Είσαι μέρος της λύσης ή του προβλήματος…?

Μας βρήκαν δύσκολοι καιροί … κι ίσως, αν το σκεφτεί κανείς καλύτερα, να ήταν έτσι από πάντα… Οι κοινωνίες μας, ιδιαίτερα οι δυτικές, ήτανε συνήθως βάρβαρες, αιματοκυλισμένες και βίαιες…και κάποιες άλλες πάλι εποχές, πιο εύπορες, ήτανε κάπως χαζοχαρούμενες, ονειροπόλες, κοιμισμένες σε
μια επιφανειακή υλιστική ζωη
Στις μέρες μας είναι μάλλον και τα δύο συγχρόνως...και βάρβαρες και κοιμισμένες. Η καθημερινή ζωή για τους περισσότερους είναι πραγματικά πολύ δύσκολη…και όχι βέβαια μόνο σ αυτή την πολύπαθη γωνιά του πλανήτη.
Ο θυμός, η οργή, η αγανάκτηση, η απελπισία, περικυκλώνουν όλο και πιο έντονα…τα περιθώρια γρήγορα και βίαια στενεύουν, αναζητείται επειγόντως διέξοδος καθώς σχεδόν όλοι αντιλαμβάνονται τουλάχιστον ότι «κάτι δεν πάει καλά»… …καθένας όμως το αντιλαμβάνεται διαφορετικά…και κυρίως έχει κάτι διαφορετικό να προτείνει σαν λύση. Σ αυτή λοιπόν την αναζήτηση διεξόδου είναι που αρχίζουν τα πολύ δύσκολα. Γιατί ο καθένας ερμηνεύει, καταλαβαίνει, παίρνει θέση και προτείνει το οτιδήποτε, σε σχέση και ανάλογα πάντα με όλα αυτά που κουβαλάει, όλα αυτά που είναι, όλα αυτά που συνθέτουν την κρίση και τη συνείδησή του… …λόγια, ιδέες, εικόνες, πρότυπα, παραδόσεις, συνήθειες…
Αντανακλούμε βλέπεις όλοι τον πολιτισμό μας, με αυτόν κινούμαστε στον κόσμο, με αυτόν σχετιζόμαστε με τον κόσμο…οι πράξεις και οι επιλογές μας, η οπτική μας για τον κόσμο και τα προβλήματά του, έχει να κάνει απόλυτα με όλα όσα έχουμε μάθει. Και είναι τόσο ακριβές αυτό όσο και το παρακάτω παράδειγμα… Σου έχει ποτέ περάσει ας πούμε απ το μυαλό ότι αν είχες γεννηθεί στην Ινδία ή στο Μεξικό ή αλλού, μέσα στη διατροφή σου θα υπήρχαν πράγματα που πιθανότατα τα βλέπεις τώρα και σου έρχεται να ξεράσεις? Μην τρελαίνεσαι…αν η οικογένειά σου σε είχε μάθει από μικρό να τα τρως θα το έκανες και μάλιστα θα σου φαινόταν περίεργο που δεν το κάνουν και οι υπόλοιποι άνθρωποι σε άλλα μέρη της γης… Μερικά τέτοια παραδείγματα, αν τα σκεφτείς όσο πιο ανεπηρέαστα και καθαρά μπορείς, θα καταλάβεις σίγουρα το τι πραγματικά είμαστε… …είμαστε ό,τι μας έμαθαν.
Ένα πολύ βασικό και σημαντικό ερώτημα όμως τελικά είναι «σε ποιά πλευρά της βάρκας είμαστε», είμαστε απ την πλευρά που αναπαράγει τα προβλήματα ή είμαστε μέρος της λύσης τους…?
Το εύκολο και σύνηθες, χωρίς να έχει κανείς την άμεση επίγνωσή του, είναι να είναι από την πλευρά που αναπαράγει τα προβλήματα, όχι απαραίτητα γιατί έχει κάποιο όφελος και δεν ενδιαφέρεται ή δεν θέλει να λυθούν τα προβλήματα αλλά γιατί ο τρόπος που σχετίζεται με αυτά οδηγεί αναπόφευκτα σε αναίτια αδιέξοδα, συγκρούσεις και ανόητους φαύλους κύκλους.
