Φωτιές στον Αγνωστο

Συντάκτης: 

Τάσος Κωστόπουλος

«Η φύλαξη του Αγνωστου Στρατιώτη επαφίεται στον πατριωτισμό όλων των Ελλήνων»:Γιάννης Πρετεντέρης, βραδινό δελτίο του MEGA, 9/3/2007

Την εντυπωσιακότερη πτυχή των κινητοποιήσεων της περασμένης εβδομάδας ενάντια στο νέο «μεσοπρόθεσμο» πολυνομοσχέδιο αποτέλεσε η πρωτοφανής ψυχραιμία που επέδειξαν τα περισσότερα ΜΜΕ απέναντι στις αναμενόμενες βιαιότητες που σημειώθηκαν στη
διάρκειά τους.

Με χαρακτηριστικότερο δείγμα, την κάλυψη από Τύπο και κανάλια της πυρπόλησης δυο φυλακίων του Αγνωστου Στρατιώτη από βόμβες μολότοφ κατά τις νυχτερινές συμπλοκές της 18ης Μαΐου μπροστά στη Βουλή.

Αν μη τι άλλο, γι’ αυτή την περίπτωση διαθέτουμε ένα πρόσφορο μέτρο σύγκρισης: τη στάση των ίδιων ακριβώς ΜΜΕ απέναντι στη «συμβολική» καταστροφή των ίδιων φυλακίων πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, κατά το αποκορύφωμα του φοιτητικού κινήματος ενάντια στον νόμο Γιαννάκου, αλλά και στη διάρκεια της λαϊκής εξέγερσης του 2011 που ανέτρεψε την πρώτη μνημονιακή κυβέρνηση (του Γιώργου Παπανδρέου).

Οι αξιοσημείωτες διαφορές στην ειδησεογραφική διαχείριση αυτών των ομοειδών συμβάντων δεν σχετίζονται με κάποια επανεκτίμηση της αξίας και των συμβολισμών του επίμαχου μνημείου.

Τα γεγονότα του 2007 τροφοδότησαν βέβαια, σε μια δεύτερη φάση, τη σχετική δημόσια συζήτηση.

Επισημάνθηκαν έτσι τόσο η στενή σύνδεση του Αγνωστου Στρατιώτη με σκοτεινές πτυχές του εθνικού παρελθόντος (φασιστικά κινήματα του Μεσοπολέμου, «γερμανοτσολιάδες» Κατοχής) όσο και το γεγονός ότι το επίμαχο μνημείο δεν αφορά τους πεσόντες υπέρ πατρίδος εν γένει, αλλά αποκλειστικά και μόνο όσους στρατιωτικούς σκοτώθηκαν υπακούοντας τις διαταγές των ανωτέρων τους –εξ ου και από τις ένδοξες (ή λιγότερο ένδοξες) στιγμές του παρελθόντος που αναγράφονται σ’ αυτό απουσιάζει όχι μόνο η Αντίσταση του 1941-44, αλλά ακόμη και η επανάσταση του 1821!

Ολα αυτά ουδόλως επηρέασαν όμως τις αντιλήψεις των κυρίαρχων ΜΜΕ, που κάθε άλλο παρά εικονοκλαστικές διαθέσεις επιδεικνύουν απέναντι στα παραδοσιακά εθνικιστικά στερεότυπα.

Η διαφοροποίηση της αντίδρασής τους απέναντι στις κατά καιρούς «βεβηλώσεις» του χώρου από μαχητικούς διαδηλωτές πηγάζει από τη στάση τους απέναντι στις ίδιες τις εκάστοτε κινητοποιήσεις.

Το ξεχασμένο 1998

Η πρώτη καταγραμμένη ρίψη μολότοφ στον χώρο του Αγνωστου Στρατιώτη σημειώθηκε το πρωί της 26ης Νοεμβρίου 1998, κατά τη διάρκεια μιας ογκώδους μαθητικής διαδήλωσης ενάντια στον «νόμο Αρσένη» (Ν.2525/1997), την αντικατάσταση δηλαδή των πανελλαδικών εξετάσεων σε 4 μαθήματα της Γ΄ Λυκείου με εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα της Β΄και Γ΄ Λυκείου.

Καθώς η πορεία περνούσε μπροστά από τη Βουλή, δυο νεαροί εκσφενδόνισαν ισάριθμα «μπουκάλια» προς την κατεύθυνση του μνημείου και της Βουλής.

