AL AZIF ΤΟ ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ ΤΟΥ ΠΑΡΑΦΡΟΝΑ ΑΡΑΒΑ ΑΜΠΝΤΟΥΛ ΑΛΧΑΖΡΕΝΤ.
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ, ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΓΙΑΝΝΟΥΛΆΚΗ.
«Cthulhu noster qui es in maribus, sanctificetur nomen truum, adveniat regnum tuum, fiat voluntas tua sicut in R’lyeh et in Y’ha-nthlei…» Olaus Wormius
Ίσως το πιο φημισμένο από τα απαγορευμένα βιβλία που συζητιούνται –παραδόξως– στον καιρό μας, είναι το Νεκρονομικόν ή Αλ Αζίφ, του «παράφρονα Άραβα» Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
Ένα βιβλίο τρομερό, που το άκουσμα του τίτλου του και μόνο, εμπνέει τον τρόμο σ’ εκείνους που γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, και φέρνει την τρέλα, τον θάνατο, ή τα πιο απαγορευμένα μυστικά σ’ εκείνον που το διαβάζει. Τον μαγικό αυτόν τόμο, τον συνοδεύει μία ολόκληρη νεομυθολογία τεραστίων διαστάσεων, και κανείς δεν θα μπορούσε να σχολιάσει ικανοποιητικά όλα αυτά που έχουν γραφτεί γι’ αυτόν τα τελευταία ογδόντα έξι χρόνια.
Οι γνώσεις μας σχετικά με το Νεκρονομικόν, προέρχονται κυρίως από τα έργα του Χ. Φ. Λάβκραφτ,αλλά και από τους αμέτρητους συγγραφείς και μελετητές που επηρεάστηκαν από αυτά. Είναι ένα τελείως μυστηριώδες βιβλίο για το οποίο κανείς δεν γνωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα αν είναι αληθινό ή φανταστικό, (ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλά από τα αληθινά απαγορευμένα βιβλία που δεν τα έχει δει ποτέ κανείς ή σχεδόν κανείς).
Το Νεκρονομικόν, αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά της περιβόητης «Μυθολογίας Κθούλου», που ξεκίνησε επίσης από τα γραπτά του Λάβκραφτ.
Ο Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ (Howard Phillips Lovecraft, 1890-1937, Providence R. I. USA), είναι ίσωςο μεγαλύτερος συγγραφέας του Φανταστικού του 20ου αιώνα, ένας από τους πιο ιδιαίτερους και αινιγματικούς συγγραφείς, ένας άνθρωπος που η ζωή και το έργο του αποτέλεσε και αποτελεί ένα μεγάλο μυστήριο, ένα απαγορευμένο παζλ το οποίο πολλοί μελετητές προσπάθησαν ανεπιτυχώς να το λύσουν. Το έργο του επηρέασε καθοριστικά τους περισσότερους συγγραφείς του Φανταστικού που ακολούθησαν, ενώ εδραίωσε την λεγόμενη Λογοτεχνία Υπερφυσικού Τρόμου και την Λογοτεχνία του Παράξενου, αλλά ακόμη και τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της Επιστημονικής Φαντασίας. (Για περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Λάβκραφτ, παραπέμπω τον αναγνώστη στο βιβλίο μου Χ. Φ. Λάβκραφτ: Ταξίδι στη Μοναξιά του Χρόνου).
Πάρα πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν σήμερα το έργο του Λάβκραφτ κυρίως εξαιτίας ενός τμήματος του έργου του, που έχει γίνει συνήθεια να ονομάζεται «Μυθολογία Κθούλου» (Cthulhu Mythos). Η Μυθολογία Κθούλου είναι μια νεο-μυθολογική λογοτεχνική εφεύρεση και μια παράξενη σημειολογία, που ξεκίνησε από ένα κύκλο διηγημάτων του Λάβκραφτ, συνεχίστηκε με τη συνεισφορά πολλών φίλων του, συγγραφέων του λεγόμενου «Λαβκραφτικού Κύκλου», και έφτασε μέχρι τις ημέρες μας μέσα από τα έργα σύγχρονων συγγραφέων που συνεχίζουν αμείωτα να την επεκτείνουν, αλλά ακόμη και μέσα από κινηματογραφικές ταινίες, πίνακες ζωγραφικής, computer games, role playing games (παιχνίδια ρόλων), συνωμοσιολογίες, αδελφότητες, από το Internet, καθώς και με όλων των ειδών τις σημειολογίες, μελέτες και αναλύσεις.
