Τα ιερά νυμφαία της Ρόδου, ο Θεός Απόλλωνας ο Πύθιος η Σμίνθιος??

Στην αρχαία Ελλάδα, τα Νυμφαία, ήταν γνωστά ως οι χώροι που λατρεύονταν οι νύμφες. Θεωρούνταν ιεροί χώροι και πάντοτε η τοποθεσία η οποία βρίσκονταν έλκυε τους επισκέπτες, δημιουργώντας πρωτόγνωρα αισθήματα.
Οι νύφμες ήταν γυναικείες μορφές νεαρής ηλικίας, από Θεϊκή καταγωγή οι οποίες ζούσαν στην άγρια φύση, στα βουνά, τα ποτάμια. Χαρακτηρίζονταν όλες από αστείρευτη ομορφιά και με τις μελωδικές του φωνές υμνολογούσαν

τους Θεούς του Ολύμπου.

Οι Νύμφες χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες: 1) Δρυάδες, τις νύμφες των

μοναχικών δέντρων, 2) Ναϊάδες, νύμφες των ποταμών και των πηγών και 3)

Ορεστιάδες, νύμφες των βουνών.

Οι Νύμφες είναι ακόμα ξακουστές για τους έρωτες με τους Θεούς, όπως με τον
Απόλλωνα. H επικρατέστερη ιστορία είναι αυτή με με το Θεό Απόλλωνα και τη

Νύμφη Δάφνη, την οποία πολιορκούσε και κυνηγούσε επίμονα. Εκείνη όμως δεν

 άντεξε και παρακάλεσε τη μητέρα της Γαία να τη βοηθήσει. Η μητέρα της εισάκουσε τις παρακλήσεις της και τη μεταμόρφωσε σε δέντρο. Τότε ο Απόλλωνας από τη στεναχώρια του, έκοψε ένα κλαδί του δέντρου και το στεφανώθηκε. Με διάφορες παραλλαγές γύρω από την ερωτική ιστορία του Θεού Απόλλωνας και της Δάφνης, συμπερασματικά ο όμορφος Θεός διάλεξε για στέμμα του το κλαδί της Δάφνης. Έκτοτε, είναι το σύμβολο του και τιμήθηκε πολλάκις από τους  Έλληνες με δάφνες!

Στη Ρόδο συναντάμε νυμφαία απαράμιλλης ομορφιάς, στην αρχαία ακρόπολη του νησιού, στο λόφο του Θεού Απόλλωνα του Πυθίου ή Σμινθαίου και πίσω από το ναό του Δια. Πρόκειται για τέσσερα σπηλαιώδη ιερά, τα οποία είναι απόλυτα λαξευμένα μέσα στους βράχους, με  ειδόσους για το καθένα, επικοινωνία μεταξύ τους και με ένα μεγάλο άνοιγμα ανάμεσα τους. Είναι τα νυμφαία αφιερωμένα στο Θεό Απόλλωνα. Επίσης στη Ρόδο, εκτός από την Αρχαία Ακρόπολη, Νυμφαία υπάρχουν και στην κοιλάδα του ροδινιού, λαξευτοί τάφοι, τμήματα του αρχαίου τείχους.

Δυστυχώς, η πρόσβαση στα Νυμφαία της Ρόδου είναι απαγορευμένη, καθώς οι είσοδοι έχουν κλειδωθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Παρόλα αυτά, δυο ημέρες το έτος, κάθε

χρόνο, ανοίγουν ώστε να τα επισκεφθεί το κοινό. Εκείνες τις ημέρες, υπάρχει η δυνατότητα να περπατήσει ο κόσμος στα λαξευμένα βράχια και να ανακαλύψει τα μυστικά χιλιάδων ετών. Τέτοια μέρη, με απερίγραπτη ομορφιά και κρυμμένη ιστορία και παράδοση, δεν μπορούν παρά μόνο να  παρασύρουν στο παραμυθένιο πλέγμα τους  τον επισκέπτη έστω και για λίγες ώρες.