Το ένα απ’ αυτά έπεσε μπροστά στο φυλάκιο ευζώνου, που παρέμεινε ακίνητος σε όλη τη διάρκεια του επεισοδίου.

Η αντιμετώπιση του συμβάντος από τα ΜΜΕ υπήρξε -και τότε- αρκετά ψύχραιμη.

Κανένα κανάλι και καμιά εφημερίδα δεν το αναγόρευσε σε σήμα κατατεθέν ή αποκορύφωμα της διαδήλωσης· ουδείς έκανε επίσης λόγο για «βεβήλωση» των ιερών και οσίων του έθνους, της συλλογικής μνήμης κ.ο.κ.

Ο εθνικόφρων (και αντιπολιτευόμενος) «Αδέσμευτος Τύπος» του Δημήτρη Ρίζου διαπίστωνε χαιρέκακα στον τίτλο του ρεπορτάζ πως οι διαδηλωτές «σέρβιραν μολότοφ στον Αρσένη», ενώ η «Καθημερινή» (που από τον υπουργό είχε στοχοποιηθεί σαν «υποκινήτρια» των καταλήψεων) δημοσίευσε μεν την πληροφορία στην πρώτη σελίδα, φρόντισε όμως να διασκεδάσει τις εντυπώσεις εμφανίζοντας την εκτόξευση των μολότοφ σαν αμήχανη μετεφηβική αταξία.

Το μακελειό του 2007

Χαρακτηριστικό στιγμιότυπο από το πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο της 8/3/2007 | Τ. Κωστόπουλος

Δεν συνέβη καθόλου το ίδιο με την επόμενη «βεβήλωση» του χώρου, το απόγευμα της 8ης Μαρτίου 2007.

Βρισκόμαστε στο αποκορύφωμα της μαζικότερης, μακροβιότερης και μαχητικότερης φοιτητικής εξέγερσης που γνώρισε η Ελλάδα μετά το 1974, αλλά και μιας μετωπικής σύγκρουσης σύμπασας της εκπαιδευτικής κοινότητας με την προσπάθεια της κυβέρνησης Καραμανλή να ιδιωτικοποιήσει την τριτοβάθμια παιδεία με αναθεώρηση του άρθρου 16 και αλλαγή νόμου-πλαίσιο: κατάληψη των 243 από τις 258 σχολές ΑΕΙ κι 186 από τις 196 σχολές ΤΕΙ τον Ιούνιο του 2006· απεργία των δασκάλων επί 6 εβδομάδες και πάνω από 1.000 κατειλημμένα σχολεία το φθινόπωρο· εκατοντάδες σχολές κατειλημμένες επί 12 συνεχείς εβδομάδες το πρώτο τετράμηνο του 2007·ουσιαστική ακύρωση της συνταγματικής αναθεώρησης, με αναδίπλωση του ΠΑΣΟΚ που την είχε αρχικά υποστηρίξει (2/2/2017).

Ο νέος νόμος-πλαίσιο (Ν.3549/2007), με αιχμή τη δραστική συρρίκνωση του πανεπιστημιακού ασύλου και κυρίως την επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου σπουδών (το διαβόητο «ν+2»), επρόκειτο ωστόσο να ψηφιστεί από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Ν.Δ. το απόγευμα της 8ης Μαρτίου.

Για τους κυβερνώντες, η αυταρχική νεοφιλελεύθερη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ δεν αποτελούσε μόνο πολιτική αλλά και υπαρξιακή επιλογή: τη ρεβάνς, ουσιαστικά, του ιδρυτικού απαράτ της ΟΝΝΕΔ για την κοινωνική περιθωριοποίηση που είχε βιώσει στα μεταπολιτευτικά χρόνια, όταν «το πολιτικό κλίμα που επικρατούσε στα αμφιθέατρα δεν “σήκωνε” και πολύ όσους τολμούσαν να δηλώσουν “δεξιοί”».

Κατεδαφίζοντας τη θεσμική κληρονομιά εκείνης της περιόδου, εξηγεί ο ημιεπίσημος βιογράφος της κυβέρνησης Καραμανλή, «ο πρωθυπουργός ήθελε να δικαιώσει μεταξύ άλλων και τη γενιά του, η οποία παρακολούθησε ως αμήχανη μειοψηφία τη διάλυση των πανεπιστημίων μετά το 1974» (Μανώλης Κοττάκης, «Καραμανλής Off the Record», Αθήνα 2011, σ.132 & 149).

