«Χρυσάφι» στα σωθικά της Ρόδου!

ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ

Φυσικό αέριο, πετρέλαιο, λιγνίτης και σπάνια πετρώματα. Όλο το ιστορικό του ανεξερεύνητου θησαυρού, τα πρόσωπα και τα γεγονότα

Αποκαλυπτικοί είναι οι χάρτες που δόθηκαν στη δημοσιότητα για τον ορυκτό πλούτο της χώρας. Τα «Επίκαιρα» δημοσίευσαν έπειτα από πάρα πολλά χρόνια την «εξαφανισμένη» μελέτη του 1965 του καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Σταύρου Κατράκη, η οποία είχε εκδοθεί σε βιβλίο με τίτλο «Ορυκτός πλούτος και οικονομική ανάπτυξις της χώρας». Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι θησαυροί του ελληνικού υπεδάφους είχαν εντοπιστεί πολύ πριν από τη δημοσίευση της έρευνας Κατράκη, καθώς ο ίδιος συνελεξε στοιχεία από διάφορα ινστιτούτα του εξωτερικού και το τελικό αποτέλεσμα αποτυπώθηκε σε χάρτες. Στα εντυπωσιακά ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης, περιλαμβάνεται και ο ορυκτός πλούτος που «κρύβει» η ροδίτικη γη. Φυσικό αέριο, πετρέλαιο

χρυσός και άλλα σπάνια πετρώματα, που είτε έγιναν προσπάθειες για τον εντοπισμό τους, είτε περιορισμένη εκμετάλλευση, κυρίως κατά την διάρκεια της ιταλικής περιόδου του νησιού. Η «Δράσις» επανειλημμένως έχει αναφερθεί στις δυο χερσαίες γεωτρήσεις πετρελαίου που έγιναν το 1964 στην περιοχή της Κατταβιάς, όπως επίσης, ερευνώντας το αρχείο της Ιταλικής περιόδου «φέρνει» στο φως την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου του νησιού.

Αποκαλυπτικοί οι χάρτες
Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι θησαυροί–διεθνώς-περί αυτού πρόκειται-του ελληνικού υπεδάφους είχαν εντοπιστεί από ξένα κράτη ήδη πολύ πριν από τη δημοσίευση της έρευνας του Κατράκη, καθώς ο ίδιος συνελεξε στοιχεία από διάφορα ινστιτούτα του εξωτερικού (Γερμανίας, Γαλλίας και ΗΠΑ και το τελικό αποτέλεσμα το αποτύπωσε και σε χάρτες. Το ότι άλλες κυβερνήσεις γνώριζαν το ορυκτό δυναμικό του ελληνικού υπεδάφους, και μάλιστα τουλάχιστον είκοσι χρόνια πριν από τη δημοσίευση της συγκεκριμένης μελέτης, τεκμαίρεται έμμεσα και από τη συμφωνία του 1948 μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας. Μεταξύ των προνομιούχων περιοχών και η Ρόδος όπου στους χάρτες επιβεβαιώνονται και η ύπαρξη φυσικού αερίου, πετρελαίου στη Νότια Ρόδο, όπως επίσης χρυσού, αργυρού, λιγνίτη, χρωμίτη, ασβεστόλιθοι και μεταμορφωμένα ανθρακικά (μάρμαρα), οφιόλιθοι και γύψου. Κατά τον 19ο αιώνα δεν είναι γνωστή κάποια εξορυκτική δραστηριότητα, όμως κατά την περίοδο της ιταλικής κυριαρχίας έγιναν περιορισμένες εξορύξεις χρωμίτου στα Απόλλωνα(όρος Αξοί και Σπεριόλι), ενώ το 1915 ο Λουίζος Γ. Λουιζίδης ζητούσε άδεια για εξόρυξη χρωμίου, σιδήρου, αργυρούχου μολύβδου, μαγνησίτη και χαλκού στο τετράγωνο μεταξύ των χωριών Λάρδος, Ασκληπιείο, Προφίλια και Λάερμα. Τα μεταλλεία χρωμίτη, όπως και τα ορυχεία λιγνίτη και γύψου, σημειώνονται και αξιολογούνται στη μελέτη του Υπουργείου Ανοικοδομήσεως για τα Δωδεκάνησα που συντάχθηκε υπό τη διεύθυνση του Κ. Α. Δοξιάδη το 1947.

Πετρέλαιο στη Νότια Ρόδο!

