Ζωροάστρης και Ζωροαστρισμός

Ο Ζωροαστρισμός αναπτύχθηκε στην Περσία περίπου τον 7ο αιώνα π.α.χ.χ. (παρόλα αυτά το 1984 στο Ουζμπεκιστάν ανακαλύφθηκαν τα ερείπια ενός ναού του Ζωροάστρη ο οποίος υπολογίζεται ότι χτίστηκε γύρω στο 2.000 π.α.χ.χ), ενώ αρχαιοελληνικές πηγές τον τοποθετούν γύρω στο 6.000 π.α.χ.χ.

Ο Ζωροάστρης ή Ζαρατούστρα, (το όνομα του σημαίνει κίτρινη, ή ηλικιωμένη καμήλα) εισήγαγε ένα είδος μονοθεϊσμού στην θέση του Πάνθεου της αρχαίας Ινδοιρανικής θρησκείας.

Πατέρας του Ζωροάστρη ήταν ο Pourushaspa, και μητέρα του η Dughdova. Ο Ζωροάστρης μετά από παραμονή του επτά χρόνων μέσα σε ένα σπήλαιο διαλογιζόμενος, υποστήριξε ότι ήταν προφήτης του Θεού έχοντας ως αποστολή να πείσει τους ανθρώπους να κάνουν καλά έργα, έτσι ώστε να επικρατεί πάντοτε ο Θεός του καλού.

Η διδασκαλία του Ζωροαστρισμού βρίσκεται γραμμένη στο Ιερό βιβλίο Αβέστα (γνώση) και αποτελείται από ομιλίες, προφητείες και συμβουλές. Στην Αβέστα το ιερό βιβλίο των Περσών ο Ζωροάστρης χαρακτηρίζεται ως εντεταλμένος, αλλά και προφήτης του Θεού. Είναι ο σωτήρας ο οποίος κατέχει μία ενδιάμεση θέση ανάμεσα στον Θεό και τους ανθρώπους. Η σχέση του με τον πάνσοφο κύριο, είναι η σχέση του δούλου προς τον κύριο του, ενώ είναι σωτήρας σε σχέση με τους ανθρώπους, διότι τους διδάσκει έτσι ώστε να αποφασίσουν σωστά την δεδομένη στιγμή.

Ο Ζωροαστρισμός δέχεται την ύπαρξη δύο Θεοτήτων, του υπέρτατου Θεού Άχουρα -Μάσδα ( ο σοφός κύριος) που είναι ο Θεός του καλού, και του Αριμάν, που είναι ο Θεός του κακού. Αυτοί οι δύο Θεοί βρίσκονται σε αιώνιο αγώνα μεταξύ τους, στον οποίο επικρατεί πότε ο ένας και πότε ο άλλος. Ο μύθος απηχεί τον αιώνιο νόμο των κύκλων δημιουργίας και καταστροφής του κόσμου. Οι κόσμοι καταστρέφονται και δημιουργούνται αέναα, έως την τελική καταστροφή και την επαναφορά στο Χάους, από όπου και θα δημιουργηθεί ξανά. Ο κόσμος είναι αγαθός αλλά διαφθείρεται από τις δυνάμεις του κακοποιού πνεύματος, του Αριμάν, ο οποίος τελικά θα ηττηθεί, και ο κόσμος θα ανανεωθεί και θα εξαγιασθεί. Στο τέλος των καιρών όταν θα νικηθεί ο Αριμάν θα γίνει η μεγάλη Κρίση για τις ψυχές, και ο Αριμάν θα ριχτεί μαζί με τους κακούς στο βάθος των αβύσσων.

Ο Ζωροάστρης αναγγέλλει ένα επερχόμενο βασίλειο τουΘεού. Η βασιλεία του Θεού είναι σπαρμένη μέσα στον άνθρωπο, είναι το ποθητό βασίλειο «Κσχάρθα Βάρυα», κατά τον Ζαρατούστρα. Σε αυτήν την ζωή και σε αυτόν τον κόσμο υπάρχει το βασίλειο του Θεού, ως η κατάσταση του «μετουσιωμένου» ανθρώπου. Υπάρχει και το επερχόμενο βασίλειο, ως συνάθροιση των Αγίων στην δευτέρα παρουσία, το δικαστήριο όπου θα κριθεί ο κόσμος. Στον διαχωρισμό που θα ακολουθήσει θα χωριστούν οι αγαθοί από τους κακούς. Ανάμεσα στους δύο κυρίαρχους του κόσμους υπάρχει και η ιδέα της διαμεσολαβητικής αρχής που εκφράζεται από τον Μίθρα.

Τοποθετημένος ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι στην αρχή του έτους, στην είσοδο μιας σπηλιάς που αντιπροσωπεύει τον κόσμο, μάχεται ενάντια στον σκοτεινό χειμώνα και σκοτώνει τον ταύρο (προσωποποίηση του γήινου στοιχείου) για να βγει από τα σπλάχνα του ο Γιαγομαρτ, (προσωποποίηση και της ανθοφορίας της γης) για να φέρει το ουράνιο στοιχείο.