Την ίδια ακριβώς αγωνία, για οριστικό ενταφιασμό της εποχής που συνδέθηκε όσο καμιά άλλη με τις θεσμικές κατακτήσεις των κοινωνικών κινημάτων, εξέφραζαν ανοιχτά και οι λοιποί πυλώνες του συστήματος, με πρώτα και καλύτερα τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ.

Το πανελλαδικό συλλαλητήριο της 8ης Μαρτίου 2007, στο οποίο μετείχαν 30-35.000 φοιτητές, χαρακτηρίστηκε εξαρχής από διάχυτη συγκρουσιακή διάθεση –«για ένα καλό τέλος ή μια καλή αρχή», σύμφωνα με τα λόγια πολλών από τους συγκεντρωμένους.

Μια άτυπη συνεννόηση των επιμέρους συνιστωσών του κινήματος είχε αποκλείσει εκ των προτέρων το ενδεχόμενο καταφυγής σε κάποιο πανεπιστημιακό κτίριο του κέντρου, προκειμένου ν’ αποφευχθεί η επικοινωνιακή νομιμοποίηση του νέου νόμου από ισχυρισμούς περί «κατάχρησης» του πανεπιστημιακού ασύλου· ό,τι ήταν να γίνει θα γινόταν σε ανοιχτό και μη προστατευόμενο χώρο.

Την παραδοσιακή συμβολική αψιμαχία διαδηλωτών με τα ΜΑΤ μπροστά στα λουλουδάδικα της Βασιλίσσης Σοφίας ακολούθησαν έτσι πολύωρες οδομαχίες μπροστά στη Βουλή.

Φαινόμενο πρωτοφανές για την εποχή, προανάκρουσμα όμως των συγκρουσιακών ρεπερτορίων που σημάδεψαν αργότερα, σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, την έρπουσα αντιμνημονιακή εξέγερση του 2010-2012: δίχως να μετέχουν ενεργά στις συγκρούσεις, οι περισσότεροι φοιτητές στήριξαν αποφασιστικά με την παρουσία τους (και τα συνθήματά τους) τη δράση της μαχόμενης μειοψηφίας.

Τα ΜΑΤ, από την πλευρά τους, χτύπησαν επανειλημμένα τον κύριο όγκο της πορείας, συλλαμβάνοντας 61 νέους και ξυλοκοπώντας πολύ περισσότερους.

«Για πρώτη φορά...»

Την παράσταση της ημέρας δεν έκλεψε ωστόσο ούτε η μαχητικότητα των διαδηλωτών ούτε η άγρια αστυνομική καταστολή, αλλά ένα παράπλευρο συμβάν: η πυρπόληση του φυλακίου του επόπτη, δίπλα στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, από δυο μεμονωμένα άτομα με απροσδιόριστη εμπρηστική ύλη, την ώρα που τα μπλοκ των διαδηλωτών αντιμετώπιζαν τα ΜΑΤ στο οδόστρωμα της Αμαλίας.

Οι ζωντανές ραδιοτηλεοπτικές συνδέσεις αφηνίασαν, απαιτώντας την άμεση εκκαθάριση του μνημείου απ’ όσους φοιτητές είχαν αναζητήσει εκεί προστασία.

Ακολούθησε η τελική έφοδος των ΜΑΤ και κανονικό μακελειό, καθώς στα αστυνομικά ρόπαλα και τις φυσούνες προστέθηκε η ρίψη φλεγόμενων βομβίδων «κρότου-λάμψης» μέσα στο στριμωγμένο πλήθος.

Η ανάδειξη του εμπρησμού του φυλακίου σε κορυφαίο ζήτημα δεν προέκυψε μόνο ως αυθόρμητη εκδήλωση της πατριωτικής ευαισθησίας των καναλιών.

Υπήρξε συνειδητή επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή, προκειμένου ν’ αντιστραφούν οι εντυπώσεις από τον δυναμισμό των φοιτητών και την εξαιρετικά βίαιη καταστολή του κινήματος.

Από τις Βρυξέλλες, όπου συνόδευε τον πρωθυπουργό, ο υπουργός Επικρατείας (και αρχιτέκτονας της κυβερνητικής προπαγάνδας) Θοδωρής Ρουσόπουλος έσπευσε αυθημερόν να δώσει γραμμή με δήλωσή του, που επικεντρώθηκε σ’ αυτό ειδικά το σημείο:

«Ολοι οι δημοκράτες πολίτες καταδικάζουν την ιεροσυλία που διεπράχθη σήμερα στον Αγνωστο Στρατιώτη από ομάδες διαδηλωτών. Ντροπή στους θλιβερούς πρωταγωνιστές που τα προκάλεσαν».

