Ο "τρελός Έλληνας", που έγινε σύμβολο του ηρωισμού και γραμματόσημο στην Αμερική

Ποιος ήταν ο Ευάγγελος Κλωνής, η φωτογραφία του οποίου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Life. Τι σχέση είχε με τον παππού του Γεράσιμου Αρσένη;

  Ο φωτορεπόρτερ Γιουτζίν Σμιθ απαθανατίζει τη στιγμή που ένας Αμερικάνος στρατιώτης κάνει διάλειμμα απ’ τη μάχη, για να πιει νερό. Λίγο μετά ο πεζοναύτης γυρνά να κοιτάξει τον φωτογράφο, ενώ ένα αναμμένο τσιγάρο κρέμεται από τα χείλη του. Την ίδια ώρα το μέτωπο έχει πάρει φωτιά και οι ριπές των πυροβόλων καθηλώνουν τους αντιμαχόμενους.

Ο φωτογράφος έχει πετύχει να τραβήξει μια από τις πιο διάσημες στιγμές του πολέμου. Αμέσως μετά θα γράψει πάνω στο φιλμ «Τ.Ε. Άντεργουντ. Το πορτραίτο ενός κουρασμένου στρατιώτη που περνάει μία απ’ τις δυσκολότερες μέρες της ζωής του». Η φωτογραφία με το τσιγάρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «LIFE» και έγινε μία απ’ τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η εικόνα του πολεμιστή που πίνει νερό έγινε γραμματόσημο των Η.Π.Α. Ηταν μια τιμητική πράξη για τις θυσίες και τη γενναιότητα των Αμερικανών στρατιωτών.
Ο Τρελός Έλληνας
Μετά από πολλά χρόνια αποκαλύφθηκε η αληθινή ταυτότητα του εικονιζόμενου άντρα. Το όνομά του δεν ήταν Τ.Ε. Άντεργουντ και δεν ήταν Αμερικάνος. Ονομαζόταν Ευάγγελος Κλωνής και καταγόταν από την Κεφαλονιά. «Άντεργουντ» ήταν το επίθετο ενός άλλου στρατιώτη, που το χρησιμοποιούσε ως κωδικό όνομα.
Την ανακάλυψη έκανε ο γιος του στρατιώτη, Νίκος Κλωνής, το 2005, αφού επικοινώνησε με τη χήρα του πεζοναύτη Άντεργουντ και έμαθε ότι ο εικονιζόμενος δεν ήταν ο άντρας της. Η χήρα του Άντεργουντ διηγήθηκε μια ιστορία στον Κλωνή, για έναν «Τρελό Έλληνα» που έσωσε τη ζωή του άντρα της στη Σαϊπάν. Τότε ξεκίνησε το ταξίδι της οικογένειας Κλώνη στη μυστική ζωή του πατέρα τους.

Ο γιος του, Νίκος Κλωνής με τη μητέρα του Κική, στο εστιατόριο τους «Evangelo’s» στη Σάντα Φε
Από εισπράκτορας στο λεωφορείο του Γεράσιμου Αρσένη, λαθρεπιβάτης στης Αμερική
Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά, στις 28 Οκτωβρίου του 1916. Την ίδια μέρα, 24 χρόνια μετά, ξεκίνησε ο πόλεμος με την Ιταλία, όμως ακόμα η ημερομηνία δεν σήμαινε τίποτα. Η οικογένειά του ήταν φτωχή και από μικρός ο Ευάγγελος εργαζόταν για να θρέψει τα 8 αδέρφια του. Παράτησε το σχολείο μετά την Τρίτη δημοτικού και στα 14, μετακόμισε στην Αθήνα γιατί ένας άλλος Κεφαλονίτης του βρήκε δουλειά ως εισπράκτορας στο λεωφορείο του. Το αφεντικό του Κλωνή ονομαζόταν Γεράσιμος Αρσένης και ήταν ο παππούς του γνωστού πολιτικού.
Δύο χρόνια μετά, βρέθηκε με το λεωφορείο στον Πειραιά, όπου παρατήρησε τους ναύτες στα πλοία και πήρε μια αστραπιαία απόφαση. Μπήκε κρυφά σε πλοίο με προορισμό την Αμερική, όπου έτυχε ο καπετάνιος να είναι Κεφαλονίτης και τον βοήθησε όταν έφτασαν στο Λος Άντζελες. Ο Κλωνής δεν μιλούσε λέξη αγγλικά και προσποιήθηκε τον κωφάλαλο για να περάσει τον τελωνειακό έλεγχο. Πέρασε μερικά χρόνια κάνοντας περιστασιακές δουλειές, κυρίως για άλλους Έλληνες. Ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Αμερικής, αλλά κατέληξε στη Σάντα Φε γιατί το κλίμα ήταν ζεστό σαν της Ελλάδας και είχε μεγάλη ελληνική κοινότητα. Εργατικός όπως ήταν, σύντομα έγινε στέλεχος ενός ελληνικού εστιατορίου και έχτισε τη ζωή του στη ξένη χώρα. Όμως ένα πρόβλημα παρέμενε: δεν είχε αμερικάνικη υπηκοότητα.
Στρατολογήθηκε για να πάρει την Αμερικανική υπηκοότητα
Το 1941, όταν η Αμερική εισήλθε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ανακοινώθηκε ότι όποιος παράνομος μετανάστης στρατολογούνταν θα έπαιρνε και την αμερικάνικη υπηκοότητα. Ο Κλωνής βρήκε την ευκαιρία που έψαχνε και κατατάχθηκε στο στρατό ξηράς. Λίγο πριν ολοκληρωθεί η εκπαίδευσή του, τον ενημέρωσαν ότι οι Γερμανοί σκότωσαν όλη του την οικογένεια στην Κεφαλλονιά. Έτσι όταν μπήκε στη δίνη του πολέμου, ήταν αποφασισμένος να πάρει εκδίκηση.
Ο Κλωνής δεν μιλούσε ποτέ για τα χρόνια του στρατού και η οικογένειά του γνώριζε μόνο ότι απολύθηκε το 1945 με τιμές, και πολλά μετάλλια αφού πολέμησε στην Αφρική και στην Ευρώπη. Σικελία, Αγγλία, Αυστρία,Πολωνία, Γερμανία και Νορμανδία. Όμως με την ανακάλυψη της φωτογραφίας, άγνωστα στοιχεία για τη ζωή του άρχισαν να βγαίνουν στην επιφάνεια.

