Το να πεις: «Βλέπε προς τον θεό» δεν πετυχαίνει τίποτα..

Πλωτίνος υποστηρίζει  ότι η «ομοίωση με τον Θεό» είναι το τέλος, ο απώτερος στόχος, της ανθρώπινης ζωής. Αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται μόνο όταν ο άνθρωπος έχει αρετές, όπως η φρόνηση, η δικαιοσύνη, η ευσέβεια, και γενικά όταν είναι ενάρετος. O Πλωτίνος τονίζει γενικότερα τη διάκριση του αισθητού και του νοητού κόσμου και την αξία του νοητού κάλλους έναντι του
αισθητού.

Για να αποφύγει ο άνθρωπος το κακό, πρέπει να εξομοιωθεί με τον Θεό. H ὁμοίωσις θεῷ είναι το τέλος ή ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής και επιτυγχάνεται μέσω των αρετών.  ο Πλωτίνος θεωρεί ότι ο άνθρωπος μπορεί να επιτύχει την εξομοίωση με τον Θεό μέσω των αρετών και προϋποθέτει πως ο Θεός είναι ενάρετος, δηλ. η ὁμοίωσις προϋποθέτει την ὁμοιότητα. η ψυχή κατά τον Πλωτίνο ρέπει προς την ύλη, έχει όμως τη δύναμη να αποδεσμευθεί απ' αυτήν και διαμέσου του Nου, δηλαδή των ιδεών, να φθάσει το Eν ή άλλως το Aγαθό και να ενωθεί μαζί του. H αναγωγή της ψυχής προς τον νοητό κόσμο (ιδέες, Nους), η απαλλαγή της από τα αισθητά φαινόμενα, η θέαση των νοητών και η εξομοίωση με τον Θεό προϋποθέτουν όμως μια εσωτερική απελευθέρωση από την επίγεια ζωή μέσω της κάθαρσης.  Παραθέτω παρακάτω σχετικά αποσπάσματα από τις Εννεάδες, τα οποία ευελπιστώ πως θα αποτελέσουν την αφετηρία περεταίρω διερεύνησης από όποιον ενδιαφέρεται . (υπάρχει σχετική ομάδα μελέτης στο facebook)

"...Πρέπει να τα μεταθέσει κανένας μέσα του να τα βλέπει ως ενότητα ..[..]..

..Καθένας έχει τα πάντα μέσα του, και βλέπει τα πάντα μέσα στον άλλο- τα πάντα είναι παντού και κάθε τι είναι το αν το ατομικό είναι το όλο, και η λαμπρότητα είναι απέραντη...[..]..

..Μη ζητάς λοιπόν να ιδείς με θνητά μάτια την «δύναμη των πάντων» (Αυτή η τεράστια δύναμη δεν μπορεί να συλληφθεί από τον άνθρωπό ούτε ολόκληρη ούτε κατά τμήματα• το να συλληφθεί μέσα στην πληρότητα της , θα απαιτούσε α γίνει κανείς εξίσου δυνατός και τέλειος• το να συλληφθεί τμηματικά σημαίνει έναν απαράδεκτο κατατεμαχισμό του Ενός. Απομένει η δυνατότητα μιας αιφνίδιας ενόρασης• Η αιφνίδια ενόραση μπορεί να συλλάβει μονομιάς την ολότητα του Ενός' άλλα η νοητική σύλληψη έχει ανάγκη από κάποιες ιδιότητες που θα αποδοθούν στο Ένα ως θετικοί προσδιορισμοί, παρ' όλη την επίγνωση ότι έτσι μειώνεται ο απρόσιτος και υπερβατικός χαρακτήρας του).

...Είναι Ένα — επειδή είναι το απλό και το πρώτο είναι το πρωταρχικό [ = «αρχή»] γιατί από αυτόν πηγάζουν τα πάντα. Από αυτόν η πρώτη «κίνηση», γιατί μέσα του δεν υπάρχει κίνηση• από αυτόν «η ακινησία», γιατί αυτός ο ίδιος δεν την χρειάζεται• αυτός «ούτε κινείται ούτε ακινητεί»• δεν έχει δα κανένα τόπο, όπου θα μπορούσε να σταθεί, ούτε κάπου να κινηθεί- γύρω από τι ή προς τι ή μέσα σε τι θα μπορούσε να κινηθεί; Αφού είναι ο Πρώτο Ούτε είναι πεπερασμένος. Γιατί από ποιον θα μπορούσε να περιοριστεί; Αλλά ούτε απεριόριστος με το νόημα του μεγέθους• γιατί προς τα πού να εκταθεί, και τι θα ήθελε έτσι να αποκτήσει, αφού δεν χρειάζεται τίποτα; Αντίθετα αυτός κατέχει την απεραντοσύνη ως δύναμη• γιατί δεν αλλοιώνεται ποτέ και ούτε ποτέ θα' ελαττωθεί, αφού και τα μη ελαττωματικά μόνο χάρη σ' αυτόν υπάρχουν. Αυτή η απεραντοσύνη στηρίζεται στο ότι αυτός δεν είναι περισσότερα από Ένα, και δεν υπάρχει τίποτα που θα περιόριζε κάποιο από τα περιεχόμενα του. Εφόσον αυτός είναι Ένα, δεν είναι ούτε μετρήσιμος ούτε απαριθμήσιμος. Δεν περιορίζεται λοιπόν ούτε από κάτι άλλο ούτε από τον εαυτό του• αλλιώς θα ήταν τουλάχιστον . δυάδα. Άρα δεν έχει ούτε κάποιο σχήμα, αφού δεν έχει μέρη, ούτε κάποια μορφή....[...]..