Ο αντίκτυπος της παρέμβασής του ήταν ορατός στην αναδιάταξη του κέντρου βάρους της σχετικής ειδησεογραφίας.

Χαρακτηριστικό δείγμα, το άνοιγμα του βραδινού δελτίου του MEGA από την Ολγα Τρέμη, στις 8 και 9 Μαρτίου:

8/3: «Καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Σε πεδίο μάχης μετετράπη το κέντρο της Αθήνας από τις άγριες οδομαχίες των ΜΑΤ με φοιτητές και κουκουλοφόρους. Οι γνωστοί-άγνωστοι αμαύρωσαν και πάλι το μεγάλο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο κατά της ψήφισης του νόμου πλαισίου αλλά οι αστυνομικοί επετέθησαν και κατά της φοιτητικής διαδήλωσης, κάνοντας εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων ενώ προχώρησαν και σε δεκάδες προσαγωγές και συλλήψεις. Οι διαδηλωτές απ’ την πλευρά τους καταγγέλλουν ότι τα ΜΑΤ χτυπούσαν αδιακρίτως, ενώ ευθύνες στην αστυνομία επιρρίπτουν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης».

9/3: «Καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Σοκ έχει προκαλέσει η εικόνα στον Αγνωστο Στρατιώτη, με τους κουκουλοφόρους να βάζουν φωτιά στο φυλάκιο και τους ευζώνους της προεδρικής φρουράς να φυγαδεύονται όπως όπως. Τα θλιβερά επεισόδια προκάλεσαν την παρέμβαση του πρωθυπουργού από τις Βρυξέλλες, που μίλησε για φασιστικές συμπεριφορές ενώ κάλυψε τον υπουργό Δημόσιας Τάξης, τον κ. Βύρωνα Πολύδωρα, την παραίτηση του οποίου όμως ζητεί το ΠΑΣΟΚ».

Με την υστερία τους, κανάλια κι εφημερίδες ανέδειξαν τον χώρο του μνημείου ως ιδανικό στόχο της νέας γενιάς αντικαθεστωτικών. Σε κάθε «βεβήλωση», οι αντιδράσεις τους επικαθορίστηκαν όμως από την πολιτική συγκυρία | 

Λιγότερο υποχρεωμένο να κρατά ισορροπίες μεταξύ κυβέρνησης κι αντιπολίτευσης, το νυχτερινό δελτίο του ΣΚΑΪ (8/3) επικεντρώθηκε εξαρχής στις «βεβηλώσεις»:

«Πεδίο σοβαρών συγκρούσεων για μια ακόμη φορά το κέντρο της Αθήνας. Αφορμή, το πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο. Για πρώτη φορά στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, βεβήλωσαν το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη· οι άντρες της προεδρικής φρουράς φυγαδεύτηκαν· κουκουλοφόροι σκαρφάλωσαν μέχρι το περιστύλιο της Βουλής. [...] Η ελληνική σημαία αντικαταστάθηκε από το σύμβολο της αναρχίας».

Σε όλους τους τόνους έκλαψαν κανάλια και πολιτικοί τις σανίδες του καμένου φυλακίου. Δεν έδειξαν την ίδια ευαισθησία και για τα σπασμένα κεφάλια των διαδηλωτών | EUROKINISSI / Α. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Το ίδιο συμβάν αναδεικνύουν σε κορυφαία είδηση και οι πρώτες φράσεις του μεσημεριανού δελτίου της κρατικής ΝΕΤ (9/3):

«Κυρίες και κύριοι, καλό σας μεσημέρι. Σοκ και οργή προκάλεσε στην ελληνική κοινή γνώμη η επίθεση κουκουλοφόρων στο φυλάκιο της προεδρικής φρουράς μπροστά στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, την οποία καταδίκασε σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος».

Αμεσο αποτέλεσμα αυτού του επικοινωνιακού μπαράζ υπήρξε η μετατόπιση της δημόσιας συζήτησης, από τον «Νόμο Γιαννάκου» και τις αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας στο «εθνικό» ζήτημα της προσβολής του στρατοκρατικού μνημείου από τον εσωτερικό εχθρό.

Τι κι αν ο εμπρησμός του φυλακίου ήταν μια οφθαλμοφανώς παράπλευρη ενέργεια, άσχετη ακόμη και με την ίδια τη σύγκρουση που πραγματοποιούνταν εκείνη την ώρα στους γύρω δρόμους, όπως μπορούσε να διαπιστώσει κάθε προσεκτικός θεατής των σχετικών πλάνων;

Η ταύτιση του μαχητικού συλλαλητηρίου με την (κατά Ρουσόπουλο) «ιεροσυλία» θεωρήθηκε λίγο-πολύ δεδομένη.