Σε όλον τον κόσμο έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία για το θέμα, ακόμη και διδακτορικά και πανεπιστημιακές διατριβές. Ο τίτλος αυτός προέρχεται από το όνομα μιας μυστηριώδους οντότητας, του Κθούλου, που «στο άντρο του στη βυθισμένη Ρ’λυέ κοιμάται κι ονειρεύεται», ο οποίος ανήκει σε μια ράτσα πανίσχυρων εξωδιαστασιακών οντοτήτων που ο Λάβκραφτ ονομάζει «Μεγάλους Παλαιούς»(The Great Old Ones) ή «Αρχαίους» (The Ancient Ones), οι οποίοι είναι εξόριστοι από τον κόσμο μας και αγωνίζονται να επιστρέψουν με το άνοιγμα κάποιων μυστικών σφραγισμένων πυλών, ενώ ο τιτάνιος χταποδόμορφος Κθούλου είναι ο μόνος απ’ αυτούς που βρίσκεται στη Γη, σε ένα είδος «χειμερίας νάρκης» στο βυθό του Ειρηνικού Ωκεανού.
Λοιπόν, το καταραμένο βιβλίο που υποτίθεται ότι διηγείται την ιστορία των Μεγάλων Παλαιών και άλλες πολύ σκοτεινές γνώσεις, είναι το θρυλικό Νεκρονομικόν του παράφρονα Άραβα Αμπντούλ Αλχαζρέντ, ένα βιβλίο που όποιος το διαβάσει τρελαίνεται.
Σύμφωνα με την Μυθολογία Κθούλου, οι αρχαίοι θεοί ή «Μεγάλοι Παλαιοί», εξορίστηκαν στο διάστημα («πέρα από τα άστρα») από τους Πρεσβύτερους Θεούς, γιατί εξασκούσαν τη μαύρη μαγεία στο απαγορευμένο πεδίο της Γης. Η Πύλη των Διαστάσεων έκλεισε πίσω τους, και σφραγίστηκε για να μην επιστρέψουν ποτέ. Απ’ αυτούς, μονάχα ο Κθούλου έμεινε πίσω, όπου «στο άντρο του στη βυθισμένη Ρ’λυέ αιώνια κοιμάται και ονειρεύεται», όταν και αν αυτός ξυπνήσει, θα καλέσει πίσω στη Γη τους αδελφούς του, αρχίζοντας μια νέα βασιλεία τρόμου και σκότους.
Οι μυστικοί απεσταλμένοι και οι λάτρεις των Μεγάλων Παλαιών (του Γιογκ Σοθώθ, του Νυαρλαθοτέπ, της Σουμπ Νιγκουράθ, του Τσαθόγκουα, του Χαστούρ, κ.ά.) και του Κθούλου, κυκλοφορούν ανάμεσα μας, προσπαθώντας να βρουν έναν τρόπο να ανοίξουν τη σφραγισμένη πύλη των κόσμων. Απαγορευμένες γνώσεις για όλα αυτά –σύμφωνα πάντα με τον Λάβκραφτ και τη χωροχρονική παρέα των συγγραφέων φίλων του– υπάρχουν μέσα στο θρυλικό μαγικό βιβλίο: στο Νεκρονομικόν.
Ο τίτλος Νεκρονομικόν θα μπορούσε να αναλυθεί με τους εξής τρόπους:
1) Το Βιβλίο του Νόμου των Νεκρών (Νεκρο-Νομο-ικόν)
2) Το Βιβλίο των Νεκρών Νόμων (Νεκρο-Νομο-ικόν)
3) Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων (Νεκρ-Ονομ-ικόν)
4) Η Εικόνα του Νόμου των Νεκρών (Νεκρο-Νομο-Ικόν, ο Λάβκραφτ σε μία από τις πολλές σχετικές αναλύσεις του που περιέχονται στην ογκώδη αλληλογραφία του, φαίνεται να ταυτίζει την κατάληξη –ικόν με την αγγλική λέξη «icon» που άλλωστε προέρχεται από την ελληνική «εικών», την «εικόνα». Έτσι, ερμηνεύει τον ελληνικό τίτλο του βιβλίου ως: «An Image of the Law of the Dead»).