Η Φωτιά ήταν ιερή στον Ζωροαστρισμό, και φυλάσσονταν στο κέντρο των ιερών σπηλαίων όπου υπήρχε ο βωμός, στον οποίο έκαιγε η άσβεστη ιερή φωτιά που την συντηρούσαν οι Ιερείς.Όποιος πλησίαζε στο πυρ όφειλε να καλύπτει το πρόσωπό του για να μην το μολύνει. Στην ιερή φωτιά παρασκεύαζαν και το ποτό της αθανασίας, που μετά το πέρας της τελετής κοινωνούσαν οι λειτουργοί ιερείς.
Στα τελετουργικά της θρησκείας έκτος της φωτιάς, σημαντικό ρόλο διαδραμάτιζε και η ανάγνωση κειμένων από το ιερό βιβλίο του Ζωροαστρισμού Αβέστα. Κατά τις τελετουργίες γίνονται επίσης προσφορές άρτου και γάλακτος.

Ο δυϊσμός του Ζωροαστρισμού επεκτείνεται και σε πνεύματα αγαθά και πονηρά, που και αυτά πολεμούν μεταξύ τους μεταξύ», αλλά και μεταξύ των «μενόκ» (υπερβατικού αόρατου, ουράνιου) και «γκετίκ» (ορατού, γήινου) δύο επιπέδων όντων εξ ίσου αγαθών.

Στην ιεραρχία του Ζωροαστρισμού σημαντική θέση κατέχουν τα επτά πνεύματα οι Επτά Αμσιασπάντς, τα οποία είναι αθάνατα. Είναι τέκνα του Θεού τα οποία κάθονται στο πλευρό του, σε χρυσούς θρόνους και προορισμός τους είναι η προστασία από τις επιθέσεις του κακού. Τα επτά αυτά πνεύματα είναι τα ακόλουθα:

• Ο Bόχου Μάνα, που αντιπροσωπεύει το καλό πνεύμα, την σοφία και τον σύμβουλο του δημιουργού. Καταγράφει τις πράξεις των θνητών, και κρίνει την τύχη των ψυχών. Αντίπαλοι του η διχόνοια και η Μανία

• Ο Ασχα, που αντιπροσωπεύει την αλήθεια, και είναι ο προστάτης της ηθικής. Αντίπαλος του η αποστασία.

• Ο Κσχάρθρα Βάρυα. Το βασίλειο όπου θα κριθούν οι άνθρωποι θνητοί στην συντέλεια του κόσμου. Αρωγός του ο Μίθρας-Ηλιος, αντίπαλος του η μέθη.

• Ο Σάοσα, αντιπροσωπεύει την υπακοή και την λατρεία

• Η Αρμαιτη, αντιπροσωπεύει την αφοσίωση

• Η Χάρβατάτ, αντιπροσωπεύει την εντιμότητα

• Η Αμερετάτ, αντιπροσωπεύει την αθανασία

Οι επτά αυτοί άγγελοι που περιβάλουν τον Κύριο, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι πρόδρομοι των επτά αγγελικών κόσμων της Παλαιάς διαθήκης.

Για τον Ζωροαστρισμό το σώμα ο κόσμος και η σάρκα είναι θετικά έχουν όμως μιανθεί προσωρινά από την «αντιδημιουργία» του Αριμάν.
Όταν οι άνθρωποι ρωτήθηκαν από τον Αχούρα Μάζντα, αν προτιμούν να ζήσουν για πάντα απαλλαγμένοι από το κακό στον υπερβατικό κόσμο, ή να αγωνιστούν στον χρόνο και στον κόσμο κατά του κακού, προτίμησαν το δεύτερο ως το πιο κατάλληλο για την καταστροφή των δαιμονικών δυνάμεων. 

Ο άνθρωπος οφείλει να αποφασίσει υπέρ της μίας ή της άλλης δύναμης. Η απόφαση αυτή είναι το μέγιστο στην διδασκαλία του Ζωροαστρισμού. Η ικανότητα της διάκρισης υπάρχει στον άνθρωπο μόνο εν δυνάμει. Ο άνθρωπος πρέπει να λάβει από έξω την ανάλογη ώθηση ώστε να κάνει την επιλογή. Η δύναμη αυτή είναι ο σωτήρ Ζωροάστρης, που τον σώζει από την αναποφασιστικότητα.

Ο Ζωροάστρης έδωσε τρεις εντολές στους οπαδούς του, που θα τους οδηγούσαν σε μία τελειότητα και θα εξασφάλιζαν την εξέλιξη τους .

• Η καλή σκέψη,
• Ο καλός λόγος,
• Καλές πράξεις.

Ο Ζωροαστρισμός με την εσχατολογία του και την ιδέα περί κύκλου που πρέπει να συμπληρωθεί με τα τελικά γεγονότα (εξαγνισμός του κόσμου, εκμηδένιση του Αριμάν και των διαβολικών δυνάμεων, νίκη των «Σαοσγίαντ» -σωτήρων» που έχουν γεννηθεί από το σπέρμα του Ζωροάστρη το οποίο έχει σωθεί θαυματουργικά) επηρέασε όλες τις θρησκείες που ήρθαν σε επαφή με αυτόν ιδίως την Ιουδαϊκή και Χριστιανική θρησκεία. Δεν λείπει επίσης και ο κατακλυσμικός μύθος όπου ο βασιλιάς Γίμα παίρνει εντολή από τον Ορμούζδ να φτιάξει μια κιβωτό όπου έσωσε τα ζωντανά είδη εκτός από τα κακά και παραμορφωμένα σε κάθε επίπεδο. 

Ο Ζαρατούστρα πέθανε σε ηλικία 77 χρόνων.

 Απόσπασμα από το βιβλίο μου  "Μυστικισμός και Θείο στην Ελλάδα και στον Αρχαίο κόσμο"