Η αποτελεσματικότητα της καμπάνιας επιβεβαιώθηκε από τις συμβολικές χειρονομίες της αντιπολίτευσης τα επόμενα εικοσιτετράωρα.

Στις 9 Μαρτίου, αντιπροσωπεία βουλευτών του ΠΑΣΟΚ μ’ επικεφαλής τον Θόδωρο Πάγκαλο κατέθεσε λουλούδια στο μνημείο, ως τελετουργική έκφραση της «αγανάκτησης» του κόμματος για «τα γεγονότα και τη βεβήλωση του ιερού χώρου».

Εξίσου εύγλωττη ήταν η δήλωση του προέδρου του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέκου Αλαβάνου, τη νύχτα της 8/3, στα ίδια κανάλια που τον στοχοποιούσαν σαν ηθικό αυτουργό της εκπαιδευτικής αναταραχής:

«Οι ευθύνες είναι σ’ εκείνους οι οποίοι αφήσανε αυτές τις ομάδες βίας να φτάσουν μέχρι τόσο ακραίες ενέργειες, όπως και το κάψιμο που είδαμε μπροστά στον Αγνωστο Στρατιώτη».

Την κατακραυγή συνόδευσαν απροσχημάτιστες πιέσεις για «παραδειγματική» τιμωρία των 61 συλληφθέντων –έστω κι αν αυτοί, μηδενός εξαιρουμένου, είχαν πιαστεί σε σημεία και ώρες παντελώς άσχετα με το κάψιμο του φυλακίου.

Ο χοντροκομμένος χαρακτήρας των υπηρεσιακών παρεμβάσεων, σε συνδυασμό με την αντίρροπη πίεση που ασκούσε η συνέχιση των καταλήψεων κι η αλληλεγγύη όλων των φορέων της πανεπιστημιακής κοινότητας, παρήγαγε ωστόσο τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα.

Ολοι οι συλληφθέντες αφέθηκαν προσωρινά ελεύθεροι στις 12 Μαρτίου, με εξαίρεση έναν αναρχικό οικοδόμο που παρέμεινε προφυλακισμένος επί εξάμηνο.

49 κατηγορούμενοι για πλημμεληματικές πράξεις αθωώθηκαν πανηγυρικά στις 17 Απριλίου· ο εισαγγελέας άσκησε έφεση για έναν απ’ αυτούς, που αθωώθηκε οριστικά το 2009.

Ομόφωνα αθώοι κρίθηκαν στις 29/1/2012 και οι υπόλοιποι 12 συλληφθέντες, που διώκονταν σε βαθμό κακουργήματος.

Οσο για τον Ν. 3549 της Μαριέττας Γιαννάκου, παρέμεινε ανενεργός χάρη στις αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας μέχρι το 2011 –όταν ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ ψήφισαν από κοινού τον (απείρως χειρότερο) Ν. 4009 της Αννας Διαμαντοπούλου και του Αδώνιδος, που ισχύει μέχρι σήμερα υπό την προστασία των «θεσμών».

Τη βραχυπρόθεσμη προπαγάνδα επισφράγισαν οι προσπάθειες άτυπης αναγόρευσης της 8ης Μαρτίου σε επέτειο μιας ελάσσονος εθνικής τραγωδίας.

Τ. Κωστόπουλος

↳ Μεταξύ άλλων, το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 διακρίθηκε και για το χιούμορ του. Ο σχολιασμός των βιωμάτων της 8ης Μαρτίου δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Κάτω, λογοπαίγνιο με τη δημοφιλή ιαχή «είναι βαριά η πούτσα του τσολιά» που φωναζόταν μετά την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 2004.

Ενα χρόνο μετά τα γεγονότα, τα «Νέα» δημοσίευσαν π.χ. ολοσέλιδη συνέντευξη ενός από τους τότε ευζώνους της φρουράς (11/3/2008), όπου το κάψιμο του φυλακίου εξιστορείται, σε πείσμα όσων καταγράφηκαν ευκρινέστατα στις τηλεοπτικές οθόνες, σαν αποτέλεσμα πολύωρης «μάχης» δεκάδων «κουκουλοφόρων» με τους ηρωικούς ακίνητους σκοπούς:

«Στιγμή δεν μου πέρασε από το μυαλό να το βάλω στα πόδια, υπάκουσα στις διαταγές, ως όφειλα. Αυτό ακριβώς, δηλαδή ότι παραμέναμε στο μνημείο, ενόχλησε -πιστεύω- τους κουκουλοφόρους. Πετούσαν πέτρες κι εμείς κεί, έπρεπε να ανέβουν όλοι πάνω στο μνημείο για να καταφέρουν, ύστερα από ώρες άνισης μάχης, να μας διώξουν!».

