Είμαστε 99,5% απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων;

Από τις αρχές του 21ου αιώνα και μέσω της γενικότερης χρήσης του διαδικτύου μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξής είδηση, που αναπαράγεται διαρκώς με μία έρευνα που ισχυρίζεται, ότι είμαστε 95% ή 99,5% (ανάλογα το κείμενο) «καθαροί» απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων. Για τη συγκεκριμένη έρευνα του κυρίου Τριανταφυλλίδη
μάθαμε για πρώτη φορά από άρθρο της Καθημερινής το 2000 και κυκλοφόρησε σχετικό βιβλίο το 2013. 

Η συγκεκριμένη μελέτη αναδημοσιεύεται συχνότατα σε σελίδες όπως apocalypse john ,thesecretrealtruth καιliakonews , σχεδόν πάντοτε με μικρές προσθήκες και αλλαγές οι οποίες δεν επηρεάζουν το γενικότερο νόημα. Αν και οι ίδιες οι δημοσιεύσεις παραποιούν την έρευνα του κύριου Τριανταφυλλίδη, παρουσιάζοντας πολύ μεγαλύτερα τα ποσοστά από 70% που ισχυριζόταν ο ίδιος σε 99,5%, η ίδια η μελέτη έχει φέρει πάρα πολλές αντιρρήσεις ως προς την ορθότητά της για την οποία μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά στο site τηςΑθηναϊκής Επιθεώρησης Βιβλίου.

Βέβαια εκτός από την συγκεκριμένη μελέτη και τις διάφορες αμφιβολίες προς αυτήν, θα πρέπει να εστιάσουμε περαιτέρω στην υποτιθέμενη «καθαρότητα» της ελληνικής φυλής, εξετάζοντας το θέμα αυτό διεξοδικότερα.

Αρχικά ήδη από την αρχαιότητα μπορούμε να δούμε ότι τόσο οι επιφανείς άνθρωποι αλλά όσο και ο απλός λαός δεν δίσταζαν να προχωρήσουν σε επιγαμίες με «μη Έλληνες». Μερικά βασικά παραδείγματα είναι η καταγωγή του Ηροδότου όπου από τη μεριά του πατέρα του, είχε καρική καταγωγή, η καταγωγή της γυναίκας του Περικλή, της Ασπασίας, όπου κι εκείνη είχε καρική καταγωγή και εξαιτίας αυτού του γεγονότος, μετά τον θάνατο του Περικλή , οι Αθηναίοι προς τιμήν του , εξαίρεσαν από τον ίδιο του τον νόμο περί πολιτικών δικαιωμάτων σε Αθηναίους που δεν είχαν και τους δύο γονείς Αθηναίους, τους δύο υιούς που είχε με την Ασπασία. Επιπλέον η Ρωξάνη, γυναίκα του Μέγα Αλεξάνδρου με την οποία απέκτησε κι έναν υιό, ήταν από την Βακτρία της Ασίας. Από την Βακτρία ήταν επίσης και η γυναίκα του Σέλευκου Α’, η Απάμα , με την οποία απέκτησε τρία παιδιά.

Επίσης σύμφωνα με τον Ξενοφώντα στο βιβλίο του Ελληνικά  αναφέρει το εξής : «οἱ δὲ Ἀθηναῖοι τὰ γεγενημένα καὶ τὴν πολιορκίαν ἐπεὶ ἤκουσαν, ἐψηφίσαντο βοηθεῖν ναυσὶν ἑκατὸν καὶ δέκα, εἰσβιβάζοντες τοὺς ἐν τῇ ἡλικίᾳ ὄντας ἅπαντας καὶ δούλους καὶ ἐλευθέρους· καὶ πληρώσαντες τὰς δέκα καὶ ἑκάτον ἐν τριάκοντα ἡμέραις ἀπῆραν. εἰσέβησαν δὲ καὶ τῶν ἱππέων πολλοί» μετάφραση «Σαν έμαθαν τα γεγονότα και την πολιορκία οι Αθηναίοι, ψήφισαν να στείλουν σ᾽ ενίσχυση εκατόν δέκα πλοία, επιβιβάζοντας όλους όσοι ήταν σε μάχιμη ηλικία — δούλους κι ελεύθερους πολίτες. Μέσα σ᾽ έναν μήνα επανδρώθηκαν τα εκατόν δέκα πλοία κι έκαναν πανιά· πήγαν ακόμα και πολλοί ιππείς μαζί τους». Τα συγκεκριμένα γεγονότα συνέβησαν λίγο πριν τη ναυμαχία στις Αργινούσες το 406 π.χ , όπου οι Αθηναίοι λίγο μετά την ολική καταστροφή τους στις Συρακούσες και την απώλεια περίπου 10.000 μάχιμων ανδρών, προχωρούν σε ένα ριζοσπαστικό μέτρο να παραχωρήσουν πολιτικά δικαιώματα σε μέτοικους και δούλους, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν καν αθηναϊκή ή ελληνική καταγωγή.