5) Ο Νόμος των Νεκρών Εικόνων (Νεκρο-Νομο-Ικόν).
Είναι μάλλον βέβαιο, ότι με τη λέξη «νεκρό» ο τίτλος δεν αναφέρεται γενικά στους νεκρούς, αλλά στους νεκρούς Θεούς και την –ξεχασμένη πια– λατρεία των Μεγάλων Παλαιών, δηλαδή των «εξορισμένων» Θεών της βαθιάς αρχαιότητας. Ουσιαστικά, πρέπει να ισχύουν όλοι οι παραπάνω ερμηνευτικοί τίτλοι, διότι το Νεκρονομικόν υποτίθεται ότι περιέχει τα πάντα για το νεκρό νόμο των Αρχαίων, για τα ονόματά τους, για τις επικλήσεις τους, για τις εικόνες των σφραγίδων τους, κλπ.
Οι περισσότεροι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι μελετητές ερμηνεύουν τον τίτλο Νεκρονομικόν ως Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων, απόπειρα που –κατά τη γνώμη μου– δεν είναι τελείως λάθος, αν και η εκδοχή της δεύτερης ρίζας (–ονομ–) θα έπρεπε να είναι «-ονοματ-» για να είναι πιο σωστό, κάτι που θα μετέτρεπε τον τίτλο σε Νεκρονοματικόν, (κι επιπλέον θα εμφάνιζε και κάποιες νέες παράδοξες εκδοχές όπως Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων των Ματιών, Εικόνα του Ματιού του Νεκρού Νόμου, κλπ).
Ακόμη και η εκδοχή που θα χρησιμοποιούσε το «όνυμα» (δηλ. όνομα, όπως στις λέξεις ομώνυμο, ψευδώνυμο, αντωνυμία, επωνυμία) θα έπρεπε μάλλον να είναι Νεκρονυμικόν και όχι Νεκρονομικόν. Αν και θα μπορούσε κάλλιστα να εμπλέκεται η λατινική μορφή της λέξης, «nomen» (νόμεν, όνομα, απ’ όπου και το αγγλικό «name», αν και η λατινική κατάγεται από την ελληνική), κι αυτό θα έκανε τον τίτλο Necronomecon, κάτι που από μόνο του θα απαιτούσε να αλλάξει έτσι κι αλλιώς σε Necronomicon.
Γενικά, η ετυμολογία του τίτλου ως Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων, συνήθως το ερμηνεύει σπάζοντάς το σε «Νεκρο–» και «–νομικόν», όπου το δεύτερο ερμηνεύεται λανθασμένα ως «βιβλίο ονομάτων» ενώ πρέπει να ερμηνευτεί ως «βιβλίο του νόμου». Η άλλη εκδοχή (που όπως έδειξα δεν είναι λάθος) που υποστηρίζει τον ίδιο τίτλο, πρέπει απ’ ό,τι φαίνεται να το σπάζει σε «Νεκρ–» και «–ονομικόν». Τελικά, όμως, η ερμηνεία φαντάζει πιο σωστή ως Το Βιβλίο του Νεκρού Νόμου, αν μπορούμε να υποθέσουμε την ύπαρξη της λέξης «Νεκρονομία» (π.χ. κατά το Αστρονομία, Αστρονομικόν, αναφορικά στους νόμους των άστρων), ή μία νομική επιστήμη των νεκρών, μία «Νεκρονομική» (τη Νεκρομαντεία;)
