ΤΟ ΡΟΔΙ - Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΠΟΥ ΤΗΣ ΡΟΔΙΑΣ

Αρχαίος καρπός. Αρχαιολογικές ανασκαφές αποδεικνύουν με ευρήματα ότι αυτός ο πολυσήμαντος καρπός ανά τους αιώνες είναι ενδημικός στη Μεσόγειο και αυτόχθων.

Ρόδια βρέθηκαν ζωγραφισμένα σε αγγεία, στη Φυλακωπή της Μήλου, καρποί βρέθηκαν στην προϊστορική πόλη του Ακρωτηριού, στην Σαντορίνη και αργότερα
εντοπίστηκαν χρυσά περίαπτα ροδιών σε κοσμήματα των Μυκηνών.

Καρπός της αιωνιότητας, της αφθονίας, της γονιμότητας, της καλοτυχίας, του πλούτου, του έρωτα, αλλά και των νεκρών ή του θανάτου.

Το ρόδι είναι ένα από τα 7 αντικείμενα που επεδείκνυε ο Ιεροφάντης σε αυτούς που
επρόκειτο να μυηθούν στα Ελευσίνια Μυστήρια.

Ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια, ότι καλλιεργούσαν ροδιές στους κήπους του Βασιλιά Αλκίνοου στο νησί των Φαιάκων, ενώ ο Θεόφραστος αναφέρει τη ροδιά με τα ονόματα «ροιά» και «ρόα».

Ύστερα από όλα αυτά δεν είναι καθόλου ανεξήγητο γιατί το ρόδι σπάει στο κατώφλι του καινούριου χρόνου, με την προσδοκία μιας καλής χρονιάς.

Περιδέραιο με χρυσά περίαπτα ρόδια, από τον Τάφο III
 (τάφος των Γυναικών), στις Μυκήνες Ταφικός κύκλος Α, 
-16ος αιώνας, Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Τα μοναδικά χαρακτηριστικά που έχει το ρόδι είναι αυτά που το κάνουν σύμβολο. Η ιδιαιτερότητα στα εξωτερικά του χαρακτηριστικά είναι ο κάλυκας που έχει στην κορυφή του και έχει τη μορφή κορώνας ή στέμματος. Στο εσωτερικό του είναι επίσης μοναδικό, χωρισμένο σε πολλά «διαμερίσματα» με κίτρινα χωρίσματα, που έχουν «θήκες» για τους ζουμερούς κόκκινους καρπούς και διάφανες μεμβράνες που τους προστατεύουν. Το ανοιγμένο ή σπασμένο ρόδι δίνει με το πλούσιο εσωτερικό του μια εικόνα αφθονίας, ενώ το κόκκινο χρώμα των ζουμερών και γευστικών καρπών του συμβολίζει την ευτυχία, τους χυμούς του ‘Ερωτα, αλλά και την αιωνιότητα.

Πριν από πέντε χιλιάδες χρόνια, την -3η χιλιετία, η ροδιά είναι βέβαιο ότι φύεται στη Σαντορίνη. Στις ανασκαφές που έφεραν στο φως την προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι εντοπίζεται απανθρακωμένο ξύλο ροδιάς. Από τη Σαντορίνη είναι και τα δίχρωμα αγγεία του -17ου αιώνα, που έχουν κεντρικό ζωγραφικό μοτίβο τους το ρόδι.

Στη Μινωική Κρήτη έχουν βρεθεί αγγεία που είχαν τελετουργική χρήση, όπως το αγγείο σε σχήμα ροδιού, του -17ου αιώνα, (Μεσομινωική III περίοδος), που βρέθηκε στο ανάκτορο της Φαιστού και του αποδίδεται τελετουργική χρήση. Στο παλάτι της Κνωσού έχουν βρεθεί  οστέινα ομοιώματα άνθους ροδιού, που χρονολογούνται στην Υστερομινωική ΙΑ περίοδο, δηλαδή στον -16ο αιώνα.

Και από τις τελετουργίες με τα ρόδια στα Μινωικά Ανάκτορα της Κρήτης, να πάμε στο Αιγαίο και στη Μήλο αυτή τη φορά του -17ου αιώνα (στην πόλη της Φυλακωπής III ), απ’ όπου και έχουν έρθει στο φως ανασκαφικά, αγγεία με παραστάσεις ροδιού.

Ρόδια έχουν βρεθεί και στις Μυκήνες (Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III, γυναικών, -16ος αιώνας). Είναι ένα περιδέραιο με πολλά μικρά χρυσά ρόδια, σύμβολα της αφθονίας.

Ορειχάλκινο ρόδι από την Ακρόπολη των Αθηνών, 
αφιέρωνα στην Αθηνά,
όπως συνήθιζαν στην αρχαιότητα οι Αθηναίοι
Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ρόδια όμως έχουν βρεθεί και στην Ακρόπολη των Αθηνών, σύμβολα και εδώ ευκαρπίας, γονιμότητας και ευδαιμονίας. Τα ρόδια ήταν αναθήματα στην Αθηνά από τους Αθηναίους, ιδιαίτερα τον -6ο αιώνα. Μια από τις Κόρες της Ακρόπολης (-570) κρατάει ρόδι στο αριστερό της χέρι και στο δεξί ένα στεφάνι.

Καρπός πολυσήμαντος, με μια μεγάλη διαδρομή στο χρόνο και με τους ανθρώπους να εναποθέτουν πάνω του ευχές, προσδοκίες και δοξασίες, που διασώζονται ακόμη και σήμερα.

Χρήσιμος καρπός για τους γιατρούς και την ιατρική της αρχαιότητας, ενώ και η σύγχρονη ιατρική επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα του ροδιού και τις ευεργετικές του ιδιότητες. Αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος να πιστεύουν οι γιατροί της αρχαιότητας, ότι «το ρόδι είναι θαυματουργό».