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν ευαίσθητο, καλοπροαίρετο και τίμιο ερευνητή, ότι κατανοεί πολλές από τις κοινωνικές παθογένειες και ενδιαφέρεται πολύ σοβαρά να κάνει κάτι για ν αλλάξει επιτέλους αυτός ο παράδοξος και άδικος κόσμος. Ή ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν εργαζόμενο σκληρά χτυπημένο απ όλο αυτό το καθεστώς δουλείας που πραγματικά έχει ανατρέψει τα πάντα στις εργασιακές σχέσεις, τις αμοιβές κλπ Ή ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν κουρασμένο και ταλαιπωρημένο συνταξιούχο, θύμα ενός απίστευτα άδικου κράτους, έναν απογοητευμένο αριστερό, έναν άνεργο φοιτητή, έναν άνεργο με τρία παιδιά, ένα παιδί στα 18 που προσπαθεί να καταλάβει που βρίσκεται και τι μπορεί να κάνει…
Πως σχετίζονται όλοι αυτοί με όλα αυτά τα προβλήματα? Με όλους αυτούς που έχουν «απέναντι»…?
Βρίζουν όλη μέρα, αδρεναλίνη στο φουλ, τσακώνονται, αγανακτούν, μια αηδία στριφογυρνά στο στομάχι τους, πνίγονται από την αδικία που συναντούν όπου βρεθούν κι όπου σταθούν, τάχουν πότε με τον ένα και πότε με τον άλλο? Τους φταίνε οι διεφθαρμένοι και σιχαμένοι πολιτικοί, οι δεξιοί, οι αριστεροί, οι άχρηστοι οικονομολόγοι, οι άθλιοι δημοσιογράφοι, οι απάνθρωποι καπιταλιστές, οι μπάτσοι, οι παπάδες, οι τεχνοκράτες, οι σκυλάδες, οι τσούλες, οι μετανάστες, οι φασίστες, οι βιομήχανοι, οι τραπεζίτες…
Όλη τους η ενέργεια, η ένταση και το πάθος εκτονώνεται μέσα απ αυτούς τους γνωστούς και συνηθισμένους τρόπους.
Οκ, στην κοινωνία μας υπάρχουν πραγματικά ένα σωρό τρόποι για να εκτονώσει κανείς αν θέλει την καταπιεσμένη, αδικημένη και βιασμένη, από το σύστημα, ψυχή του…γήπεδα, κόμματα, συγκεντρώσεις, συνθήματα, φωνές, πορείες, βία…αλλά και πιο εκλεπτυσμένες ασχολίες, πιο πνευματικές διαφυγές… Μπορείς να εκτονωθείς, να νοιώσεις τα συναισθήματα που έχεις ανάγκη, μα το πρόβλημα θα το συναντήσεις κι αύριο μπροστά σου…
Σκέφτηκες όμως ποτέ, σε πιο χώμα φυτρώνουν και καρπίζουνε όλα αυτά τα φρούτα, όλα αυτά τα σούργελα, όλοι αυτοί οι ντενεκέδες που μισείς και σιχαίνεσαι, που κάνουν τη ζωή σου, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μια κόλαση κι έναν απαράδεκτο εφιάλτη?? Ή τελικά αρκείσαι μόνο και εκτονώνεσαι, να τους κατηγορείς, να τους βρίζεις, να πλακώνεσαι, να χτυπιέσαι, να μιλάς, να γράφεις, να διακηρύττεις, να κάνεις διαλέξεις?
Όταν η βία φίλε μου είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα, όταν ο ρατσισμός, ο πόλεμος, οι ανισότητες είναι καταστάσεις που τις συναντάς την κάθε στιγμή μπροστά σου, το να διακηρύττεις και να υποστηρίζεις τη μη βία, τον αντιρατσισμό, την ειρήνη και το δίκαιο, χωρίς να έχεις πρώτα απ όλα κατανοήσει ξεκάθαρα τι δημιουργεί αυτές τις καταστάσεις, που βρίσκεται η ρίζα τους, είναι τουλάχιστον ανόητο και σίγουρα αναποτελεσματικό… …είναι πιο πολύ «εξαγορά» της συνείδησής σου μιας και σε κάνει απλά να νοιώθεις λίγο καλύτερα…
Όταν η πραγματικότητα σου είναι το ότι δεν είσαι αληθινά ελεύθερος οφείλεις να δεις ποιες είναι οι ρίζες της σκλαβιάς σου, όχι να στοχεύεις στην ελευθερία σαν ιδέα… η σκλαβιά σου, αυτή η κατάσταση που ζεις καθημερινά δεν είναι ιδέα, είναι πραγματικότητα, η ελευθερία όμως που ονειρεύεσαι δεν είναι πραγματικότητα, είναι φτιαγμένη μέσα στο μυαλό, είναι εικόνα…
Νομίζεις ότι κατηγορώντας τον διεφθαρμένο εξαφανίζεις τη διαφθορά? Ότι κατηγορώντας τον ρατσιστή εξαλείφεις το ρατσισμό? Ότι κατηγορώντας τον καπιταλιστή παύει να υπάρχει ο καπιταλισμός? Ότι κατηγορώντας τον ανόητο, τον άθλιο, τον άδικο έχεις αλλάξει κάτι στην ανοησία, την αθλιότητα και την αδικία?? Είναι ανόητο και αφελές να πιστεύεις κάτι τέτοιο γιατί η καθημερινή ιστορία σε διαψεύδει συνέχεια. Τα κάθε λογής σκουλήκια αναπαράγονται διαρκώς όσο υπάρχει το λασπωμένο χώμα που μέσα του σέρνουν το γλοιώδικο κορμί τους.