Στις 8/3/2009, δεύτερη επέτειο των γεγονότων, κάποιος «Σύλλογος Ευζώνων» πραγματοποίησε πάλι κατάθεση στεφάνου για να καταγγείλει ως «βεβηλώσεις» του μνημείου όχι μόνο τον εμπρησμό του φυλακίου αλλά και τη συμβολική εναπόθεση εκεί, το καλοκαίρι του 2007, των «αποκαϊδιών της Πάρνηθας» από πολίτες που διαμαρτύρονταν για την ανεπαρκή προστασία του τελευταίου πνεύμονα του λεκανοπεδίου.

Για την ταυτότητα των τιμητών, αρκετά αποκαλυπτική ήταν η δήλωση του προέδρου τους στην ομόφρονα Espresso (27/11/2008): ο σύλλογος, διαβάζουμε, «απαρτιζόταν στην αρχή μόνο από άτομα που υπηρέτησαν στην Προεδρική Φρουρά μεταξύ 1968 και 1972» –στη διάρκεια δηλαδή της χούντας και μόνο...

Οπως προβλέψαμε τότε στον «Ιό» (22/3/2007), τελικό προϊόν της υστερίας γύρω από το συγκεκριμένο μικροεπεισόδιο ήταν η έμμεση στοχοποίηση του ίδιου του μνημείου, μέσω της ανάδειξής του σε συμβολικό στόχο κάθε λογής αντιφρονούντων –όπως ακριβώς είχε γίνει και με την πάνδημη κατακραυγή για το κάψιμο μιας ελληνικής σημαίας από τους καταληψίες του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1995.

Τα επόμενα χρόνια, το σύνθημα «το ταξικό καθήκον του εθνικού προδότη: φωτιά και πάλι στον Αγνωστο Στρατιώτη» φωνάζεται επανειλημμένα σε διαδηλώσεις αντιεξουσιαστών, γράφεται μαζικά στους τοίχους και διαδίδεται με τη μορφή αυτοκόλλητου.

Ο,τι κι αν είχαν στο μυαλό τους οι δημιουργοί του, σαν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για την εφαρμογή του, οι αντιδράσεις των ΜΜΕ αποδείχθηκαν, πάντως, κάθε άλλο παρά προβλέψιμες.

Το παλλαϊκό 2011

EUROKINISSI // ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

19 Οκτωβρίου 2011. Η Ελλάδα παγώνει από τη μεγαλύτερη γενική απεργία των τελευταίων δεκαετιών, με αποτέλεσμα την κατάρρευση της κυβέρνησης Παπανδρέου μέσα στις επόμενες μέρες.

Από το Μουσείο μέχρι το Σύνταγμα, οι δρόμου του αθηναϊκού κέντρου πλημμυρίζουν από εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και πολιτικής απόχρωσης.

Στο Σύνταγμα, στην Ακαδημίας, στην Πανεπιστημίου, οι οδομαχίες πολλών εκατοντάδων διαδηλωτών με τα ΜΑΤ επικροτούνται με κραυγές και χειροκροτήματα από δεκάδες χιλιάδες άλλους.

Οι εκρηκτικές μολότοφ που πέφτουν βροχή στο προαύλιο της Βουλής προκαλούν θύελλα ενθουσιασμού:

«Τέτοια να τους ρίχνουν συνέχεια!», κραυγάζει λ.χ. δίπλα μου, στο οδόστρωμα της Αμαλίας, μια εμφανώς ηλικιωμένη κυρία λαϊκής προέλευσης.

Μεταξύ των υπόλοιπων απωλειών, εσκεμμένα και καθόλου παράπλευρα, θα συγκαταλεχθούν και δυο από τα τρία φυλάκια του Αγνωστου Στρατιώτη.