Στα δεξιά, ο Ευάγγελος Κλωνής και στη μέση, ο Τζ. Άντεργουντ
Οι μυστικές αποστολές του Ευάγγελου Κλωνή
Η οικογένειά του πιστεύει ότι ο Κλώνης έλαβε μέρος σε πολλές μυστικές αποστολές και γι αυτό ο ίδιος δεν μιλούσε καθόλου για τα μέτωπα στα οποία πολέμησε. Γεγονός είναι ότι η πολεμική του δραστηριότητα ήταν ασυνήθιστα πλούσια. Οι φωτογραφίες του Σμιθ και τα λεγόμενα της χήρας Άντεργουντ δείχνουν ότι ο Κεφαλονίτης πολέμησε στον Ειρηνικό ωκεανό, με αδιευκρίνιστο ρόλο. Συνολικά πήρε μέρος σε 13 αποστολές, για τις οποίες δεν υπάρχουν στοιχεία.
Η συνομιλία με τον στρατηγό Άιζενχάουερ
Ο γιός του Κλωνή διηγήθηκε στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Γεωργακόπουλο ότι το 1944, δύο ημέρες πριν από την απόβαση στη Νορμανδία, ο πατέρας του ήταν στο Σαουθάμπτον και βρέθηκε μπροστά στον Στρατηγό Άιζενχάουερ. Ο τολμηρός στρατιώτης έσπευσε να δώσει τα διαπιστευτήριά του, λέγοντας : «Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα. Οι Γερμανοί σκότωσαν όλη μου την οικογένεια. Θα πάω στη μάχη, και δεν με νοιάζει αν πεθάνω». «Είσαι Αμερικάνος γιατί φοράς τη στολή μας», του απάντησε ο Άικ. «Θα πολεμήσεις για την καινούρια σου πατρίδα, αλλά μετά θα γυρίσεις, για να γευτείς τους καρπούς της νίκης».
Το 1945 βρέθηκε στο Βερολίνο επικεφαλής ομάδας τεθωρακισμένων. Τους ακολουθούσαν γερμανικές δυνάμεις και η ομάδα του Κλωνή έπρεπε να διασχίσει έναν ορμητικό χείμαρρο βάθους 7 μέτρων για να σωθεί. Στο σημείο είχε γίνει μάχη και το μέρος ήταν γεμάτο πτώματα στρατιωτών. Με εντολή του Κλωνή, τα πτώματα στοιβάχτηκαν στον χείμαρρο και έτσι τα τεθωρακισμένα πέρασαν από πάνω.
Αυτή την αγριότητα του πολέμου ήθελε να ξεχάσει ο Κλωνής και απέφευγε να μιλήσει για τη ζωή του ως στρατιώτης. Μετά την απόλυσή του επέστρεψε στη Σάντα Φε, όπου έλαβε γράμμα απ’ την οικογένεια του στη Κεφαλονιά. Του έγραφαν ότι ήταν όλοι ζωντανοί και ήθελαν να τον δουν. Η πληροφορία που είχε πριν το πόλεμο ότι σκοτώθηκαν, ήταν λανθασμένη. Ο Κλωνής επέστρεψε στην Ελλάδα, παντρεύτηκε και έφυγε πάλι για την Αμερική, όπου άνοιξε δικό του εστιατόριο που ονόμασε «Evangelo’s». Απέκτησε τρία παιδιά. Πέθανε το 1989, χωρίς να δει ποτέ τη φωτογραφία που τράβηξε ο Σμιθ στην Σαϊπάν.
Με πληροφορίες από The Santa Fe Reporter reports και georgakopoulos.org

 Μηχανή του Χρόνου: