τους, ασχολούντο με τις δημόσιες υποθέσεις (κάποτε που ο βασιλιάς Άγις επέστρεψε από εκστρατεία, στενοχωρήθηκε που δείπνησε μοναχός του επειδή η συζυγός του ήταν απασχολημένη με δημόσιες υποθέσεις) και συναναστρεφόταν ελεύθερα στους δημόσιους χώρους με άντρες και γυναίκες, φορώντας τον πολύ κοντό σχισμένο στο πλάι “δωρικό χιτώνα” τους - εξ'ού και “φαινομηρίδες”- αλλά ακόμη και γυμνές όταν οι περιστάσεις το ήθελαν (λ.χ. σε περίπτωση γυμνικών αγωνισμάτων).

Αυτή την ελεύθερη γυναικεία κοινωνική συμπεριφορά, δεν μπόρεσαν ποτέ να “χωνέψουν” οι πατριαρχικές κοινωνίες άλλων πόλεων λ.χ η Αθήνα. Ο Ευριπίδης αφρίζει κατά των γυναικών της Σπάρτης στην “Ανδρομάχη ”. Σύμφωνα πάντως με τον Πλούταρχο στον “Βίον Λυκούργου” η Σπαρτιάτισσα θεωρούσε την ψυχική της Αρετή ως το καλύτερο προκάλυμμα για τον εαυτό της απέναντι σε κάθε κακολογία. Οι νόμοι άλλωστε προέβλεπαν ποινή θανάτου για όποιον προσέβαλε την ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ, ή επιχειρούσε βιασμό. Ο ποιητής Θεόκριτος περιγράφει νεαρές Σπαρτιάτισσες, να χορεύουν και να επιδίδονται σε “ανδρικές” ασκήσεις στις όχθες του Ευρώτα, γυμνές, και με αλειμμένα τα κορμιά τους με λάδι. (Θεόκριτος, Ειδύλλια ΧVII).

Oι ανύπανδρες -τουλάχιστον- Σπαρτιάτισσες, ανέπτυσσαν ανενδοίαστα ερωτικές σχέσεις, θεωρούντο κατ'εξοχήν ελευθερόστομες και είναι ιστορικά γνωστό πως διέθεταν εντυπωσιακό αριθμό ατομικών περουσιακών στοιχείων. Οι παντρεμένες γυναίκες, όταν ο σύζυγός τους ήταν ακόμη “ανώριμος” δηλ δεν είχε κλείσει ακόμη τα τριάντα, εξακολουθούσαν να μένουν στο πατρικό τους σπίτι κι εκεί τις επισκεπτόταν κάθε βράδυ ο σύζυγος με υποχρέωση βέβαι πάντα.. “να τα μαζεύει” το πρωί. (!).

Έτσι γινόταν αδύνατο για έναν νεαρό σύζυγο να παίξει τον “άντρα αφέντη” στη σύζυγο του. Με τα χρόνια δε, συνήθιζε και μάθαινε να θεωρεί ως δεδομένη αυτη την αδυναμία κυριαρχίας του, αντιμετωπίζοντας έκτοτε ως ίση τη σύζυγό του. Ακόμη πιο.. περίεργο για τα πατριαρχικά ώτα, ακούγεται το εντυπωσιακό προνόμιο και δικαίωμα των Σπαρτιατισσών να έχουν ταυτόχρονα περισσότερους συζύγους!

Λέγεται τέλος χαρακτηριστικά, πως όταν κάποτε μια ξένη, είπε στη Γοργώ, τη σύζυγο του Λεωνίδα, “σε όλη την Έλλάδα μόνο εσείς οι Λακεδαιμόνιες εξουσιάζετε τους άνδρες σας” η τελευταία απάντησε “ΔΙΟΤΙ ΜΟΝΟ ΕΜΕΙΣ ΒΓΑΖΟΥΜΕ ΑΝΔΡΕΣ!”

Βλάσης Ρασσιάς - ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΩΝ ΘΕΩΝ - ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