Το πολυσυζητημένο αυτό κεφάλαιο, άνοιξε για πρώτη φορά με αφορμή την απόπειρα που πραγματοποιήθηκε το 1964 στη Ρόδο. Η Γαλλική εταιρία «SAFOR» πραγματοποίησε γεώτρηση στη ευρύτερη περιοχή Απολακκιάς-Κατταβιάς, αναζητώντας ενδείξεις «μαύρου χρυσού». Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου Βιομηχανίας, οι δυο χερσαίες γεωτρήσεις απέβησαν...άγονες. Ο υπουργός Βιομηχανίας Γιάννης Ζίγδης, επέμενε για την ορθότητα των στοιχείων, αποδίδοντας την «αποτυχία» στις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής. 52 χρόνια μετά στην περιοχή της γεώτρησης στη θέση Παλαιοκάστρο, υπάρχουν τα απομεινάρια της εξόρυξης, η κεντρική οπή με αεροστεγές πώμα ηλεκτροσυγκολλημένο και το κανάλι μεταφοράς ρευστής ύλης. Αξιοσημείωτο ότι η γη στο συγκεκριμένο σημείο -εναπόθεσης της ρευστής ύλης της γεώτρησης -παραμένει «νεκρή» σε αντίθεση με την υπόλοιπη περίμετρο. Την επιλογή Ζίγδη «δικαιώνει» ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας. «Στην περιοχή της Νότιας Ρόδου, ενδεχομένως να υπάρχει φυσικό αέριο –θύλακες- σε μικρές ποσότητες» υποστηρίζει. «Στο υπέδαφος υπάρχουν οι προϋποθέσεις (ιζηματογενή πετρώματα και ζωντανοί οργανισμοί)για την ύπαρξη φυσικού αερίου. Το ενδιαφέρον όμως, εστιάζεται στο εύκρατο κλίμα και την βαλτώδη έκταση που είχε αυτό το τμήμα πριν από εκατομμύρια χρόνια» επισημαίνει, αφού στην περιοχή βρέθηκαν απολιθώματα μαστόδοντων. Δηλαδή, ιπποπόταμοι και ελέφαντες!» αναφέρει ο κ. Λέκκας, ενώ και σύγχρονες εκτιμήσεις για την ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων, παρουσιάζουν την περιοχή ως μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες.

Ορυχεία λιγνίτη και χρωμίτη στη κεντρική Ρόδο

Στα πετρώματα της Ρόδου περιλαμβάνονται ασβεστόλιθοι και μεταμορφωμένα ανθρακικά (μάρμαρα), οφιόλιθοι και χρωμίτης, γύψος και λιγνίτης. Κατά τον 19ο αιώνα δεν είναι γνωστή κάποια εξορυκτική δραστηριότητα, όμως κατά την περίοδο της ιταλικής κυριαρχίας έγιναν περιορισμένες εξορύξεις χρωμίτου στα Απόλλωνα. Από το όρος Αξοί και το Σπεριόλι εξήχθησαν μόνο λίγοι τόνοι μεταλλεύματος κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και έκτοτε εγκαταλείφθηκαν. Η ποιότητα των χρωμιτών στις περιοχές αυτές ήταν μέσης ποιότητας με περιεκτικότητα κυμαινόμενη μεταξύ 38-42% οξειδίου του χρωμίου. Το 1915, ο Λουίζος Γ. Λουιζίδης ζητούσε από την ιταλική διοίκηση την άδεια για εξόρυξη χρωμίου, σιδήρου, αργυρούχου μολύβδου, μαγνησίτη και χαλκού στην περιοχή μεταξύ των χωριών Λάρδος, Ασκληπιείο, Προφίλια και Λάερμα. Εξόρυξη χρωμίτη πραγματοποιήθηκε σε τρεις περιόδους στις παρυφές του Προφήτη Ηλία. Εξορύχτηκαν λίγες εκατοντάδες τόνοι χρωμίτη από τους Ιταλούς κατά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο, παρά την έλλειψη εκείνη την εποχή δρόμου για τη μεταφορά του μεταλλεύματος στο λιμάνι. Η επιχείρηση εγκαταλείφθηκε και ξαναλειτούργησε το 1938. Μέχρι το 1940 που εγκαταλείφθηκε το μεταλλείο, πριν ακόμα εξαντληθεί το κοίτασμα, διανοίχθηκαν δύο στοές και εξήχθησαν μερικοί τόνοι μεταλλεύματος. Το 1947 είχαν διαρπαγεί όλες οι εγκαταστάσεις και είχαν αφαιρεθεί ακόμη και τα ξύλινα υποστηρίγματα των υπόγειων στοών. Αργότερα διαπιστώθηκε η ύπαρξη χρωμίτου πολύ καλής ποιότητας, περιεκτικότητας 40- 52% οξειδίου του χρωμίου. Κρινόταν επιτακτική η ανάγκη για λεπτομερή γεωλογική χαρτογράφηση, κοιτασματολογική μελέτη και διάνοιξη και συντήρηση των υπαρχόντων μεταλλευτικών έργων, ώστε να καταστεί δυνατή η επαναλειτουργία τους. Το 1957-1958 ο Δημήτριος Σκαλιστήρης αποπειράθηκε να εκμεταλλευτεί μεταλλείο χρωμίου στο νησί, η ύφεση όμως στη διεθνή αγορά του χρωμίου οδήγησε στην αναστολή των εργασιών του πολύ γρήγορα. Πριν από τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο λειτούργησαν επίσης ορυχεία λιγνίτη στην περιοχή της Κατταβιάς και στην ακτή του Μονόλιθου στα δυτικά. Στο ορυχείο του Μονόλιθου υπήρξε εκμετάλλευση και μετά τον πόλεμο, προ του 1955, όπως και ορυχείο λευκού γύψου κοντά στη Μονή Υψένης, με εργοστάσιο επεξεργασίας στον όρμο του Λόρδου. Το εργοστάσιο λειτουργούσε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Εκμετάλλευση μικρής κλίμακας έγινε και στα μάρμαρα του νησιού από τις αρχές του 20ού αιώνα. Τις δεκαετίες 1950 και 1960, η εκμετάλλευση των μαρμάρων στο Παραδείσι γνώρισε νέα άνθηση. Αναφέρονται ενδεικτικά οι λατομικές επιχειρήσεις Σταμ. Ζερβού. Δημ. Πασσαδάκη. «Μάρμαρα Παπαπέτρου A.E.».

Πηγή: ΔΡΑΣΙΣ

Ρεπορτάζ: Τέρης Χατζηιωάννου