Ο ίδιος ο Λάβκραφτ είχε γράψει: «Το να αποδίδεις σε έναν Άραβα συγγραφέα ένα βιβλίο με ελληνικό τίτλο, θα μπορούσε να αποτελεί μία εκκεντρική αντιστροφή εκείνης της κατάστασης κατά την οποία το μνημειώδες έργο του Έλληνα Πτολεμαίου, Η Μεγάλη Σύνταξις της Αστρονομίας, είναι γενικά γνωστό με τον ψευδο-αραβικό τίτλο Αλμαγέστη (Almagest), που προέκυψε από το Tabrir Al Magesthi, μία παραφθορά του αυθεντικού τίτλου Η Μεγίστη Σύνταξις της Αστρονομίας (Αλ Μεγίστη) που χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει το συγκεκριμένο έργο από τα άλλα σχετικά έργα του Πτολεμαίου…»
Ίσως με τον ίδιο τρόπο το αραβικό Kitab Al Azif του Αλχαζρέντ μετατρέπεται από τον Θεόδωρο Φιλέτα σε Νεκρονομικόν…Το ακριβές νόημα της ρίζας «νομ–» κρύβει πολλές αντικρουόμενες απόψεις, γι’ αυτό και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Η οικογένεια των λέξεων που κρύβεται πίσω από τη ρίζα αυτή, περιλαμβάνει και το ρήμα«νέμω»–«νέμειν» (διαμοιράζω, διευθύνω, ποιμαίνω), το ουσιαστικό «νόμος» (που, εκτός από τη βασική του έννοια, επίσης σημαίνει και παράδοση, έθιμο, φαινόμενο, αλλά σχετίζεται και με τις λέξεις «νομίζω» και «νόμισμα»), αλλά και το ουσιαστικό «νομός» (όπως π.χ. λέμε Νομός Αττικής, διατεταγμένη περιοχή, πολιτικό τμήμα, γεωγραφικό διαμέρισμα), καθώς και τη συνδυαστική φόρμα «–νομία» (που υποδηλώνει τη ρύθμιση, τη διαμοίραση, τη διευθέτηση, την ταξι-νόμ-ηση) που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τις επιστήμες μιας κάποιας αρχειοθετικής φύσης και παρατήρησης (όπως π.χ. Αστρονομία, Δικονομία, Βιβλιοθηκονομία, Δασονομία, κλπ).
Η τελευταία, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να είναι η ερμηνεία που προτιμούσε ο Λάβκραφτ, εκείνη που δίνει στον τίτλο Νεκρονομικόν την έννοια μιας πραγματείας για την επιστημονική μελέτη των νεκρών, μία «Νεκρονομία».
Άλλοι έχουν προτείνει την εκδοχή Τα Έθιμα των Νεκρών ή Η Παράδοση των Νεκρών ή Η Νεκρή Παράδοση και Τα Νεκρά Έθιμα, και το αντίστοιχο Βιβλίο τους ή η Εικόνα τους. Και άλλοι, πιο εμπνευσμένοι, επιμένουν στην εκδοχή του «νομός», δίνοντας έτσι την ερμηνεία Ο Οδηγός [Το Βιβλίο] στις Περιοχές των Νεκρών (στους νομούς ή στο νομό των νεκρών, ή στις νεκρές χώρες. Πρέπει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τις αρχαίες παραδόσεις, όπως η αιγυπτιακή, οι χώρες των νεκρών είναι οι «Χώρες της Δύσης», βρίσκονται δυτικά, εκεί που χάνεται ο Ήλιος). Πρέπει να προσθέσω, ότι μέσω της συνδυαστικής φόρμας «–νομία» συχνά υπονοείται ο έλεγχος, η διεύθυνση, η διαχείριση (όπως π.χ. Οικονομία, Αστυνομία, Στρατονομία, κλπ), κι έτσι ίσως έχουμε τη «διαχείριση των νεκρών» και τον «έλεγχο των νεκρών» και άρα ένα «νεκρονομικό» (κατά το «οικονομικό») βιβλίο.