Εφόσον αναφερθήκαμε όμως στα Νυμφαία, στο λόφο του Θεού Απόλλωνα, ας κάνουμε μια αναφορά και στον ίδιο τον Απόλλωνα, η καταγωγή του οποίου έχει γίνει σημείο συζήτησης και αμφιβολίας αρκετές φορές. Πύθιος ή Σμινθέας;; Έχει άραγε να κάνει αυτή αμφισβητήσιμη άποψη με τον τόπο προέλευσης, εξορίας ή κατοικίας του Απόλλωνα και κατά πόσο είναι αποδεδειγμένη ότι ο Απόλλωνας της Ρόδου ήταν  ο Πύθιος;  Ίσως θα έπρεπε να μας απασχολήσει  το γεγονός ότι στη Ρόδο μια από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές εορτές ήταν τα “Σμίνθια”, γιορτή αφιερωμένη στον Απόλλωνα το

Σμινθέα, ώστε να προστατέψει τις  φυτείες από τους αρουραίους. (Σμίνθος = αρουραίος). Η γιορτή πραγματοποιούνταν κατά τη διάρκεια του μήνα Σμίνθιου, ο οποίος υπήρχε στο ημερολόγιο των Ροδίων και αντιστοιχούσε στον μήνα Πυανοψιώνα ή Μαιμακτηριώνα της Αττικής. Ακόμα ο Απόλλωνας ο Σμινθέα, φέρεται να ξεκίνησε από τη Τροία και η λατρεία του γύρω από την Τροία, και στη Ρόδο, ήταν απόλυτα διαδεδομένη από τις επισκέψεις του Απόλλωνα.

Κάποιοι ισχυρίζονται πως απλά είναι επίθετα του Θεού, που περιγράφουν μια διφορούμενη μορφή, η οποία μεταλλάσσεται με το πέρασμα των χρόνων. Σεβόμενοι και αυτή την άποψη, πόσο ισχυρή είναι ότι το επίθετο του Απόλλωνα της Ρόδου ήταν “¨Πύθιος”;

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΗΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΣΜΙΝΘΕΥ  Α, 39

Επίθετον Απόλλωνος, κατά τον Αρίσταρχον από πόλεως Τρωικής Σμίνθης καλουμένης. Ο δε Απίων από των μυών, οί σμίνθοι καλούνται. Και εν Ρόδω Σμίνθεια εορτή, ότι των μυών ποτε λυμαινομένων τον καρπόν των αμπελώνων Απόλλων και Διόνυσος διέφθειραν τους μύας.

Αλλ’ Αρίσταρχος απρεπές ηγείται από χαμαιπετούς ζώου τον θεόν επιθέτω κεκοσμήσθαι υπό του ποιητού.

ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΠΥΘΙΟ

..ἐνταυθοῖ νῦν πύθευ ἐπὶ χθονὶ βωτιανείρῃ:
οὐδὲ σύ γε ζώουσα κακὸν δήλημα βροτοῖσιν
ἔσσεαι, οἳ γαίης πολυφόρβου καρπὸν ἔδοντεςἐνθάδ’ ἀγινήσουσι τεληέσσας ἑκατόμβας:
οὐδέ τί τοι θάνατόν γε δυσηλεγέ’ οὔτε Τυφωεὺς
ἀρκέσει οὔτε Χίμαιρα δυσώνυμος, ἀλλά σέ γ’ αὐτοῦ πύσει Γαῖα μέλαινα καὶ ἠλέκτωρ Ὑπερίων….

