Ανοιχτή επιστολή προς τον πρέσβη της τουρκικής δημοκρατίας στην Αθήνα για την επιστροφή επιτύμβιας στήλης που εκλάπη επί Τουρκοκρατίας απο την Νίσυρο !

Γράφει ο Κωνσταντίνος Διαμ. ΧαρτοφύληςΑντιναύαρχος, πρώην Υπαρχηγός Λ.Σ., Πρόεδρος Εταιρείας Νισυριακών Μελετών

Σχετικά με την επιστροφή από το μουσείο Κωνσταντινουπόλεως επιτύμβιας στήλης που μετεφέρθη εκεί από τη Νίσυρο το 1900 Εξοχότατε κ. πρέσβη, Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο μουσείο της Ακροπόλεως, ο εξοχότατος πρωθυπουργός της Τουρκίας κ. Νταβούτογλου, επανέλαβε κατ’ ουσίαν αυτό που είχε δηλώσει και ο επί του πολιτισμού υπουργός της χώρας σας
κατά την επίσκεψή του στο ίδιο μουσείο, τον Μάιο του 2010.
Δήλωσε δηλαδή, αυτό που κάθε υπεύθυνος πολίτης του κόσμου θεωρεί αυτονόητο.Ότι  τα κλαπέντα από διάφορα κράτη μνημεία πολιτισμού, πρέπει να επιστραφούν στις χώρες στις οποίες ανήκουν. Συγχαίρουμε τον κ. πρωθυπουργό για την δήλωση αυτή.
 Θέλουμε όμως να σας γνωστοποιήσουμε, αν δεν το γνωρίζετε, το κάτωθι περιστατικό, με την θερμή παράκληση να προωθήσετε το αίτημα μας στις αρμόδιες Υπηρεσίες της πατρίδας σας:Στο αρχαιολογικό μουσείο της Κωνσταντινουπόλεως εκτίθεται επιτύμβια στήλη, γνωστή ως " Ο ΕΦΗΒΟΣ ΤΗΣ ΝΙΣΥΡΟΥ". Φωτογραφία και λοιπά στοιχεία υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Εταιρείας Νισυριακών Μελετών, www.nisyriakesmeletes.gr στην αρχική σελίδα, Κεφ. «Νισυριακοί θησαυροί σε ξένα μουσεία».

Χρονολογείται μεταξύ των ετών 480-450 π.Χ. είναι από μάρμαρο, με ύψος 1,83 μ. πλάτος 54-62 εκ. και τεχνοτροπίας που εχρησιμοποιείτο κυρίως στην ανατολική Ελλάδα. Ανευρέθη το 1897  κατά τη διάρκεια εκσκαφής στο κτήμα Παπάτσου στο Μανδράκι Νισύρου και για να αποφευχθεί η αρπαγή της, εκρύβη στο προαύλιο του Ναού της Παναγίας της Ποταμίτισσας.
Το 1900 όμως, οι Τούρκοι, οι οποίοι κατείχαν τα Δωδεκάνησα την εποχή εκείνη, πληροφορήθηκαν την ανεύρεση της στήλης, την κατάσχεσαν και την απέστειλαν στην Κωνσταντινούπολη με πλοίο της Τελωνοφυλακής, το οποίον αφίχθη ειδικώς για το σκοπό αυτό στη Νίσυρο.Τη σκηνή της μεταφοράς στο λιμάνι του νησιού και της φορτώσεώς της στο πλοίο, παρακολούθησε νεαρός τότε, ο μετέπειτα αρχαιοδίφης, συμπατριώτης μας αείμνηστος Λάζαρος Κοντοβερός, ο οποίος με έμμετρο τρόπο κατέγραψε τα συναισθήματα που τον πλημμύριζαν βλέποντας την αρπαγή ενός εξαιρέτου δείγματος του πολιτισμού της πατρίδας του. Αργότερα, τον Ιανουάριο του 1958, κάτοικος των ΗΠΑ πλέον, δημοσίευσε σχετικό άρθρο στην ομογενειακή εφημερίδα ΑΤΛΑΝΤΙΣ περιγράφοντας το ανωτέρω συμβάν.
Την προέλευση της στήλης του «Εφήβου της Νισύρου» αποδέχεται χωρίς καμιά επιφύλαξη η διεθνής επιστημονική κοινότης. Εκτενή περιγραφή, με αναλύσεις, σχόλια και εκτιμήσεις, καθώς  και με επιβεβαίωση της νισυριακής προελεύσεώς της, συναντούμε στις σύγχρονες με την ανεύρεσή της μελέτες, των διεθνούς φήμης αρχαιολόγων: α.- «Επιτύμβια στήλη ανακαλυφθείσα εις Νίσυρον», υπό SALOMON REINACH Revue     Archeologique, (1901), σελ. 158.β.-  «Στήλη της Νισύρου», υπό HENRI LECHAT, Revue des Etudes Grecque XVI (1901), σελ.   420.γ.- «Επιτύμβια στήλη ενός δισκοβόλου» υπό GUSTAVE MENDEL, Catalogue des Sculptures   Grecques, Vol. 1 No 11 (1912) σελ. 73.   
Ο Gustave Mendel ήταν επιμελητής αρχαιοτήτων του μουσείου Κωνσταντινουπόλεως κατά την εποχή της εκεί μεταφοράς της στήλης. Κατήρτισε τρίτομο Κατάλογο της ελληνικής, ρωμαϊκής και βυζαντινής γλυπτικής στην γαλλική γλώσσα.δ.- «Σημειώσεις επί της ελληνικής γλυπτικής», υπό CHARLES WALSTON, Cambridge  (1927).Η στήλη αυτή, αποτελεί ένα από τα πολλά εκθέματα του μουσείου της Κωνσταντινουπόλεως, και είναι αμφίβολο αν προκαλεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των επισκεπτών του. Αν όμως επιστραφεί στη Νίσυρο, θα αποτελεί ίσως το σημαντικότερο έκθεμα του νέου αρχαιολογικού μουσείου του νησιού μας, και η σχετική επεξηγηματική πινακίδα που θα τοποθετηθεί, θα έχει ένα ιδιαίτερο συμβολισμό, αφού, όχι μόνο θα πιστοποιεί την συμφωνία λόγων και έργων της πολιτικής ηγεσίας της χώρας σας, αλλά θα προξενεί και εντύπωση στους χιλιάδες επισκέπτες του μουσείου, (μεταξύ αυτών και πάρα πολλοί συμπατριώτες σας),  αποτελώντας μια τρανή απόδειξη ότι επί τέλους, αυτό που όλοι δηλώνουν αλλά κανείς σχεδόν δεν το πράττει, άρχισε να υλοποιείται.
Νομίζουμε λοιπόν ότι είναι και προς το συμφέρον της πατρίδας σας η επιστροφή της στήλης στο μουσείο της Νισύρου, και μάλιστα θα μπορούσε να δοθεί και μεγάλη δημοσιότης, στα πλαίσια της στενής συνεργασίας που εγκαινίασε ο νέος δήμαρχος Νισύρου με τους ομολόγους του των απέναντι τουρκικών ακτών.Με την έκφραση, των πλέον ειλικρινών ευχών μας για το νέο έτος, και της ιδιαιτέρας εκτιμήσεώς μας, διατελούμεν