...Μη ζητάς λοιπόν να ιδείς με θνητά μάτια αυτό που είναι έτσι όπως το περιγράφουμε και επειδή δεν μπορεί να ιδωθεί έτσι όπως νομίζουν όσοι πιστεύουν μόνο στα αισθητά όντα, μην αναιρείς το κατεξοχήν υπάρχον..[...]..

...Το να πεις: «Βλέπε προς τον θεό» δεν πετυχαίνει τίποτα, εάν δεν υποδείξεις και πώς να βλέπω. Διότι μπορεί κανείς να πει: Τι με εμποδίζει να βλέπω προς τον θεό, χωρίς να απέχω από καμιά ηδονή ή να δαμάζω τους πόθους μου; Τι με εμποδίζει να κυριαρχούμαι από όλα τα πάθη, να μην προσπαθώ καν να τα αποβάλω, και όμως παράλληλα να θυμάμαι τη λέξη «θεός»; Στην πραγματικότητα αυτή που δείχνει τον θεό είναι η αρετή, η οποία προχωρώντας μέσα στην ψυχή αναπτύσσεται συνοδευμένη από φρόνηση• εάν μιλάς για τον θεό χωρίς αληθινή αρετή, αυτός είναι μόνο μια λέξη..![...]..

.....Πρέπει κάνεις να προσπαθεί να γίνει ο ίδιος όσο το δυνατό καλύτερος. Ποτέ όμως να μην πιστεύει ότι είναι από μόνος του ικανός να γίνει άριστος γιατί τότε δεν είναι ακόμα άριστος, αλλά να πιστεύει ότι και άλλοι άνθρωποι είναι άριστοι, και οι δαίμονες, και πολύ μάλλον οι θεοί που υπάρχουν μέσα στον εδώ κόσμο και θεώνται τον νοητό, προπάντων όμως ο ηγεμόνας του εδώ κόσμου, η εξαιρετικά μακάρια ψυχή. Από εδώ ξεκινώντας ας υμνεί κανείς και τους νοητούς θεούς, και πάνω από όλους τελικά τον μεγάλο βασιλιά των νοητών όντων, ο οποίος καταδείχνει το μεγαλείο του ακόμα και με το πλήθος των θεών. Διότι όχι το να στενεύεις το θεϊκό στοιχείο σε ένα ον, αλλά το να επιδείχνεις την πληρότητα του, έτσι όπως αυτός ο ίδιος την επιδείχνει, αυτό θα πει να γνωρίζεις τη δύναμη του θεού, ο οποίος παραμένοντας μέσα στο Είναι του δημιουργεί ένα μεγάλο αριθμό θεών, που αναρτώνται σ' εκείνον, υπάρχουν μέσω εκείνου και προέρχονται από εκείνον..'"!..[..]...

...Είναι λοιπόν δυνατό να μην προσκολλούμαστε στο σώμα, να διατηρούμαστε καθαροί, να περιφρονούμε τον θάνατο, να γνωρίζουμε τα ανώτερα και να τα επιδιώκουμε, χωρίς να φθονούμε τα άλλα όντα, που έχουν επίσης την ικανότητα να τα επιδιώξουν και που αδιάκοπα τα επιδιώκουν, χωρίς να τους το αμφισβητούμε και χωρίς να παθαίνουμε το ίδιο με όσους πιστεύουν, ότι τα αστέρια δεν περιφέρονται, επειδή η αισθητήρια αντίληψη τους λέει ότι αυτά στέκονται. Ούτε και οι ίδιοι θέλουν να καταλάβουν ότι η ουσία των άστρων βλέπει προς τα έξω, επειδή δεν διαβλέπουν ότι η ψυχή των άστρων

είναι απ' έξω"..

Εννεάδες Πλωτίνου (επιλογές)