Πως μας επιβλήθηκε το έθιμο του μπακαλιάρου;

Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου, εθνική και θρησκευτική εορτή ξέρουμε από τις μανάδες μας και αυτές από τις δικές τους ότι το έθιμο προστάζει …μπακαλιάρο σκορδαλιά.Παραδοσιακό φαγητό, έτσι δεν είναι;

Όμως τι ακριβώς σημαίνει η λέξη παραδοσιακό;
«Οποιαδήποτε γνώση, συνήθεια, έθιμο μεταδίδεται και διασώζεται προφορικά από την μια γενιά στην άλλη»…Στοιχεία δηλαδή που λειτουργούν σαν συνδετικός κρίκος με τις επόμενες γενιές, ώστε να διατηρηθεί η κοινή φυλετική ή εθνική συνείδηση. Κάτω από αυτό το πρίσμα η σκορδαλιά κρίνεται απολύτως αθώα. Σαφέστατα ένα παραδοσιακό φαγητό που οι ρίζες του σύμφωνα με τους λαογράφου χάνονται στην Αρχαία Ελλάδα.

Ο παστός μπακαλιάρος όμως; είναι ένα προϊόν που η εθνική παραγωγή πλησιάζει το ..μηδέν.
Εκτός αυτού, απουσιάζει παντελώς και χαρακτηριστικά από τον βίο και την πολιτεία των προγόνων μας. Δεν υπάρχει πουθενά καταγραφή χρήσης του από παλιά. Επομένως που τον βρήκαμε και πότε τον εντάξαμε στην παραδοσή μας;
Η αλήθεια είναι-όπως πάντα- απλή.
Σημαντικός παραγωγός του συγκεκριμένου προϊόντος είναι και παραμένει η Αγγλία, με το πιο δημοφιλές της έδεσμα «fish and chips», το οποίο είναι ο παστός μπακαλιάρος.

Η Αγγλία όμως δεν παράγει σταφίδες. Έτσι, το σχέδιο των αγγλικών εγκεφάλων του προπερασμένου αιώνα-150 χρόνια περίπου πριν- στις εμπορικές συναλλαγές κάπου στα λιμάνια της Πελοποννήσου, ήταν οι εξής:
«Σας παίρνουμε σταφίδα που δεν έχουμε, και σας δίνουμε μπακαλιάρο που μας περισσεύει.»
«μας δεν μας συμφέρει οικονομικά αντιτείναμε εμείς».. «μα ο παστός μπακαλιάρος δεν είναι κατάλληλη τροφή για το κλίμα μας» συνεχίσαμε τις αντιρρήσεις μας. Άσχετον!
Η ανταλλαγή έπρεπε να γίνει και μάλιστα να εδραιωθεί αναντίρρητα! (Εξάλλου ποιος είχε ή έχει τα κότσια να πάει κόντρα στην Γηραιά Αλβιόνα;..)
Το μάρκετινγκ ενός προϊόντος που δεν μας χρειαζόταν καθόλου ανέλαβε η Ελληνική Εκκλησία. Καθιέρωσε σε μεγάλες θρησκευτικές γιορτές που πέφτουν σε περιόδους νηστειών (25η Μαρτίου – Κυριακή των Βαΐων) την βρώση του άγνωστου μέχρι τότε παστού μπακαλιάρου!
Ίσως τελικά ο μπακαλιάρος να μην είναι ο μεγάλος ένοχος. Το συμφέρον όμως και η σκοπιμότητα…δεν είναι;»
Β.Συκιώτης
mythiki-anazitisi