Περί της Ηρωολατρείας των Ελλήνων

«Το γένος των Ηρώων συγκροτεί το μυθικό παρελθόν της Ελλάδας των πόλεων, τις ρίζες με τις οποίες έρχονται να συνδεθούν τα γένη των οικογενειών, οι κοινωνικές ομάδες, οι κοινότητες των Ελλήνων. Περισσότερο και από τη λατρεία των θεών, ακόμα και των πολιούχων, η λατρεία των ηρώων έχει ένα χαρακτήρα πολιτικό και ταυτόχρονα στενά συνδεδεμένο με τη γη. Λειτουργούν ως πρότυπα δόξας αλλά και προστασίας μιας κοινότητας.

Σε κάθε περίπτωση, συνενώνουν τα μέλη μιας ομάδας γύρω από μια λατρεία, η οποία ανήκει κατ’ αποκλειστικότητα σε αυτήν και εμφανίζεται στενά συνδεδεμένη με έναν συγκεκριμένο τόπο.
Η λατρεία των ηρώων έχει μια
σημασία καθαρά θρησκευτική και η θέσπιση αυτής επηρεάζει τη γενικότερη ισορροπία του λατρευτικού συστήματος.
Θεσμοθετημένη από την πόλιν, κατά την εποχή της εμφάνισής της, συνδεδεμένη με το έδαφος που διαφυλάσσει, με τις ομάδες των πολιτών που θέτει υπό την προστασία της, δεν θα οδηγήσει κατά την ελληνιστική εποχή στη θεοποίηση ανθρώπινων προσωπικοτήτων, ούτε στην καθιέρωση μιας λατρείας ηγεμόνων: τα φαινόμενα αυτά προέρχονται από μια διαφορετική θρησκευτική θεώρηση.
Άρρηκτα συνδεδεμένη με την πόλιν, η ηρωική λατρεία θα εκλείψει μαζί με εκείνη».(Αποσπάσματα από «Μύθος και θρησκεία στην Αρχαία Ελλάδα», Jean-Pierre Vernant).

Ο Ησίοδος, ήδη από τον 7ο π.κ.χ. αιώνα διέκρινε τις διάφορες τάξεις των όντων και τις κατέταξε σε τέσσερις κατηγορίες.
Στους Θεούς, τους δαίμονες, τους ήρωες και τους ανθρώπους.  Οι Ήρωες αποτελούν το λεγόμενο τέταρτο γένος, αμέσως μετά το Χρυσό, το Αργυρό και το  Χάλκινο.
 Στα έργα του, μετέδωσε την αντίληψη των συγχρόνων του, αποκαλώντας ημίθεους  όλους τους πολεμιστές που έπεσαν στην Τροία, ή προ των τειχών των Θηβών. Εάν η καταγωγή τους τους οδηγεί κάποτε να αναδειχθούν ημίθεοι, ο θάνατός τους τους τοποθετεί επίσης πέρα από τις ανθρώπινες συνθήκες.

  Ήταν ανδρειότεροι και γενναιότεροι, λέει, και δια τούτο ο Ζευς, εν τη δικαιοσύνη του, έδωσε σε αυτούς ως κατοικία μετά θάνατον τις νήσους των Μακάρων, «τρις έτεος θάλλοντα φέρει ζείδωρος άρουρα μελιηδέα καρπόν» (Ησιόδ. Έργ. Και Ημ. 158 κ.εξ)

"Κι όταν το χώμα εσκέπασε και αυτό το γένος, άλλο, τέταρτο γένος έπλασε ο  Δίας,  ο γιος του Κρόνου, επάνω στην πολύβλαστη τη γη, πιο δίκαιο και πιο  αντρείο, το θείο το γενος των Ηρώων που τους λεν ημίθεους, το γένος που ήρθε  πριν εμάς στη γη που όρια δεν έχει.

Όμως αυτούς ο μαύρος πόλεμος κι οι σκληρές  μάχες ξολοθρέψανε, άλλους μπροστά στη Θήβα την επτάπυλη, στη γη του Κάδμου  επάνω, όταν για του Οιδίποδα τα πλούτη πολεμούσανε, κι άλλους όταν τους έφερε  με τα καράβια ο πόλεμος απ’ τη μεγάλη άβυσσο, της θάλασσας επάνω στην Τροία,  για τη χάρη της Ελένης της ομορφομάλλας.

Κι εκεί, άλλους πήρε ο θάνατος, κι  άλλους ο Δίας πατέρας έφερε, του Κρόνου ο γιος, στα πέρατα της γης, όπου τους  έβαλε απ’ τους ανθρώπους χωριστά να μένουνε και βίος τους έδωκε και τάξη. Και ζούνε αυτοί μ’ απίκραντη στα στήθη τους ψυχή μέσα στων μακάρων τα νησιά, δίπλα  στον βαθυστρόβιλον ωκεανό, μακάριοι ήρωες αυτοί, που τρεις φορές καρπούς  γλυκούς σα μέλι τους ωριμάζει κάθε χρόνο η γης, η γης η ζωοδότρα. 

 Και στους  άλλους που βρίσκονται στον κάτω Κόσμο χάρισε τιμή και κύδος. Ούτε άλλο γένος  έκαμε τόσο ονομαστό ο ευρύοπας Ζευς ανάμεσα στους ανθρώπους που γεννήθηκαν επί  της πολυτρόφας χθόνας."

