" Η ώρα είναι πάντα μία "

{ διαβάζοντας το παρακάτω ενδιαφέρον κείμενο δεν μπορώ να μη θυμηθώ τα λόγια του αγαπημένου μας Μπωντλαίρ: "για να μην είστε οι βασανισμένοι σκλάβοι του χρόνου μεθάτε αδιάκοπα. Είτε από ποίηση, είτε από αρετή είτε από κρασί". Και φυσικά παραπέμπω και σε αυτό από τον Ένοικο: Ο χρόνος είναι άχρονος! καθώς και σ'ετούτα τα πολύ ιδιαίτερα λόγια:  Οι λεπτομέρειες μιας ανείπωτης ταραχής μέσα στο χρόνο.}

 " Η ώρα είναι πάντα μία "

της Αριάδνης Γερούκη

Από μικρή, ποτέ δεν τα πήγαινα καλά με τον χρόνο. Η με κυνηγούσε, ή τον κυνηγούσα. Στο σχολείο έτρεχα να προλάβω το σαδιστικό κουδούνι. Στα ραντεβού μου πήγαινα πάντα αργοπορημένη ή πολύ πιο νωρίς. Στο σινεμά έχανα πάντα τις διαφημίσεις και συχνά την αρχή της ταινίας. Ο χρόνος και οι απεσταλμένοι του επί της γης, τα ρολόγια, φαινόταν ότι έχουν βαλθεί να με κατατρέχουν σε κάθε μου δραστηριότητα. Κι όμως. Τα ρολόγια ασκούσαν κι ακόμη ασκούν επάνω μου ιδιαίτερη γοητεία. 

Πριν μερικές ημέρες ανακάλυψα ένα παλιό ρολόι τσέπης του παππού μου. Βαρύ, ολοστρόγγυλο με καλλιτεχνικά σκαλισμένες τις ώρες σε λατινικούς αριθμούς. Το έπιασα στα χέρια μου και αμέσως έβαλα την «σωστή» ώρα. Το κούρδισα και προς μεγάλη μου έκπληξη, αν και είχε να δουλέψει πάνω από 30 χρόνια, άρχισε να κάνει ένα θεσπέσιο τικ-τακ με εκείνο τον χαρακτηριστικό ήχο των παλιών ελβετικών ρολογιών. Ο δευτερολεπτοδείκτης σε γρήγορη τροχιά έσπρωχνε τον λεπτοδείκτη με μια απίστευτη ζωντάνια! Τότε σκέφτηκα ότι ίσως κάπου εκεί να οφείλεται η γοητεία που ασκούν τα ρολόγια και γενικά η ώρα στους ανθρώπους: είναι σαν να δίνουν ένα νόημα στα πράγματα, μια ταυτότητα. Όταν κοιτάς την ώρα, η σιγουριά ότι το 9 παρά δέκα θα γίνει σε 60’’ 9 παρά 9, σε κάνει να γίνεσαι εκείνο το δευτερόλεπτο που φέρνει το επόμενο. Το ρολόι είναι σαν να επιφέρει μια αίσθηση σιγουριάς και μια ψευδαίσθηση μονιμότητας και ελέγχου στη ζωή μας, την τόσο απατηλή και φευγαλέα. Μπορεί να μην ελέγχουμε τίποτα, να μην ξέρουμε κάν αν την επόμενη στιγμή θα ζούμε, αλλά ξέρουμε με σιγουριά, ότι στον επόμενο τόνο, η ώρα θα είναι… 

Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι χωρίς αυτή την ανελέητη κατάτμηση του χρόνου, δεν θα μπορούσε με τίποτα να «λειτουργήσει» το σημερινό οικονομικό σύστημα. Είναι γνωστό το ευαγγέλιο του καπιταλισμού ότι ο χρόνος είναι χρήμα. Τα πάσης φύσης ρολόγια είναι εκ προοιμίου οι μεγαλύτεροι ρυθμιστές και υπηρέτες του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος και της παντοκρατορίας των τραπεζών. Σκεφτείτε μόνο πόσο πολύτιμα είναι μερικά δευτερόλεπτα για την κίνηση των κεφαλαίων και των χρηματοπιστωτικών αγορών! Αν θεωρήσουμε ότι η παγκόσμια οικονομία είναι η κορυφή του παγόβουνου της συλλογικής μας παράνοιας, τα ρολόγια μπορούν με βεβαιότητα να θεωρηθούν οι τέλεια κουρδισμένοι λακέδες του συστήματος! 

Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα; Είναι ο χρόνος αληθινός; Αν ψάξουμε λίγο, θα βρούμε άπειρες θεωρίες και απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, τόσο σε φιλοσοφικό, όσο και σε επιστημονικό επίπεδο. Θα βρούμε θεωρίες για την καμπυλότητα του χρόνου, για παράλληλα σύμπαντα και για κβαντικά παράδοξα. Αν το ψάξουμε όμως μέσα στην ίδια την καθημερινή εμπειρία μας, τι θα δούμε; 

Θα δούμε ότι ο χρόνος είναι κάτι εύπλαστο και εύκολα διαχειρίσιμο. Ότι άλλοτε «περνάει» ασθματικά γρήγορα, κι άλλοτε απελπιστικά αργά, ανάλογα με την δική μας ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση. Θα δούμε ότι ο «χρόνος» είναι πάντα εκεί, μια από τις πολλές ελαστικές συνισταμένες του φαινόμενου που αποκαλούμε «η ζωή μας». Και ίσως, κάποιες στιγμές, φτάσουμε ακόμη και να υποψιαστούμε ότι δεν είναι η ώρα που «περνάει», είμαστε εμείς οι ίδιοι ροές συνείδησης που ταξιδεύουν… 

(αφιερωμένο στον φίλο μου Σταύρο Ζιώγα, που η “ώρα” του ήρθε νωρίς…)

το διαβάσαμε στο μπλογκ της Αριάδνης Γερούκη