ΥΜΝΟΣ ΣΤΟ ΘΕΟ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ                                                                                  
(θυμίαμα μάνναν)
Ελθέ μάκαρ Παιάν Τιτυοκτόνε Φοίβε Λυκορεύ
Μεμφίτ’ αγλαότιμε ιήιε ολβιοδώτα
χρυσολύρη σπερμείε αρότριε Πύθιε Τιτάν
Γρύνειε Σμινθεύ Πυθοκτόνε Δελφικέ μάντι
άγριε φωσφόρε δαίμον εράσμιε κύδιμε κούρε
μουσαγέτα χοροποιέ εκηβόλε τοξοβέλεμνε
Βάκχιε και Διδυμεύ εκάεργε Λοξία αγνέ
Δήλιε άναξ πανδερκές έχων φαεσίμβροτον όμμα                                                                                                
χρυσοκόμα καθαράς φήμας χρησμούς τ’ αναφαίνων
κλυθί μου ευχομένου λαών ύπερ εύφρονι θυμώι
τόνδε συ γαρ λεύσσεις τον απείριτον αιθέρα πάντα
γαίαν τ’ ολβιόμοιρον ύπερθέ τε και δι’ αμολγού
νυκτός εν ησυχίαισιν υπ’ αστεροόμματον όρφνην
ρίζας νέρθε δέδορκας έχεις δε τε πείρατα κόσμου
παντός σοι δ’ αρχή τε τελευτή τ’ εστί μέλουσα
παντοθαλής συ δε πάντα πόλον κιθάρηι πολυκρέκτωι
αρμόζεις οτέ μεν νεάτης επί τέρματα βαίνων
άλλοτε δ’ αυθ’ υπάτην ποτέ Δώριον εις διάκοσμον
πάντα πόλον κιρνάς κρίνεις βιοθρέμμονα φύλα
αρμονίηι κεράσας παγκόσμιον ανδράσι μοίραν
μίξας χειμώνος θέρεος τ’ ίσον αμφοτέροισιν
εις υπάτας χειμώνα θέρος νεάταις διακρίνας
Δώριον εις έαρος πολυηράτου ώριον άνθος
ένθεν επωνυμίην σε βροτοί κλήιζουσιν άνακτα
Πάνα θεόν δικέρωτ’ ανέμων συρίγμαθ’ ιέντα
ούνεκα παντός έχεις κόσμου σφραγίδα τυπώσιν
κλύθι μάκαρ σώζων μύστας ικετηρίδι φωνήι

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Έλα, μακάριε, ω Παιάν, Τιτυοκτόνε, Φοίβε, Λυκωρέα,
Μεμφίτη, λαμπροτίμητε, ιήκλητε, ολβιοδότη,
χρυσολυριστή, σπορικέ, Πύθιε, Τιτάνα,
Γρύνειε, Σμινθέα, Πυθοκτόνε, Δελφικέ, μάντη,
αγροτικέ, φωτοφόρε θεέ, εράσμιε, ένδοξε νέε,
μουσηγέτη, χοροποιέ, τηλεβόλε, τοξευτή,
Βάκχιε και Δίδυμε, τηλενεργή, Λοξία, αγνέ,
Δήλιε άνακτα, παντεπόπτη που έχει βροτοφεγγή οφθαλμό,
ώ χρυσόμαλλε, γνήσιες προφητείες και χρησμούς που φανερώνεις.
Ακουσέ με που εύχομαι μ’ ευφρόσυνη καρδιά υπέρ των λαών.
Διότι εσύ βλέπεις όλον αυτόν τον απέραντο αιθέρα
κι από ψηλά την καλόμοιρη γη, και στη σκοτεινιά
και σε ώρες ησυχίας της νύχτας μεσ’ στο αστερόφθαλμο σκοτάδι
εισοράς κάτω στις ρίζες, και κατέχεις τα πέρατα του κόσμου
όλου. Γιατί έγνοια σου είναι η αρχή και το τέλος,
παντοθαλής, εσύ τον κάθε άξονα με την πολύηχη κιθάρα
εναρμονίζεις, πότε πηγαίνοντας στις άκριες της νεάτης,
κι άλλοτε πάλι στην υπάτη, πότε σε δώρια διάταξη
τον κάθε άξονα συνδυάζοντας, διαχωρίζεις τα βιοσυντήρητα γένη,
ρυθμίζοντας εν αρμονία τη μοίρα την παγκόσμια των ανθρώπων,
αφού ανάμιξες τον χειμώνα και το θέρος εξίσου και τα δυό
ταξινομώντας τον χειμώνα στις υπάτες, το θέρος στις νεάτες,
το έγκαιρο άνθος του πολυπόθητου έαρος στο Δώριο.
Γι’ αυτό οι άνθρωποι σε προσφωνούν με
την επωνυμία άνακτα,
Πάνα, δικέρατο θεό, που βγάζει των ανέμων τα σφυρίγματα.
Γιατί κατέχεις την έκτυπη σφραγίδα όλου του κόσμου.
Εισάκουσε, μακάριε, σώζοντας τους μύστες με τη φωνή την ικετευτική.

ΔΕΛΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Τον κιθαρίσει κλυτόν παίδα μεγάλου Διός, ός αίσι μα παρ’ ακρονιφή τόνδε πάγον
αμβρότων εκ μυχών πάσι θνατοίς προφαίνεις, σε κελαδήσομεν, τρίποδα μαντείον ως 
είλες, εχθρός ών εφρούρει δράκων, ός τέοισι βέλεσιν έτρησας αίολον ελικτάν φυάν,
έσθ’ ο θήρ συχνά συρίγμαθ’ ιείς αθώπευθ’ απέπνευς όμως πρών δέ Γαλατάων Άρης…
Κέκλυθ’ Ελικώνα βαθύδενδρον αί λάχετε Διός εριβρόμου θύγατρες ευώλενοι, μόλετε,
συνόμαιμον ίνα Φοίβον ωιδάεισι μέλψητε χρυσεοκόμαν, ός ανά δικόρυνθα Παρνασσίδος
ταάσδε πέτερας έδρανα μετά κλυταίεις Δελφίσιν, Κασταλίδος ευύδρου νάματ’ επινίσσεται
Δελφόν ανά πρωώνα μαντείον εφέπων πάγον. Ανακλυτά μεγαλόπολις Αθίς, ευχαίσι
φερόπλοιο ναίουσα Τριτωνίδος δάπεδον άθραυστον αγίοις δε βωμοίσιν Άφαιστος αείθει νέων μήρα τάουρων, 
ομού δε νιν Άραψ ατμός ές Όλυμπον ανακίδναται λιγύ δέ Λωτός βρέμων αιόλοις μέλεσιν ωδάν κρέκει,
χρυσέα δ’ αυδύθρους κίθαρις ύμνοισιν αναμέλπεται ο δέ θέρων πρόπας εσμός Αθθίδα λαχών.

Μετάφραση

Όλο το πλήθος των ποιητών, κάτοικοι της Αττικής, τραγουδούν την δόξα σου, Θεέ,
φημισμένε κιθαρωδέ. γιέ του μεγάλου Δία, πλάι σ’ αυτή την χιονοστεφανωμένη κορυφή,
εσύ που αποκαλύπτεις στους θνητούς τους αιωνίους και αλάθητους χρησμούς. Τραγουδούν που κατέκτησες τον προφητικό τρίποδα, που φυλαγόταν από άγριο δράκοντα, όταν με τα βέλη σου διαπέρασες το κουλουριασμένο τέρας, που, αφού σύρριξε τρομακτικά, ξεψύχησε.
Και τραγουδούν πως οι Γαλατικές ορδές, με την ιερόσυλη ασέβειά τους, ενώ προσπαθούσαν να περάσουν… Άφησέ μας να φύγουμε, γιέ, πολεμόχαρε βλαστέ..
Ακούστε με, εσείς που κατέχετε τον βαθύδασο Ελικώνα, αρματωμένες κόρες του μεγαλόπρεπου Διός! Πετάξτε να ξεγελάσετε με τα λόγια σας τον αδελφό σας τον χρυσόμαλλο Φοίβο, που στις δίδυμες κορυφές του βράχου του Παρνασσού, με την συνοδεία λαμπρών Δελφικών παρθένων ξεκινά για τα κρυστάλλινα ρεύματα της Κασταλίας,
διασχίζοντας στο Δελφικό ακρωτήρι την προφητική κορυφή.
Πέρα από την ένδοξη Αττική, έθνος της σπουδαίας πόλεως που χάρι στις προσευχές του Τριτωνίδη πολεμιστή, κατέχει μια λοφοπλαγιά προστατευμένη από κάθε κακό. Στους ιερούς βωμούς ο Ήφαιστος αφιερώνει μηρούς ιερών ταύρων. Μαύρος καπνός μέσα από τις φλόγες ανεβαίνει προς τον Όλυμπο. Το διαπεραστικό θρόϊσμα των λωτών μουρμουρίζει το τραγούδι τους και η χρυσή, γλυκόηχη κιθάρα απαντά στις φωνές των ανθρώπων….

πηγή:http://www.secretrhodes.gr/nimfea-kai-theos-apollonas/