Οι Ήρωες λοιπόν, τα όντα που ακόμα και για τους «αρχαίους» είναι αυτοί που έζησαν «τα πολύ παλιά χρόνια», εξυμνήθηκαν μέσω της επικής ποίησης. Είναι το γένος αυτό που οι ιδιότητές του ήταν υψωμένες σε υπερθετικό βαθμό. Πιο κοντά στο τραπέζι των Θεών, μοιράζονται ακόμη και τον Έρωτα, κάρπιζαν και γεννούσαν ήρωες και μύθους.

Ο Τριπτόλεμος είναι ο κατεξοχήν ήρωας, που συνδέεται με το μύθο της Δήμητρας και τη διάδοση της καλλιέργειας της γης.

Από τις μυθικές εκδοχές της γενεαλογίας του, η επικρατέστερη είναι εκείνη που τον θέλει γιο του βασιλιά της Ελευσίνας Κελεού και της Μετανείρας. Η Δήμητρα, για να ανταμείψει τη φιλοξενία που δέχτηκε από τους γονείς του στην Ελευσίνα, χάρισε στον Τριπτόλεμο ένα άρμα, που το έσερναν φτερωτοί δράκοντες και μεγάλη ποσότητα σιταριού για να το σπείρει σε όλη την οικουμένη.

Σε μερικές χώρες ο Τριπτόλεμος αντιμετώπισε αντιδράσεις. Ο βασιλιάς π.χ. των Γετών Κάρναβος, αφού έμαθε ο ίδιος την τέχνη της καλλιέργειας των δημητριακών, σκότωσε έναν από τους δράκοντες του άρματός του, για να μη διαδοθεί το μυστικό σε άλλες χώρες. Η Δήμητρα μεταμόρφωσε τον Κάρναβο σε δράκο, για να αντικαταστήσει τον σκοτωμένο. Αλλού, στην Πάτρα, ο Ανθείας, γιος του βασιλιά Εύμηλου, προσπάθησε να ζέψει τους δράκοντες στο θεϊκό άρμα μόνος του, την ώρα που ο Τριπτόλεμος κοιμόταν, αλλά έπεσε από το άρμα και σκοτώθηκε. Ο Εύμηλος και ο Τριπτόλεμος, για να τον τιμήσουν, ίδρυσαν την πόλη Άνθεια.

Όταν γύρισε στην Ελευσίνα, η Δήμητρα τον μύησε στη λατρεία της και έγινε ο πρώτος ιερέας της. Στην Ελευσίνα υπήρχε βωμός του, καθώς και το αλώνι όπου κατά το θρύλο είχε αλωνιστεί το πρώτο σιτάρι που έβγαλε η σπορά του, και που ήταν γνωστό σαν Άλως Τριπτολέμου. Ο Τριπτόλεμος λατρευόταν και στην Αθήνα, στο Ελευσίνιο άντρο, μέσα στο οποίο υπήρχε άγαλμά του.

Ο κόσμος των Ηρώων περιγράφεται γλαφυρά στα έπη του Ομήρου. Διογενείς (του Διός) βασιλείς που στις φλέβες τους ρέει θεϊκό αίμα (Αχιλλέας, Αινείας), κρατούν σκήπτρο (ως σύμβολο εξουσίας - Ζηνός), διακρίνονται για τη φυσική τους ρώμη (Αίαντας), την πνευματική τους ευστροφία (Οδυσσεύς), την αφοβία και την πολεμική τους ορμή (Διομήδης), την υπέρτατη φρόνησή τους (Νέστορας) καθώς επίσης επιδεικνύουν μέγιστη επιδεξιότητα στο έργο τους (ως τον θείον αοιδόν Δημόδοκον και τον κήρυκα Μούλιον, Οδ.σ.422).

Διακόσμηση: Ο Τριπτόλεμος, στο μέσο της σύνθεσης, κάθεται στο έξοχα διακοσμημένο άρμα του, κρατώντας στο αριστερό του χέρι στάχυα και στο δεξί μια φιάλη. Είναι έτοιμος να αναχωρήσει, για να διδάξει στους ανθρώπους τα μυστικά της καλλιέργειας. Το φτερωτό άρμα το οδηγούν δύο δράκοι. Το κάθισμα στηρίζεται σε ιωνικούς κίονες. Ο Τριπτόλεμος φοράει χιτώνα και ιμάτιο. Στα μαλλιά του φέρει στεφάνι, ενώ παρωτίδες πέφτουν στο λαιμό του. Περιμετρικά στο κεφάλι του η επιγραφή ΤΡΙΠΤΟΛΕΜΟΣ. Μπροστά του στέκεται η Περσεφόνη, κρατώντας δάδα στο αριστερό της χέρι και oινοχόη στο δεξί, έτοιμη να σερβίρει στη φιάλη του Τριπτόλεμου για τη σπονδή. Τα μαλλιά της συγκρατούνται από διάδημα, ενώ τα αυτιά της φέρει ενώτια (σκουλαρίκια). Φοράει χειριδωτό χιτώνα και ιμάτιο, διακοσμημένο με ταινία και κουκίδες στην άκρη. Κάτω από το αριστερό της χέρι η επιγραφή: ΦΕPΟΦΑΤΤΑ. Πίσω της στέκεται η νύμφη Ελευσίνα (ΕΛΕΥΣΙΣ) η προσωποποίηση της περιοχής. Είναι ντυμένη με χιτώνα και ιμάτιο που καλύπτει το μισό του κεφαλιού. Τα μαλλιά της τα συγκρατεί διάδημα, ενώ στα αυτιά έχει σκουλαρίκια. Με το αριστερό της χέρι ανασηκώνει το ιμάτιο, ενώ στο δεξί κρατάει λουλούδι. Πίσω από τον Τριπτόλεμο έρχεται η Δήμητρα (ΔΕΜΕΤΡΕ), κρατώντας δάδα και στάχυα. Φοράει χιτώνα και ένα έξοχα διακοσμημένο ιμάτιο με ανθρώπους, δελφίνια, αετούς και άλλα πουλιά, πάνθηρες, αρματοδρομίες και φτερωτά άλογα. Στο κεφάλι διάδημα και στα αυτιά σκουλαρίκια users.sch.gr/

