Τα σφουγγάρια, πηγή για τα φάρμακα του μέλλοντος

Villefranche sur Mer, κοντά στη γαλλική Νίκαια.

Τρεις δύτες ετοιμάζονται για μια υποβρύχια αποστολή. Δεν πρόκειται να ψαρέψουν ή να περάσουν ανέμελα το χρόνο τους. Πραγματοποιούν το πρώτο βήμα σε ένα ιδιαίτερα
απαιτητικό πρόγραμμα έρευνας.

Αναζητούν ένα συγκεκριμένο είδος σφουγγαριού που ονομάζεται κραμπ – κραμπ, το οποίο παράγει ουσίες, που μπορούν
να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή νέων φαρμάκων.

Πρόκειται για ένα είδος κόκκινου σπόγγου που καλύπτει τα βράχια σαν λεπτή μεμβράνη. Γι’ αυτό αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο να το μαζέψουν. Για να το αποκολλήσουν, οι δύτες χρησιμοποιούν σφυριά και μαχαίρια.

Η διαδικασία γίνεται με πολλή προσοχή, γιατί το σφουγγάρι είναι ένας ζωντανός, πολύ
ευαίσθητος οργανισμός που πρέπει να παραμείνει στη ζωή, έτσι ώστε να προσφέρει στους ερευνητές τις πολύτιμες ουσίες του.

«Τα ζωντανά σφουγγάρια μεταφέρονται με ένα ειδικό κοντέινερ σ’ αυτό το κτίριο του 1700, το οποίο στεγάζει το Ωκεανογραφικό Παρατηρητήριο της Βιλφράνς. Εδώ θα γίνουν καλλιέργειες και οι απαραίτητες μελέτες» εξηγεί ο δημοσιογράφος του Euronews, Κλαούντιο Ρόκο.

Οι σπόγγοι μεταφέρονται μέσα σε θαλασσινό νερό. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες πρέπει να παραμένουν ανάλογες του φυσικού χώρου, στον οποίο ζούσαν.

«Θα δημιουργήσουμε τις βέλτιστες συνθήκες για την παραγωγή των ουσιών που βγάζουν τα σφουγγάρια. Θα ρυθμίσουμε τη θερμοκρασία του νερού, το φως, τη φωτεινότητα και επίσης τη ροή του νερού που φέρνουμε από τη θάλασσα. Είναι θαλασσινό νερό, έτσι ώστε τα σφουγγάρια να παράξουν το μεγαλύτερο αριθμό των ουσιών που μας ενδιαφέρουν.

Ερεθίζουμε στη συνέχεια τα σφουγγάρια και στη συνέχεια ξύνουμε από τους εξωτερικούς ιστούς τα παραγόμενα μόρια. Σ’ αυτές ακριβώς τις συνθήκες, οι ζωντανοί οργανισμοί αντιδρούν, εκκρίνοντας μόρια στο νερό και τη θάλασσα. Έχουμε αναπτύξει μια διαδικασία που μας επιτρέπει να εξάγουμε αυτά τα μόρια και να τα αναλύσουμε στο εργαστήριο» αναφέρει η ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της νίκαιας, Σοφία Αντίπολις.

Η έρευνα αυτή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος BAMMBO, που έχει ως στόχο του την παραγωγή νέων φαρμάκων που προέρχονται από τη θάλασσα. Υπεύθυνο του προγράμματος είναι το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Λίμερικ στην Ιρλανδία.

Οι παραγόμενες ουσίες μεταφέρονται στη συνέχεια στα εργαστήρια για να αναλυθούν και να καθαριστούν χημικά. Το κάθε μόριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διαφορετικές θεραπείες. Κυρίως ενάντια στον καρκίνο αλλά επίσης ενάντια στο Αλτσχάιμερ, το Πάρκινσον. Τα μόρια αυτά μπορούν να λειτουργήσουν επίσης ως αντιβακτηριακά και ως αντιμυκητιακά.

Ο δημοσιογράφος του Euronews, Κλαούντιο Ρόκο έθεσε το παρακάτω ερώτημα: «Γιατί αυτά τα μόρια προέρχονται από θαλάσσιους οργανισμούς και όχι από άλλα είδη»;

«Το θαλάσσιο περιβάλλον είναι μοναδικό, υπό την έννοια ότι συναντάμε πολλούς οργανισμούς που είναι στην ουσία κολλημένοι στα βράχια και υπερασπίζουν την ύπαρξή τους, παράγοντας αυτές τις ιδιαίτερα δραστικές ουσίες. Έχουμε αναπτύξει μια διαδικασία για να παράγουμε αυτές τις ουσίες σε μεγάλες ποσότητες, η οποία σέβεται το περιβάλλον, πολύ περισσότερο από άλλες αντίστοιχες διαδικασίες παραγωγής ουσιών που βασίζονται σε χημικές συνθέσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι οργανισμοί παραμένουν ζωντανοί. Μόνο τα μόρια αφαιρούνται από τα σφουγγάρια που συνεχίζουν να ζουν στο περιβάλλον» απάντησε ο Ολιβιέ Τομά, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νίκαιας, Σοφία Αντίπολις.

Καταρχάς, πρέπει να ελεγχθεί η βιολογική δραστηριότητα αυτών των ουσιών και η ικανότητά τους να εξαλείφουν τον καρκίνο. Τα πρώτα τεστ γίνονται σε θαλάσσια είδη, όπως είναι για παράδειγμα οι αχινοί. Η διαδικασία του πολλαπλασιασμού των κυττάρων σ’ αυτούς τους οργανισμούς μοιάζει πάρα πολύ μ’ αυτή που παρατηρείται στους ανθρώπους. Ο υψηλός ρυθμός πολλαπλασιασμού είναι αντίστοιχος του ρυθμού πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων.

Έτσι μια ουσία, ένα μόριο που εμποδίζει την διαίρεση των κυττάρων σε ένα νεογέννητο αχινό, θα μπορούσε να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.

Οι θαλάσσιοι πόροι παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Γι’ αυτό πρέπει να βρούμε τρόπους να τους αξιοποιήσουμε το συντομότερο δυνατόν. Όσον αφορά τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, τα ασπόνδυλα, όπως είναι τα σφουγγάρια, είναι είδη που δεν έχουν μελετηθεί ιδιαίτερα μέχρι σήμερα. Κι όμως διαθέτουν τις ουσίες που θα οδηγήσουν στα φάρμακα του μέλλοντος.

ΠΗΓΗ:http://gr.euronews.com/2013/07/02/sponging-off-the-sea/