«Το μεσημέρι, όταν ο μεγαλύτερος όγκος της πορείας ήταν εδώ, μπροστά από τη Βουλή, και είχαμε εκτεταμένα επεισόδια», εξηγεί μια αυτόπτης ρεπόρτερ στο βραδινό δελτίο του MEGA, «μια ομάδα τριών νεαρών -ο ένας κρατούσε ένα μπουκάλι με εύφλεκτο υλικό στα χέρια του- μπήκε μέσα στο φυλάκιο, άφησε το μπουκάλι μ’ αυτό το εύφλεκτο υλικό, έβαλε φωτιά και μέσα σε λίγα λεπτά τυλίχθηκε το φυλάκιο στις φλόγες. Αστυνομικές δυνάμεις δεν υπήρχαν πάνω, μπροστά από το μνημείο, παρά μόνο στις σκάλες που οδηγούσαν στον προαύλιο χώρο της Βουλής, διότι εκείνη την ώρα υπήρχαν αρκετοί διαδηλωτές οι οποίοι επιχειρούσαν να ανέβουν τα σκαλοπάτια...».

Αντιμέτωπα με την έκταση και την ένταση της λαϊκής εξέγερσης, και απασχολημένα με τις παρασκηνιακές κινήσεις διαδοχής του ΓΑΠ που κατέληξαν στην «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» του τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμου, τα κανάλια δεν είχαν ούτε τη διάθεση ούτε τα περιθώρια να επαναλάβουν τον άθλο του 2007.

Περιορίστηκαν, λοιπόν, σε καταγγελίες της αμαύρωσης του πάνδημου συλλαλητηρίου από τη μειοψηφική βία, αποδίδοντας στο περιστατικό των φυλακίων την περιθωριακή θέση που του άρμοζε:

«Κατά την διάρκεια των επεισοδίων πυρπολήθηκαν και δυο φυλάκια στο πλακόστρωτο του Μνημείου», μας πληροφορούσε λ.χ., μεταξύ πολλών άλλων, το σχετικό ρεπορτάζ της ναυαρχίδας του ΔΟΛ, με γενικό τίτλο «Μάχες στην Αθήνα μετά το μεγαλειώδες συλλαλητήριο» (ΒΗΜΑ Online, 19/10/2011).

Η συντονίστρια των ζωντανών συνδέσεων του ΣΚΑΪ κράτησε πάλι επιφυλάξεις για την πατρότητα του εμπρησμού («προφανώς από κάποια ή βόμβα μολότοφ ή κρότου λάμψης»), για να σχετικοποιήσει λίγο αργότερα το γεγονός με τη διευκρίνιση ότι «το φυλάκιο που καίγεται δεν είναι αυτό που στέκονται οι σκοποί, αλλά αυτό του αρχιφύλακα της προεδρικής φρουράς».

Εξαιρετικά διαφωτιστική για το κλίμα των στιγμών υπήρξε η ζωντανή παρέμβαση κάποιου καλεσμένου στον ίδιο σταθμό:

«Εχει ένα ιδιαίτερο νόημα να τονίσουμε το εξής: ότι ο εύζωνος στο συγκεκριμένο σημείο δεν φρουρεί το Κοινοβούλιο. Φρουρεί τον χώρο εθνικής μνήμης που λέγεται Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη. Δηλαδή, όταν το καις, αυτό το πράγμα δεν είναι το ίδιο πράγμα με το να πετάς τη μολότοφ εναντίον των ΜΑΤ».

Οσο για το MEGA, το άνοιγμα του βραδινού δελτίου από την Ολγα Τρέμη απαξίωσε ακόμη και ν’ αναφερθεί στην επίμαχη μικρολεπτομέρεια:

«Καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Το πιο ηχηρό μήνυμα κατά των επώδυνων μέτρων έστειλαν σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές που συμμετείχαν στο μεγαλύτερο συλλαλητήριο των τελευταίων δεκαετιών στο κέντρο της Αθήνας, την ώρα που η πρώτη μέρα της 48ωρης πανελλαδικής απεργίας προκαλούσε πανελλαδικό μπλακ-άουτ. Ωστόσο, ομάδες κουκουλοφόρων επιχείρησαν να σκιάσουν το μήνυμα αυτό, προκαλώντας επί ώρες εκτεταμένα θλιβερά έκτροπα στο Σύνταγμα και τους γύρω δρόμους, με την αστυνομία να κρατά αυτή τη φορά αμυντική στάση. Προηγουμένως είχαν οδηγηθεί σε ναυάγιο τόσο η χθεσινή συνάντηση Παπανδρέου-Σαμαρά όσο και το σημερινό τους τηλεφώνημα, ενώ χωρίς αποτέλεσμα ήταν οι συναντήσεις του πρωθυπουργού με τους άλλους αρχηγούς, την ώρα που κορυφώνεται το σκληρό παζάρι στην Ευρώπη για το κούρεμα του ελληνικού χρέους».