Είναι δηλαδή οι Ήρωες του Ομήρου ανώτεροι των ανθρώπων κατά τα δώρα, τα οποία έδωσαν σε αυτούς οι Θεοί, αλλά δεν είναι απηλλαγμένοι από τη θνητότητά τους, καθώς πεθαίνουν κι αυτοί όπως οι λοιποί θνητοί, με τις ψυχές τους να κατοικούν στον Άδη.
Μόνη εξαίρεση, ο Μενέλαος, ο οποίος έτυχε εξαιρετικής εύνοιας από τους Θεούς, και μεταφέρθηκε ζωντανός στα Ηλύσια Πεδία (Οδυσ.Δ.566) και κατά την μεθομηρική παράδοση (Πινδ.Νεμ.Χ) και ο Διομήδης.

Το τυπικό της λατρείας θυμίζει αυτό των Χθόνιων θεοτήτων. Τους προσφέρονται θυσίες, όχι με το φως της ημέρας όπως στους Ολύμπιους, αλλά προς το βράδυ. Το θυσιαζόμενο είναι στραμμένο προς το μέρος της Δύσης. Ο βωμός είναι χαμηλός (Eσχάρα), πολύ λίγο ανυψωμένος από το έδαφος.
Η λατρεία των Ηρώων θεσμοθετήθηκε αρχικά από τον Δράκοντα και ενισχύθηκε με τη νομοθεσία του Σόλωνα.

Βωμός του Ηρακλή στην περιοχή της Χαιρώνειας στην Βοιωτική γη 

Οι Δέκα Φυλές πήραν τ' ονομά τους από τους δέκα Αττικούς ήρωες: ο Ιπποθώον (Ιπποθωντίς), γιος του Ποσειδώνα και της Αλόπης, ο Αντίοχος (Αντιοχίς), γιος του Ηρακλή και της Μήδας, ο Αίας ο Τελαμώνιος (Αιαντίς), ο Λέως (Λεοντίς),  ο Ερεχθέας (Ερεχθηίς), ο Αιγέας (Αιγηίς), ο Οινέας (Οινηίς), ο Ακάμας (Ακαμαντίς), γιος του Θησέα, ο Κέκροπας (Κεκροπίς) και ο Πανδίωνας (Πανδιωνίς).

Ήρωες πια ανακηρύσσονταν οι Γενάρχες μιας φυλής, ή και οι θρυλικοί αρχηγοί. Η λατρεία αυτών έδειχνε στις επόμενες γενιές τον δεσμό που τους ένωνε με μια θεϊκή πηγή ύπαρξης. Με έναν πρώτο κοινό πατέρα. Η λατρεία αυτή δυνάμωνε το αίσθημα της κοινότητας κι έφερνε τα μέλη της το ένα κοντά στο άλλο.
 Δεν υπήρχε γωνία στην Ελλάδα που να μην είχε τον Ήρωά της.  Ήταν ο θεϊκός προστάτης της περιοχής και συνδεόταν με την ύπαρξή της. Η διατήρηση αυτής της λατρείας γινόταν αισθητή με τα ορατά σημάδια της παρουσίας των Ηρώων ανεγείροντας γι' αυτούς μνημεία ή μικρούς ναούς, κι άλλοτε απλούς τάφους.
Ο τάφος αυτός ονομάζεται στη συνέχεια Ηρώον (κενοτάφια). Κάθε Ηρώο περιβαλλόταν συνήθως από μικρό δάσος με λιόδεντρα ή κυπαρίσσια, των οποίων απαγορευόταν η κοπή. Υπήρχαν μάλιστα κι αυστηρές ποινές.  Ολόκληρες πόλεις κάνουν επίσημες πομπές προς τα Ιερά τους, τους προσφέρουν θυσίες θεωρώντας τους ανένδοτους υπερασπιστές της πατρίδας, αποδίδοντάς τους ευγνωμοσύνη και τιμές.
Εξαιρετικές και πανελλήνιες ήταν οι απονεμόμενες τιμές δίκη Ηρώων στους εν Πλαταιές πεσόντες, χάριν των οποίων ο χώρος της πόλεως κηρύχθηκε ιερός. Κάθε χρόνο, τελείτο επιμνημόσυνη δέηση για αυτούς, θυσιαζόταν μέλας ταύρος και έσπενδαν χοές οίνου, κατά τις οποίες ο άρχων της πόλεως έλεγε «προπίνω τοις άνδράσι τοις υπέρ της ελευθερίας των Ελλήνων πεσούσι».

Στα νεκρικά Ηρωϊκά μνημεία της Θεσσαλίας και της Βοιωτίας δεν ήταν σπάνιες στις επιτύμβιες επιγραφές  η έκφραση «Χρηστέ Χαίρε».
Ο Ησίοδος δέν αφιέρωσε κάποιο μέταλλο (ΧΡΥΣΌ, ΑΣΗΜΈΝΙΟ,ΧΆΛΚΙΝΟ) στο γένος των Ηρώων, ίσως διότι αυτό το γένος συνδυάζει ή συμμετέχει με τις πράξεις του σε όλα.