Παράλληλα πολλοί μισθοφόροι μυσικής ή και περσικής καταγωγής, κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, γινόντουσαν πολίτες μιας πόλης , στην οποία κατά το παρελθόν είχαν προσφέρει τις υπηρεσίες τους. Σε μια τέτοια παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων σε 266 στρατιώτες μυσικής και «βαρβαρικής» καταγωγής προχώρησε η Φωκική πόλη Λιλαία το 208 π.χ (Walbank, Ο Ελληνιστικός Κόσμος σελίδα 209 ).

Ωστόσο οι επιγαμίες μεταξύ Ελλήνων και άλλων λαών δεν συνέβαινε μόνο κατά την αρχαιότητα αλλά σε μεγάλο ποσοστό και κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο σλαβικός εποικισμός της Πελοποννήσου κατά τον 6ο αιώνα μ.χ. Βέβαια οι Σλαβικοί πληθυσμοί, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις στις οποίες υποθέτουμε ότι υπήρξαν κάποιες καταστροφές, σε γενικό βαθμό συνυπήρξαν ειρηνικά με τον ντόπιο ελληνικό πληθυσμό και αρκετά δειλά σε κάποιες περιοχές επέστρεψε ο παγανισμός. Οι Σλάβοι της νότιας Ελλάδας βέβαια σχεδόν εκτοπίστηκαν από την Πελοπόννησο, με τις λεγόμενες Σλαβηνίες της Μικράς Ασίας, ωστόσο άφησαν πίσω τους ένα πλήθος ηθών και εθίμων αλλά και ονομάτων σε διάφορες τοποθεσίες της Πελοποννήσου.

Σημαντικό γεγονός επίσης , το οποίο πρέπει να αναφερθεί είναι η καταστροφή της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά. Η Κρήτη αν και κατακτήθηκε από τους Άραβες και είχε φτάσει σε σημείο να είναι εντελώς μουσουλμανική ,ανακαταλύφθηκε το 961 μ.χ από τους βυζαντινούς, οι οποίοι προχώρησαν σε μία από τις μεγαλύτερες σφαγές πληθυσμών , ανεξαρτήτως καταγωγής, εκτοπίζοντας τους λίγους επιζώντες στα ορεινά. Οι βυζαντινοί για να ενδυναμώσουν τον σχεδόν εξαφανισμένο πληθυσμό του νησιού, εγκατέστησαν εύπορους βυζαντινούς απ’όλα τα μέρη της Αυτοκρατορίας, αλλά και πολλούς χριστιανούς υπηκόους (Έλληνες, Αρμένιους και Μικρασιάτες).

Προς τον 13ο αιώνα μ.χ, καθώς ο πληθυσμός του Ελλαδικού χώρου είχε ελαττωθεί αισθητά, ο τότε αυτοκράτορας του βυζαντίου αποφάσισε να φέρει στον Ελλαδικό χώρο μερικές χιλιάδες Αρβανίτικες οικογένειες της νότιας και κεντρικής Αλβανίας. Οι Αρβανίτες ή Αλβανίτες  πιθανότατα να είχαν Ιλλυρική καταγωγή (οι οποίοι θα είχαν κι εκείνοι με τη σειρά τους αναμιχθεί με Λατίνους, Σλάβους και Έλληνες) και το όνομα Αρβανίτης είναι νεωτερισμός που προέρχεται από το ομώνυμο φρούριο της Αλβανίας το Άρβανον. Οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί από την Αρχαιότητα είχαν άμεσες επαφές με τους Έλληνες τόσο στην Ήπειρο, όσο και στην Μακεδονία. Ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος είχε στον στρατό του , σώμα Ιλλυρίων πελταστών, ένα από τα σημαντικότερα στρατιωτικά σώματα της εκστρατείας. Βέβαια δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τη σημαντικότατη συμβολή των Αρβανιτών στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821, σημειώνοντας ότι τότε αποτελούσαν το 1/3 του πληθυσμού του νέου Ελληνικού Κράτους.

Παρόλα αυτά όμως και για λόγους καθαρά γεωγραφικούς, οι κάτοικοι του Ελλαδικού χώρου, δεν είχαν τόσες πολλές προσμίξεις με άλλους λαούς εν αντιθέσει με χώρες όπως η Αγγλία ή η Ουγγαρία. Προφανώς είναι σχεδόν αδύνατο να πούμε εάν είμαστε 90% απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων ή 30% ή 40% και δεν είναι καν αυτός ο σκοπός του κειμένου. Ενδιαφερόμαστε όμως να πούμε ότι παρά τις προφανέστατες επιμιξίες με άλλους λαούς, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είμαστε οι αμεσότεροι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων, καθώς η απόψη περί ολικής εξαφάνισης  των Αρχαίων Ελληνικών πληθυσμών από τον Ελλαδικό χώρο, είναι μαθηματικά αδύνατο.