Στην Αρχαία Ελλάδα το ρόδι ήταν έμβλημα πολλών γυναικείων θεοτήτων και η χρήση του είχε θέση στη λατρεία του. Η Ήρα, η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Δήμητρα και η Περσεφόνη είναι ορισμένες από τις θεότητες αυτές.

Στην εορτή των Θεσμοφορίων, προς τιμή της Δήμητρας, οι γυναίκες έτρωγαν σπόρους ροδιού για να έχουν ευημερία και γονιμότητα, ενώ η Ήρα, Θεά προστάτιδα του γάμου, έχει έμβλημά της το ρόδι, που κρατά στο χέρι της.

Η σύγχρονη επιστήμη διαπιστώνει ότι το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνες A, C, και E, σε φυλλικό οξύ, σίδηρο και κάλιο. Διαπιστωμένες είναι και οι αντιοξειδωτικές του ουσίες (τανίνη, ελλαγικό οξύ και ανθοκυανίνη), με μεγάλη αντιοξειδωτική δράση.

«Το σύμβολο αυτό, είναι πολύ παλιό. Βλέπετε πως δίνεται με δυο διαφορετικές όψεις – παρουσιάσεις. Η πρώτη παρουσίαση δείχνει τον καρπό, το ρόδι ανοιχτό. Η δεύτερη παρουσίαση, δείχνει τον καρπό κλειστό. Η πρώτη παρουσίαση συμβολίζει το υπαρκτό Σύμπαν. Η δεύτερη συμβολίζει την επαναφορά των κόσμων όλων, μέσα στην ίδια αρχική εστία. Ο κάθε σπόρος του ροδιού είναι και ένας ήλιος, που τυλιγμένος στα λεπτά του χιτώνια, κάποτε θα τα αποτινάξει για να σκορπίσει τη ζωή στα όντα που θα κατοικήσουν στους πλανήτες του. Είναι λοιπόν ο κάθε σπόρος του ροδιού, το σύμβολο συγκέντρωσης και αποταμίευσης ζωής.

Μοιάζει στην ίδια τον Παγκόσμια Ψυχή που έχει μέσα του τους κόσμους – ήλιους και που κάποια στιγμή σαν σπέρματα (ροδιάς κόκκους) θα τα εξαπολύσει με τις ακτίνες του να σχηματίσουν τη ζωή στους νέους κόσμους – διαστάσεις – υποστάσεις.

Ακόμη συμβολίζει το σχήμα του, το σχήμα κάθε Σύμπαντος. Όπως το ρόδι είναι στρογγυλό, κατά τον ίδιο τρόπο και το δικό μας Σύμπαν είναι στρογγυλό. Όπως η διάταξη των σπόρων του ροδιού είναι διατεταγμένη κατ’ ευθεία γραμμή από μέσα προς τα έξω, κατά τον ίδιο τρόπο και οι κόσμοι αρχίζουν από τα έσω και βγαίνουν προς τα έξω, με μια μαθηματική ακρίβεια και μια νοήμονα τάξη και διάταξη απόλυτη.

Όπως το ρόδι μέσα εγκλείει τη μέλλουσα ενέργεια ζωής και παρουσίας της αδιάκοπης αναπαράστασης του είδους του, κατά τον ίδιο τρόπο και η Αρχική – Πηγή – Ουσία – Σκέψη – Νους, μέσα της περιέχει όλα τα σπέρματα και όλα θα παρουσιασθούν στα μέλλοντα δημιουργήματα.»

Το «Χάσμα» στο Πλουτώνιο της Ελευσίνας, 
απ’ όπου πιστεύεται ότι ανεβοκατέβαινε στον Άδη η Περσεφόνη.
Διακρίνεται ένα σπασμένο ρόδι, αφημένο εκεί, 
προφανώς από σημερινούς «μύστες», 
που τιμούν ακόμη την «Κόρη» και τα «Μυστήρια».

Όποιος κατάλαβε καλά την υπερβατική αποκάλυψη του γέροντα Αρχιερέα, θα μπήκε εύκολα μέσα στο βασικό και αρχικό μυστήριο της πλάσης και της παρουσίασης της πολλαπλότητας των κόσμων.

«Το σύμβολο κλεισμένο ρόδι συμβολίζει το Πρωτοσπέρμα που δεν ανοίχτηκε για το σχηματισμό καινούργιων κόσμων. Αλλά στον άπειρο μέλλοντα χρόνο, κάποια στιγμή θα ανοίξει για να εκχύσει τα νέα ανάτυπα που σύμφωνα με τη σκέψη του και το καινούριο σχέδιο, θα σχηματίσουν τους διαδοχικούς κόσμους.»

Εδώ κλείνει ο συμβολισμός του καρπού της ροδιάς και όλο το ομοίωμα ρόδι. Ίσως να είπε περισσότερα, ακόμη πιο ανώτερα από τα λίγα που σαν απλός αποσυμβολισμός εδώ τώρα γράφεται. Αλλά εκείνα τα περισσότερα και σοβαρότερα, τα βαθυστόχαστα και τα εσώτερα, είναι στην ουσία τους και δυσνόητα για τους ανθρώπους της εποχής.

Ας παραμένουν λοιπόν αυτά τα σοβαρότερα κλεισμένα στα άγια αρχεία τους, ώσπου να σημάνει η ώρα να αποκαλυφθούν για να εννοηθούν από τους άξιους ερευνητές.

Πηγές: Νικόλαος Μαργιωρής – Τα Ελευσίνια Μυστήρια   ΜΥΘΑΓΩΓΙΑ - http://zervonikolakis.lastros.net/rodi.html