Οι Ήρωες δεν είναι απλά θνητοί αλλά ανώτερα όντα, ανάμεσα στη φύση των  ανθρώπων και των Θεών. Η δικαιοσύνη του Διός δίνει ανώτερο κλήρο σε αυτά τα όντα. Οι Ήρωες ζουν στα όρια του Αιωνίου και της Ιστορικής γραμμικότητας.
Αυτά τα αθάνατα εις τη μνήμη και ισχυρά όντα, μεσολαβούν υπέρ των ανθρώπων συνδέοντας τον Ουρανό και τη Γη, η απόσταση μεταξύ Θεών και ανθρώπων γεμίζει από την παρουσία τους. Ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους ζει η ένδοξη τάξη των Ηρώων, όντα άφθαρτα που ο άνθρωπος τα έχει πολύ κοντά του και μπορεί να τα επικαλεστεί, αφού κάποτε πέρασαν τη ζωή τους στο ιστορικό γίγνεσθαι.
Η ζωή των Ηρώων δεν είναι η ζωή των σκιών του Κάτω Κόσμου, είναι μια ζωή γεμάτη και λαμπερή. Εκεί είναι πιο δυνατοί, πιο φωτεινοί, ντυμένοι με τη δόξα και την αίγλη που τους προσέδωσε η δικαιοσύνη των Θεών και οι τιμές των ανθρώπων.

Ο Αχιλλέας 

Όταν φανερώνονται στα μάτια των θνητών, η εμφάνισή τους εκπλήσσει και θαμπώνει. Οι ναυτικοί στον Εύξεινο Πόντο, στις εκβολές του Ίστρου, στη νήσο Λευκή υπήρχε Ναός του Αχιλλέα, όπου είδαν πολλές φορές τον ίδιο τον Ήρωα με τη μορφή ενός νεαρού με ουράνια ομορφιά, ξανθά μαλλιά, χρυσή πανοπλία να χορεύει ή να τραγουδά έναν νικητήριο παιάνα.

Στην Τροία, έβλεπαν τον Έκτορα τη νύχτα  να τρέχει στα πεδία των μαχών εξακοντίζοντας αστραπές που φώτιζαν τον κάμπο. Ο φιλόσοφος Μάξιμος είδε αρκετές φορές στη θάλασσα τους Διόσκουρους να οδηγούν πλοία που τα χτύπησε η τρικυμία. Ο ίδιος είχε δεί και τον Ασκληπιό και τον Ηρακλή.

Ο Θησέας αναδύεται από την γη να πολεμήσει στην Μάχη του Μαραθώνα

Οι Ήρωες βοήθησαν τους Έλληνες σε καιρούς πολέμου. Ο Πλούταρχος λέει ότι στον Μαραθώνα είδαν τον Θησέα ντυμένο με πανοπλία αστραφτερή να βαδίζει επικεφαλής των αθηναϊκών στρατευμάτων και να τους οδηγεί ενάντια στους βαρβάρους.
Στη Σαλαμίνα οι πολεμιστές καλέσαν με τις κραυγές τους τον Αίαντα τον Τελαμώνιο. Έστειλαν καράβι στην Αίγινα και ζήτησαν την προστασία των Αιακιδών και στο κρισιμότερο σημείο της ναυμαχίας είδαν τα χέρια των Αιακιδών να απλώνονται προστατευτικά πάνω στον στόλο των Ελλήνων. Γι' αυτό μετά τη μάχη ο Θεμιστοκλής είπε ότι δεν νικήσαμε εμείς τους Πέρσες, μα οι Θεοί και οι Ήρωες.

Οι περιπτώσεις ηρωοποίησης που γνωρίζουμε κατά την κλασική εποχή είναι πολύ σπάνιες. Δεν αφορούν ποτέ πρόσωπα που βρίσκονται εν ζωή, αλλά νεκρούς που εμφανίζονται κατόπιν του θανάτου τους , άλλοτε ως φορείς ιδιαίτερων φυσικών ιδιοτήτων (δύναμη, ομορφιά, μέγεθος) και  άλλοτε εξαιτίας των ίδιων των συνθηκών του θανάτου τους ( εξαφανίζονται δίχως να αφήνουν ίχνη), ενώ υπάρχουν φορές που αποζητούν να εξευμενιστούν επειδή καταλογίζουν στο φάντασμά τους εγκληματικές πράξεις.

Θα αναφερθούμε στην περίπτωση του πυγμάχου Κλεομήδη από την Αστυπάλαια, ο οποίος έζησε στα μέσα του 5ου αιώνα π.κ.χ.. Κατά τη διάρκεια μιας μονομαχίας, ο Κλεομήδης, όντας άνθρωπος με εξαιρετική δύναμη, σκότωσε τον αντίπαλό του. Όταν οι κριτές λοιπόν αρνήθηκαν να του απονείμουν το βραβείο, αυτός από την οργή του, γκρέμισε την κολόνα ενός σχολείου με αποτέλεσμα να σκοτώσει τους μαθητές.

 Κυνηγημένος από το πλήθος του κόσμου, κατέφυγε στο ναό της Αθηνάς, όπου και κρύφτηκε σε μια κασέλα. Όταν κατάφεραν να ανοίξουν την κασέλα, ο Κλεομήδης ήταν άφαντος. Σύμφωνα με τον χρησμό που έδωσε αργότερα η Πυθία, έπρεπε να καθιερωθεί μια ηρωική λατρεία και να τιμάται ο Κλεομήδης ως το πρόσωπο του οποίου η δύναμη, η οργή, τα εγκλήματα και ο θάνατος τον τοποθετούν πάνω από τους κοινούς ανθρώπους. Θα έπρεπε λοιπόν να του προσφέρονται θυσίες σαν να μην είναι πλέον θνητός. Ο Παυσανίας από την άλλη μας μεταφέρει πως ο Κλεομήδης είναι ο «τελευταίος Ήρωας».