Το μαύρο 2017

Eurokinissi-ΜΠΟΛΑΡΗ ΤΑΤΙΑΝΑ

Τον κύκλο κλείνουν τα πρόσφατα επεισόδια της 18ης Μαΐου, στη διάρκεια των οποίων κάηκε το φυλάκιο του επόπτη εμπρόθετα από διαδηλωτές και μια σκοπιά ευζώνου από παράπλευρη μολότοφ.

Η αντιμετώπιση των ΜΜΕ υπήρξε -κι εδώ- αρκετά ψύχραιμη.

Τα μεν κανάλια περιορίστηκαν στην καταγραφή του γεγονότος, οι δε εφημερίδες κατά κανόνα το ξεπέταξαν σε λίγες σειρές ή με μια σύντομη λεζάντα σε κάποια (σχετικά μικρή) φωτογραφία.

«Μπαχαλάκηδες έκαψαν φυλάκιο στη Βουλή», ενημέρωσε τους αναγνώστες του ο «Ελεύθερος Τύπος», ενώ ακόμη και η άκρως εθνικόφρων «Δημοκρατία» περιέγραψε το συμβάν χαμηλά στην 6η σελίδα, με λεξιλόγιο που θα ζήλευε κι ο πιο προχωρημένος εθνομηδενιστής:

«Ομάδα νεαρών, με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους, άρχισαν να εκτοξεύουν φωτοβολίδες και βόμβες μολότοφ κατά των αστυνομικών δυνάμεων που βρίσκονταν στη Βουλή, με αποτέλεσμα να παραδοθεί στις φλόγες φυλάκιο του Αγνωστου Στρατιώτη».

Η αυτοσυγκράτηση αυτή δεν είναι δύσκολο να ερμηνευτεί.

Κατ’ αρχάς, το 2017 δεν είναι 2007: το κοινό των ΜΜΕ έχει προ πολλού εθιστεί με την εικόνα των οδομαχιών, σε κλίμακα μάλιστα απείρως μεγαλύτερη (και με επιπτώσεις πολύ σοβαρότερες) από τις τελευταίες αψιμαχίες, που αποδείχτηκαν μάλλον απρόσφορες ως πρώτη ύλη για ασκήσεις αποτελεσματικής τρομολαγνείας.

Το 2017 δεν είναι όμως και 2011. Παρά την ενδόμυχη επιθυμία τους να δουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. να καταρρέει κάτω από τα πλήγματα μιας λαϊκής εξέγερσης, εκδότες και καναλάρχες συνειδητοποιούν πλέον πολύ καλά τα απροσδόκητα ρίσκα που εμπεριέχει κάθε παρόμοια ανατροπή κάτω από την πίεση του «πεζοδρομίου».

Εξ ου και παλινδρομούν μάλλον άτσαλα ανάμεσα στην ονείρωξη μιας «ελληνικής Βενεζουέλας» και την ασφάλεια της κοινωνικής ειρήνης που μέχρι στιγμής έχει διασφαλίσει η αριστεροδεξιά κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου.

Ο άκρως περιορισμένος χώρος που οι εφημερίδες μεγαλοεργολάβων κι εφοπλιστών αφιέρωσαν στις αντιμνημονιακές κινητοποιήσεις, όταν δεν τις αποσιώπησαν παντελώς, πιστοποιεί ότι το εκκρεμές αυτής της παλινδρόμησης ισορροπεί -προς το παρόν- στην πλευρά της τάξης.

Για τον εξορκισμό των φαντασμάτων, προσφέρονται άλλωστε από την επικαιρότητα πολύ ασφαλέστερες ευκαιρίες.

Οταν τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου ένας διαταραγμένος νεαρός (που μια βδομάδα μετά παραδόθηκε οικειοθελώς στη ΓΑΔΑ) εκσφενδόνισε στα καλά καθούμενα μια μολότοφ κατά της φρουράς του Αγνωστου Στρατιώτη, τα δελτία των ιδιωτικών καναλιών φρόντισαν να «εικονογραφήσουν» την είδηση με παντελώς άσχετα πλάνα από τις οδομαχίες που είχαν συνοδεύσει, το μακρινό καλοκαίρι του 2015, την ψήφιση του τρίτου μνημονίου...http://www.efsyn.gr/arthro/foties-ston-agnosto