Έχεις ποτέ δει βαθύτερα και πίσω απ όσα φαίνονται στα προσωπεία και τις μάσκες όλων αυτών? Να δεις καθαρά τι τους έχει θρέψει και να είναι αυτοί που είναι, να δεις ποιες είναι οι κοινωνικές αξίες που τους διαμόρφωσαν…έχεις ποτέ αναρωτηθεί γι αυτό? Όχι, μην παρεξηγηθώ, δεν θα γίνεις εσύ ψυχολόγος και ψυχαναλυτής κανενός ηλιθίου, αυτός οφείλει να ξεστραβωθεί…. Απλά εσένα αυτή η έρευνα θα σε βοηθήσει να κατανοήσεις ποιες είναι πραγματικά οι ρίζες, οι αιτίες που γεννιόνται τέτοια φρούτα…και τότε θα ξέρεις καλύτερα και ουσιαστικότερα το πώς και προς τα πού οφείλεις να πορευτείς… Τότε θα είσαι πραγματικά μέρος της λύσης και όχι της αναπαραγωγής των προβλημάτων.
Θυμήσου, αν πραγματικά θέλεις να βοηθήσεις κάποιον να καταλάβει, να αφυπνιστεί δεν του δίνεις «τροφή» φτιαγμένη από τα ίδια υλικά, δεν έχει νόημα να αλλάζεις απλά την επίπλωση στο ίδιο ετοιμόρροπο σπίτι… …δημιουργείς κάτι πραγματικά καινούριο.
Η κοινωνική μας ταυτότητα, όλα αυτά που είμαστε, όλα αυτά που μας έμαθαν, οι παραδόσεις μας, τα πρότυπά μας, η εθνική μας ταυτότητα, τα πολιτικά και θρησκευτικά μας «πιστεύω» είναι η μεγαλύτερη φυλακή μας, το κελί των περιορισμών μας, είναι τα τεχνητά σύνορα της γνώσης και της αληθινής ελευθερίας μας…
…γιατί όλα αυτά είμαστε «υποχρεωμένοι να τα κουβαλάμε, να τα επιβεβαιώνουμε, να τα υποστηρίζουμε για να αισθανόμαστε την ασφάλεια ότι ανήκουμε κάπου και να μας κρατάνε αντίπαλους με τους «άλλους»… Είναι εικόνες…και αυτές οι εικόνες είναι που τσακώνονται, που διαφωνούν, που συγκρούονται… …η κοινωνική μας ταυτότητα είναι ένα περιττό βάρος στην αναρρίχησή μας να δούμε τον κόσμο, που όλοι μας ανήκουμε, από ψηλά…και μ ένα τέτοιο βάρος δεν μπορείς να πας πολύ μακριά… θα σου βαστά πάντα τα πόδια καρφωμένα στη γη… …αν πραγματικά λαχταράς να «πετάξεις» χρειάζεται ν απαλλαγείς απ όλα αυτά…κι όλα ξαφνικά γύρω σου θα έχουν μιαν άλλη όψη και ουσία…
“Ας σταματήσουμε να μιλάμε για καπιταλισμό και σοσιαλισμό. Ας μιλήσουμε απλώς για το πώς θα χρησιμοποιήσουμε τον απίστευτο πλούτο της γης προς όφελος των ανθρώπων. Δώστε στους ανθρώπους αυτά που χρειάζονται: φαγητό, φάρμακα, καθαρό αέρα, πόσιμο νερό, δένδρα και γρασίδι, ευχάριστα σπίτια να μένουν, μερικές ώρες δουλειάς, μερικές ώρες ελεύθερες. Μη ρωτάτε ποιος το αξίζει. Όλοι οι άνθρωποι το αξίζουν”.
Howard Zinn, Marx in Soho
Τάσος Πετρίδης Πανγαία – The Venus Project