Ακολουθούν σύντομες αναφορές σε ξακουστούς Ήρωες.

~~{ * }~~

Ο κατ’ εξοχήν Ήρωας Ηρακλής, ο Ασκληπιός και οι Διόσκουροι βρίσκονται σ’ ένα ανώτερο «επίπεδο» από τους άλλους Ήρωες, με γενικευμένη Λατρεία που ξεπερνά την «τοπικότητα» κι εκτείνεται στο Πανελλήνιο ή ακόμη και στις Παραδόσεις άλλων Λαών (Ηρακλής).

Μ.Ελλάδα 360-350 π.Χ. κατασκευή του αγάλματος του Ήρωα Ηρακλή 

Ο Ηρακλής κυριαρχεί στο Μυθολογικό κύκλο των Ηρώων με τον πλουσιότερο κύκλο Παραδόσεων, γονιμοποιώντας ολόκληρους Λαούς (Κελτός υιός του Ηρακλέους και της Κελτίνης, Γαλάτης υιός του Ηρακλέους και της Γαλάτειας). Θεώνεται με την έμπυρη αυτοθυσία του κι έτσι καμιά πόλη δεν διεκδικεί τον τάφο του ή το λείψανό του και οι τιμές που του αποδίδονται είναι αυτές του Θεού.

~~{ * }~~

Ο Ασκληπιός, που σύμφωνα με τον μύθο,  γεννήθηκε στην αρχαία Τρίκκη. Ο Ξενοφών τον αναφέρει ως  Ήρωα - ιατρό που μπορούσε "τεθνεώντας μεν αναστήναι, νοσούντας δεν ιάσθαι".
 Ο Απολλόδωρος μας λέει ότι είναι ημίθεος. Υιός του Απόλλωνα και της Κορωνίδας. Γεννήθηκε, όπως και ο Διόνυσος, μέσα απ' τη φωτιά. Ενώ η Κορωνίδα καιγόταν, ο Απόλλων τον πήρε και τον πήγε στον Χείρωνα, όπου και διδάχθηκε την ιατρική.

Λατρευτικό άγαλμα του Ασκληπιού στην ελληνική  πόλη Εμπόριο της Ιβηρικής 

Στην ελληνική μυθολογία, η Κορωνίς ήταν κόρη του Φλεγύα, βασιλιά των Λαπιθών στη Θεσσαλία. Η Κορωνίς ήταν η μητέρα του θεού της Ιατρικής, του Ασκληπιού, τον οποίο γέννησε με τον Απόλλωνα.- Οι μυθολογικές εκδοχές σχετικά με την Κορωνίδα ποικίλλουν, με ορισμένα κοινά βασικά σημεία, όπως τον βίαιο θάνατό της. Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση, ο Απόλλωνας σκότωσε την Κορωνίδα εξαιτίας μιας απιστίας της, αλλά έσωσε το παιδί τους (τον Ασκληπιό) από το σώμα της, που είχε αρχίσει να καίγεται στην πυρά.
 Κατά τον Πίνδαρο και τον Ησίοδο ο μύθος σχετίζεται με τη θεσσαλική πόλη Λακέρεια. Εκεί, στους πρόποδες του Πηλίου, η Κορωνίς ενώθηκε με τον Απόλλωνα. Σύμφωνα με άλλη παράδοση αυτό έγινε στην Τρίκκη, τα σημερινά Τρίκαλα, στις όχθες του ποταμού Ληθαίου. Τέλος, αναφέρεται ότι η Κορωνίδα γέννησε τον Ασκληπιό στην Πελοπόννησο, όπου είχε ακολουθήσει τον πατέρα της σε κάποια εκστρατεία του (στην Τρίκκη της Μεσσηνίας ή στην Επίδαυρο ή στην Αρκαδία).

Ο κένταυρος Χείρων και ο Ασκληπιός μικρός

Ο Πίνδαρος αναφέρει ότι ο Ασκληπιός δεν ήταν καν γιος της Κορωνίδας, αλλά της Αρσινόης, και τον παρέλαβε η Κορωνίς όταν αυτός ήταν νήπιο. Επειδή η Κορωνίς φοβήθηκε ότι θα την άφηνε ο Απόλλωνας, δημιούργησε ερωτικό δεσμό και με τον `Ισχυ, γιο του Ελάτου. Μόλις το έμαθε αυτό ο Απόλλων, είτε από τις μαντικές του ικανότητες, είτε επειδή του το είπε το ιερό πτηνό του, ο κόρακας, τόξευσε την Κορωνίδα με τα βέλη της Αφροδίτης. Μάλιστα, σύμφωνα με τον μύθο, όταν ο κόρακας ανέφερε στο αφεντικό του τα δυσάρεστα νέα, ο Απόλλωνας άλλαξε το χρώμα του από ασημένιο ή λευκό, που υποτίθεται ότι ήταν μέχρι τότε, σε μαύρο (Οβίδιος, Μεταμορφώσεις).