Από τη μελέτη του γενετιστή Joachim Burger από το Johannes Gutenberg University Mainz  συμπεραίνουμε ότι πολλοί πληθυσμοί αγροτών της νεολιθικής εποχής, από την Κεντρική και Νότια Ευρώπη, έχουν συγγένεια με τους κατοίκους του νεολιθικού Αιγαίου και της Μικράς Ασίας. Οι κάτοικοι αυτοί, δεν ήταν Έλληνες αλλά αναμίχθηκαν με τα Ελληνικά φύλλα από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού και μετά. Αυτό μπορεί εύλογα να μας οδηγήσει στα συμπεράσματα δύο ακόμα μελετών (από το American Society of Human Genetics κι από τις 7 κόρες της Εύας , του Bryan Sykes), όπου ισχυρίζονται ότι οι κάτοικοι ειδικά των Βαλκανίων έχουν προγόνους από τον τόπο στον οποίο ζουν (δηλαδή από την παλαιολιθική εποχή, πριν καν έρθουν τα ελληνικά φύλα) αλλά παράλληλα αυτό, δεν σημαίνει ότι δεν αναμίχθηκαν και με άλλους λαούς.

Αν και οι πιο κρίσιμες περίοδοι για αυτό το θέμα μπορεί να θεωρηθούν ο Μεσαίωνας και η Τουρκοκρατία (λόγω των συχνών πληθυσμιακών μετακινήσεων στον Βαλκανικό χώρο). Παρόλα αυτά οι βυζαντινοί και ιδίως μετά τον Βασίλειο Βουλγαροκτόνο (που η μάνα του ήταν Ελληνίδα), αρχίζουν σταδιακά και εκφράζονται χωρίς φόβο για την ελληνική τους καταγωγή. Αυτό το φαινόμενο αυξάνεται όλο και περισσότερο έως τον θάνατο του Πλήθωνος Γεμιστού το 1452 μ.χ και τελικά με την πτώση των Παλαιολόγων το 1453 μ.χ.

Στην τουρκοκρατία βέβαια, όπως ξέρουμε από πολλά αρχεία (κυρίως της Κρήτης) ότι οι επιμιξίες «Τούρκων» και «Ελλήνων» ήταν ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο. Βέβαια πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι οι Τούρκοι που έφτασαν στη Μικρά Ασία τον 11ο αιώνα μ.χ και οι Τούρκοι που κατέλαβαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, είχαν ελάχιστη σχέση με τα τουρκομογγολικά φύλα και οι ομοιότητες τους βρίσκονται κυρίως στην γλώσσα και τα έθιμα. Οι περισσότεροι «Τούρκοι» προέρχονταν από εξισλαμισμένους Μικρασιάτες (Έλληνες, Μικρασιάτες – Μη Έλληνες, Αρμένιους κτλ) οι οποίοι για τους εκάστοτε λόγους επέλεξαν να προσχωρήσουν και πολιτισμικά σε αυτές τις αυτοκρατορίες. 

Είναι σαφές πως αντλούμε την καταγωγή μας και από τους πιο Αρχαίους Κατοίκους του Ελλαδικού χώρου (από Έλληνες και Πρόελληνες), όπως και έχουν αποδείξει αρκετές μελέτες άλλα μπορούμε να πούμε ότι οι σημερινοί Έλληνες, έχουν καταγωγή και από Σλάβους, Αρβανίτες, αλλά και από Αρμένιους και διάφορους Μικρασιατικούς πληθυσμούς. Και βέβαια πρέπει να επισημανθεί ότι το κείμενο αυτό, δεν έχει σκοπό ούτε να προωθήσει κάποια γενετική υπερηφάνεια , ούτε και να ισχυριστεί άτοπες θεωρίες που πατούν πάνω σε υποθέσεις, ότι ολόκληροι πληθυσμοί εξαφανίστηκαν σε μία νύκτα, χωρίς να αφήσουν ούτε έναν απόγονο. Έτσι λοιπόν καταλήγουμε και πάλι ότι είμαστε ένα κράμα λαών, όπως σχεδόν κάθε χώρα στον κόσμο, ένα κράμα όμως, που δεν διαγράφει τις αρχαίες του ρίζες καθώς υπάρχουν εκεί, όπως υπάρχουν και οι ρίζες από όλους τους λαούς που κάποτε βρέθηκαν εδώ.

Σπύρος Αυγερινόπουλος

Αρθρογράφος - Ερευνητής