Ο Παυσανίας γράφει ότι στο Ασκληπιείο της Τιτάνης υπήρχε ξόανο της Κορωνίδας, στο οποίο αποδίδονταν θεϊκές τιμές.
Ακόμα, σύμφωνα με βοιωτικό μύθο, υπήρχαν δύο Κορωνίδες, αδελφές, η Μητιόχη και η Μενίππη, κόρες του Ωρίωνα, που ζούσαν στον Ορχομενό. Κάποτε, όταν οι Ορχομένιοι θέλησαν να ελευθερωθούν από μια επιδημία που τους είχαν στείλει οι θεοί για άγνωστο λόγο, οι Κορωνίδες θυσιάστηκαν με τη θέλησή τους. Ο Άδης και η Περσεφόνη παρέλαβαν από την πυρά τα καιόμενα σώματα των δύο αδελφών και τα μετέφεραν στα έγκατα της Γης, ενώ από την πυρά ανέβηκαν προς τα ουράνια δύο κομήτες. Ο βοιωτικός αυτός μύθος φαίνεται ότι αποτελεί μεταγενέστερη ανάπλαση του παλαιού θεσσαλικού.
Τέλος, στον μυθικό Διονυσιακό Κύκλο, η Κορωνίς εμφανίζεται ως νύμφη, μία από τις Υάδες, που ανέθρεψε μαζί με τις αδελφές της Φιλία και Κλείδη τον Διόνυσο με εντολή του Δία. Αργότερα, όταν ο Βούτης απήγαγε την Κορωνίδα και την εξανάγκασε να τον παντρευτεί, τιμωρήθηκε από τον Διόνυσο, που του εμφύσησε ιερή μανία (τρέλα). - Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969

~~{ * }~~

Οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης με την Λυδία 

Οι Διόσκουροι, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, είναι παιδιά δίδυμα του Διός και της Λήδας και αδέρφια της ωραίας Ελένης. Θεοί του φωτός διδάσκουν την εντιμότητα, τη γενναιοψυχία, την τόλμη, την ευγένεια και την αρετή. Προστάτες των καραβιών και των ναυτικών. Οι Έλληνες τους λατρεύουν και τους τιμούν ως Θεούς, ενώ συχνά ζητούν από αυτούς συμπαράσταση και βοήθεια στις δύσκολες ώρες. Είναι οι προστάτες και σωτήρες των θνητών.

~~{ * }~~

Ο Οιδίποδας, ο οποίος προτίμησε να πεθάνει στην Αθήνα, υπέδειξε το σημείο της ταφής του λέγοντας: «Νεκρός δεν θα είμαι άχρηστος κάτοικος αυτής της χώρας, θα σας προστατεύω κατά του εχθρού σας, θα είμαι έπαλξη ισχυρότερη από χίλιους πολεμιστές».

~~{ * }~~

Ο Αττικός Ήρωας Ανάγυρος προκαλούσε την κατάρρευση των οικιών που βρίσκονταν κοντά στο Ιερό του.
 Μια από τις παραδόσεις  είναι κι' η παράδοση του Αττικού μυθικού ήρωα Ανάγυρου. Τον ήρωά  θα μπορούσαμε να τον κατατάξουμε στους κακοποιούς ήρωες εξ αιτίας της σκληρότητας που τον διέκρινε. Έζησε στην σημερινή Βάρη μέσα στο άλσος του, όπου είχε και το ιερό του. 'Οταν θύμωνε, και φαίνεται θύμωνε συχνά, έκανε τα σπίτια που βρίσκονταν έξω απ' το άλσος του, να τρέμουν και να γκρεμίζονται, γι' αυτό οι κάτοικοι με θυσίες και προσφορές προσπαθούσαν να κατευνάσουν την οργή του. Για την οργή αυτή ο θρύλος λέει, ότι ο ήρωας εξόντωσε μια ολόκληρη οικογένεια, επειδή ο γενάρχης της, ένας γέρος ξυλοκόπος, έκοψε δέντρα από το ιερό άλσος του. Από την οργίλη αυτή φύση του ήρωα επήγασε η αρχαία παροιμία «Άναγυράσιος Δαίμων» που την έλεγαν για ανθρώπους ωμούς, σκληρούς κι' αμείλικτους.
     Ο ήρωας Ανάγυρος έγινε αφορμή να ονομαστεί η περιοχή μεταξύ Υμηττού και θάλασσας «Δήμος Αναγυρούς», όπου σήμερα η κοινότητα Βάρης. Αλλά κι' η θαυμάσια αμμουδερή παραλία πήρε τ' όνομα «όρμος Αναγυρούντος». Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβων γράφει ότι ο δήμος κατείχε την Ν.Α. «του Υμηττού χώραν, την πεδιάδα και τον κόλπον».Την έκταση του σημερινού Δήμου Βάρης κατελάμβανε ο Αρχαίος Δήμος του ΑΝΑΓΥΡΟΥΝΤΟΣ, της Ερεχθηίδος φυλής. Από τα ευρήματα φαίνεται ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους σε έκταση και πληθυσμό Δήμους της Αθήνας, αφού έστελνε στη Βουλή των 500σίων έξι (6) βουλευτές.-Δήμητρα Παϊζη-Πρόκου

~~{ * }~~

Ζωγραφική σε αγγείο από τον Τάραντα -Ο Ραδάμανθυς ο Μίνως και δεξιά ο Αιακός 

Ο Αιακός, ο ευσεβέστερος όλων, έτυχε μοναδικών τιμών τόσο από τους ανθρώπους όσο κι από τους Θεούς. Ζει στον Άδη παρακαθήμενος του Πλούτωνα και της Περσεφόνης.

~~{ * }~~

Ο Μενέλαος δεν πεθαίνει. Μεταφέρεται ολοζώντανος στα Ηλύσια Πεδία, στον ευτυχισμένο τόπο που δεν έχει βαρύ χειμώνα, ούτε καλοκαίρι με καύσωνες, αλλά δροσίζεται αδιάκοπα από την πνοή του Ωκεανού. Ο Μενέλαος τυγχάνει αέναης ευδαιμονίας υπό την εύνοια των Θεών.

~~{ * }~~

Η Ανδρομέδα με τον Περσέα, σε τοιχογραφία της Πομπηίας.

Όταν ο Περσέας πέθανε, οι θεοί δεν τον έστειλαν στον Άδη, αλλά τον έκαναν αστερισμό στον Ουράνιο θόλο.

~~{ * }~~

Ο Φορωνέας ήταν ο αρχαιότερος βασιλιάς του κόσμου. Ο  Υγίνος λέει ότι οι άνθρωποι παλαιότερα μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες και ήταν διαιρεμένοι. Ο Φορωνέας ένωσε τις γλώσσες και μόνοιασε τους ανθρώπους. Ο Φορωνέας επίσης ίδρυσε την λατρεία της θεάς Ήρας, γιαυτό και ο Δίας τον αντάμειψε, δίνοντάς του την βασιλική εξουσία υπέρ όλων των ανθρώπων. Ο τάφος του λένε ότι βρίσκονταν δίπλα στον ναό του Νεμεσίου Διός, ενώ στον τάφο του κάνανε θυσία στον καιρό του Παυσανία. Κοντά στον θρόνο του Δαναού έκαιγε προς τιμή του ένα αιώνιο πυρ. Οί προγονοί μας θεωρούσαν τον Φορωνέα εφευρέτη της φωτιάς, αλλά και ιδρυτή του δικαίου και του πολιτισμού μεταξύ των ανθρώπων.

Στην Αργολίδα πίστευαν ότι ο πρώτος άνθρωπος ο Φορωνέας, γεννήθηκε από το ζευγάρωμα του ποταμού Ίναχου με τη νύμφη Μελία ή την Αργεία. Ο Φορωνέας έκανε πολλά παιδιά, και γρήγορα οι άνθρωποι αυξήθηκαν πάνω στη γη. 
Στην αρχή ο Φορωνέας και οι απόγονοι του ζούσαν ήσυχα, σκορπισμένοι πάνω στη γη, τρέφονταν με τους καρπούς των δέντρων, δεν είχαν αρρώστιες και βάσανα, δεν είχαν να μοιράσουν τίποτα. Γι' αυτό, δε μάλωναν μεταξύ τους, ζούσαν αδελφωμένοι, μιλούσαν μία γλώσσα όλοι και είχαν βασιλιά τους τον ίδιο το Δία.
Όμως η κατάσταση άλλαξε, όταν οι άνθρωποι πλήθυναν. Ο Φορωνέας κατάλαβε πως μεγάλωναν οι ανάγκες των ανθρώπων, όπως και οι κίνδυνοι αφανισμού τους όχι μόνο από τα θηρία και τις φυσικές καταστροφές αλλά και από τους τσακωμούς, όταν αυτοί έγιναν πολλοί. 

Ο Φορωνέας (Φορωνεύς) ήταν ήρωας και ο γενάρχης των Πελασγών της Πελοποννήσου, και βασιλιάς του Άργους.Musée du Duomo de Florence.

Έτσι ο Φορωνέας, με την ευλογία του Δία, κατέβασε τη φωτιά από τον ουρανό, έβαλε τους ανθρώπους να κατοικήσουν μαζί, έχτισε τους πρώτους οικισμούς και, για να λύνουν τις διαφορές τους, έκανε τους πρώτους νόμους και τα πρώτα δικαστήρια. Για τις διαφορές που δεν μπορούσαν να επιλυθούν μ' αυτά τα μέσα, λένε ότι κατασκεύασε τα πρώτα όπλα για τον πόλεμο, που ήταν όμως και για την προστασία των ανθρώπων από τα θηρία και για το κυνήγι. 
Ο Φορωνέας όρισε ακόμα και τη λατρεία της Ήρας στο Άργος, πόλη που από τότε η θεά είχε πάρει στην ιδιαίτερη προστασία της.
Ύστερα από όλα αυτά ο Δίας όρισε το Φορωνέα διάδοχο του στο γήινο θρόνο.
Ο Φορωνέας δεν ήταν μόνο ο πρώτος άνθρωπος της γης, ήταν και ο πρώτος θνητός βασιλιάς, ορισμένος από τον ίδιο το Δία.
Όπως αναφέρει ο Παυσανίας, οι Αργείοι διατηρούσαν μια φωτιά, τη φωτιά του Φορωνέα, λίγο πιο πέρα από τη γλυπτική εικόνα του Βίτωνα, γιατί ήθελαν να αποδίδεται η εύρεση της φωτιάς στο Φορωνέα και δεν συμφωνούσαν στο ότι η φωτιά ήταν δώρο του Προμηθέα.
Ακόμη πίστευαν ότι ο Φορωνέας ήταν αυτός που κατάφερε να πάρει τη γνώση της φωτιάς και της μεταλλουργίας από τους Τελχίνες και τους Ιδαίους Δακτύλους.

~~{ * }~~

Ο Τριπτόλεμος

Ο Τριπτόλεμος είναι ο κατεξοχήν ήρωας, που συνδέεται με τον μύθο της Δήμητρας και τη διάδοση της καλλιέργειας της γης. Όταν γύρισε στην Ελευσίνα, η Δήμητρα τον μύησε στη λατρεία της και έγινε ο πρώτος ιερέας της. Στην Ελευσίνα υπήρχε βωμός του, καθώς και το αλώνι όπου κατά το θρύλο είχε αλωνιστεί το πρώτο σιτάρι που έβγαλε η σπορά του, και που ήταν γνωστό σαν Άλως Τριπτολέμου. Ο Τριπτόλεμος λατρευόταν και στην Αθήνα, στο Ελευσίνιο άντρο, μέσα στο οποίο υπήρχε άγαλμά του.

~~{ * }~~

Ο Βελλεροφόντης με τον Πήγασο μάχεται την Χίμαιρα Για τον θάνατό της από τον Βελλεροφόντη , υπάρχουν περισσότερες από μία περιγραφές σχετικές με τον τρόπο που την σκότωσε. Σύμφωνα με μία,  απλώς τη χτύπησε με το ακόντιό του ιππεύοντας το φτερωτό του άλογο τον Πήγασο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, με τον Πήγασο πέταξε πάνω από τη χαράδρα που ζούσε η Χίμαιρα και με το πλεονέκτημα που του έδινε η «πτήση», άρχισε να τη στοχεύει με τα βέλη του μέχρι που την τραυμάτισε βαριά. Στη συνέχεια εκτόξευσε το δόρυ του, που καρφώθηκε ανάμεσα στα σαγόνια της. Στη μύτη του δόρατος είχε δέσει σβώλο από μολύβι. Όταν το μολύβι ήρθε σε επαφή με την πύρινη ανάσα της Χίμαιρας, έλιωσε και το μέταλλο άρχισε να ρέει καυτό μέσα στο λαιμό της μέχρι που κατέκαψε ζωτικά της όργανά.

Ο Βελλεροφόντης αποφασίζει με το φτερωτό άλογό του να ανέβει στον ουρανό (ή στον Όλυμπο) και να ανακαλύψει την κατοικία των θεών. Τότε ο Δίας, εξοργισμένος από το θράσος του, του έριξε κεραυνό με αποτέλεσμα ο Βελλεροφόντης να πέσει από το άλογό του και να μείνει ανάπηρος, χάνοντας τόσο τη βασιλική αρχή όσο και τον Πήγασο (που του «τον πήραν οι θεοί»).

~~{ * }~~

Ο Διομήδης- Ζωγράφος του «Tyszkiewicz,» 480-470 π.Χ.Βοστώνη, Μουσείο Καλών Τεχν ών

Ο Διομήδης είναι γνωστός από τα κατορθώματά του στην Τροία αλλά και ως ένας εκ των Επιγόνων, οι οποίοι ήταν οι γιοι των βασιλιάδων που έπεσαν στον πόλεμο των Επτά επί Θήβας.  Η Αθηνά εγγυάται στο Διομήδη την αθανασία, η οποία προοριζόταν εξαρχής για τον πατέρα του. Έτσι ο Διομήδης έγινε θεός και λατρευόταν με διάφορες ονομασίες στην Ιταλία.

Η νύχτα που ακολουθεί την άρνηση του Αχιλλέα είναι δύσκολη για τους Αχαιούς. Όλοι αγωνιούν για τις εξελίξεις, ενώ στο τρωικό στρατόπεδο επικρατεί μια ζωηρή κίνηση. Ο Αγαμέμνονας και ο Μενέλαος δεν μπορούν να κοιμηθούν και, αφού ξυπνούν και τους άλλους αρχηγούς, συγκροτούν πολεμικό συμβούλιο. Αποφασίζουν να στείλουν κάποιον κατάσκοπο στο εχθρικό στρατόπεδο, ώστε να μάθουν τις προθέσεις των αντιπάλων.

Οδυσσέας και Διομήδης παίρνουν τα άλογα του Ρήσου Ζωγραφική  του 360 π.Χ.

 Την επικίνδυνη αποστολή αναλαμβάνουν ο Διομήδης και ο Οδυσσέας. Την ίδια στιγμή ο Έκτορας για τον ίδιο σκοπό στέλνει τον Δόλωνα στο ελληνικό στρατόπεδο. Ο Τρώας κατάσκοπος όμως θα πέσει στα χέρια του Οδυσσέα και του Διομήδη, οι οποίοι, αφού τον ανακρίνουν και παίρνουν τις πληροφορίες που χρειάζονται, τον σκοτώνουν. Στη συνέχεια πλησιάζουν τον καταυλισμό των Θρακών, συμμάχων των Τρώων. Ο Διομήδης σκοτώνει το βασιλιά των Θρακών Ρήσο και τους άντρες του, ενώ ο Οδυσσέας αρπάζει τα ονομαστά άλογά του. Μ' αυτό το περίλαμπρο λάφυρο οι δυο Έλληνες κατάσκοποι επιστρέφουν στο αχαϊκό στρατόπεδο, όπου τους γίνεται θριαμβευτική υποδοχή.

~~{ * }~~

Αμφιάραος, κατά την καταδίωξη από τους αντιπάλους του, πέφτει στο χάσμα που άνοιξε ο Δίας

Ο Αμφιάραος, του οποίου ο Δίας  δίνει την αθανασία, η γη ανοίγει και τον απορροφά μαζί με τα άλογά του, κι από εκεί ακούγεται η φωνή του σε όποιον έρχεται να τον συμβουλευτεί.

Σήμερα, όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε τον Ήρωα μιλάμε για κάποιον που είναι προικισμένος με αρετές , δείχνει ευαισθησία στις ανάγκες και δυσκολίες των άλλων και υιοθετεί  το κοινό καλό  από το ατομικό. Είναι ένας άνθρωπος  που αξίζει να θαυμάζει και να τιμά κανείς  και το κυριότερο  προσπαθεί  να μιμηθεί τις πράξεις του. Δεν ανέχεται την αδικία. Είναι φίλος, συμπαραστάτης, παίρνει με ανδρεία  αποφάσεις, ισορροπώντας ανάμεσα στο κόστος και τις συνέπειες των πράξεών του.Ο  Ήρωας  εμπνέει, αποτελώντας φωτεινό παράδειγμα για την κοινωνία.

Ο τάφος των Ηρώων είναι ολόκληρο το σύμπαν.

Περικλής