Ακολουθώντας τα ίχνη του Νεκρονομικόν, έχω καταλήξει να συγκρίνω τον τίτλο του με τον τίτλο του έργου Astronomica (πληθυντικός, στον ενικό θα ήταν Astronomicon) του Manilius, ένα λατινικό σύγγραμμα αστρονομίας, κι αυτό επειδή ξέρω ότι ο Λάβκραφτ το γνώριζε και έκανε αναφορές σ’ αυτό. Σε ένα άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Asheville Gazette News στις 3 Απριλίου 1915, με τον τίτλο Mysteries of the Heavens (Μυστήρια των Ουρανών), ο Λάβκραφτ γράφει: «Ο Manilius, μιλώντας για το Γαλαξία στο “Αστρονομικόν” του, μας δείχνει ότι…»
Η πιο προσγειωμένη εκδοχή, απλοποιεί τον τίτλο σε «Βιβλίο των Νεκρών» (ίσως κατά την Αιγυπτιακή ή τη Θιβετανική Βίβλο των Νεκρών), με τις λέξεις «νεκρός», «νέμειν» και την επιθετική κατάληξη «–ικόν» (κατά το «κλασσικόν») που στα λατινικά είναι «–icum» και στα αγγλικά «–ic» ή «–ical», δηλαδή το Βιβλίο που Θεωρεί [Μελετά] τους Νεκρούς…
Για την ιστορία του Νεκρονομικόν πολλά μπορούν να ειπωθούν, αλλά προς το παρόν το καλύτερο θα ήταν να ρίξουμε μια ματιά στο τι υποστήριζε ο ίδιος ο Λάβκραφτ. Πρέπει να συμβουλευτούμε ένα πολύ ενδιαφέρον –αν και όχι τόσο γνωστό– δοκίμιο του Χ. Φ. Λάβκραφτ για την ιστορία του Νεκρονομικόν. Ο Λάβκραφτ έγραψε μια αρχική εκδοχή του σε μια επιστολή προς τον συγγραφέα Κλαρκ Άστον Σμιθ, στις 27 Νοεμβρίου 1927 (Selected Letters II: 201). Στο γράμμα αυτό ο Λάβκραφτ ξεκινά με την ακόλουθη παράγραφο:
«Δεν είχα την ευκαιρία να παράγω καινούριο υλικό αυτό το φθινόπωρο, αλλά έχω ταξινομήσει σημειώσεις και συνόψεις για την προετοιμασία κάποιων τρομακτικών ιστοριών. Συγκεκριμένα έχω αντλήσει κάποια δεδομένα για το θρυλικό και ακατονόμαστο Νεκρονομικόν…»
Το γράμμα συνεχίζει παρέχοντας κι άλλες πληροφορίες, που αργότερα όμως εμφανίζονται σε ένα ολοκληρωμένο δοκίμιο. (Το μόνο γεγονός που αφαιρέθηκε από την αρχική έκδοση στο τελικό δοκίμιο, ήταν η αναφορά του Νεκρονομικόν σ’ ένα όν, η οποία αποδίδεται στις σελίδες του Index Expurgatoriusτου 1232 μ.κ.ε. Ο Λάβκραφτ ή ο Κ. Α. Σμιθ μάλλον πρόσεξαν ότι το Index είναι πολύ μεταγενέστερο και για αυτό το αφαίρεσαν).
Η τελική μορφή του δοκιμίου, εμφανίζεται στη μπροστινή και πίσω όψη μιας καρτ-ποστάλ του Λάβκραφτ από το Park Museum του Πρόβιντενς, με ημερομηνία 27 Απριλίου 1927 (και ανατυπώθηκε στο –πολύ σπάνιο πλέον– έργο Lovecraft at Last του Γουίλις Κόνοβερ, καλού φίλου του Λάβκραφτ). Στην επάνω αριστερή γωνία υπάρχει η αφιέρωση: «Στον Διευθυντή του Θησαυροφυλακίου του Γιοχ-Βόμπις με τα Σχόλια του Σκευωρού…» που προφανώς αναφέρεται στον Κλαρκ Άστον Σμιθ.
Ο Γουίλις Κόνοβερ έλαβε το ίδιο έγγραφο εννιά χρόνια αργότερα, άρα είναι ξεκάθαρο ότι ο Λάβκραφτ πλέον το είχε έτοιμο σ’ ένα φύλλο χαρτιού και το έστελνε σε όποιον του το ζητούσε. Επίσης είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι η πρόταση που αναφέρει την έκδοση του Δρ. Τζων Ντη (η οποία δημιουργήθηκε από τον φίλο του Λάβκραφτ, Φρανκ Μπέλκναπ Λονγκ), είναι γραμμένη με μολύβι ανάμεσα στις γραμμές, πράγμα που σημαίνει πως ο Λάβκραφτ προσπαθούσε να κρατήσει την ιστορία του ανόθευτη.
Άλλες εκδοχές αναφέρουν ένα αντίγραφο του αραβικού Νεκρονομικόν στο Σαν Φρανσίσκο (ίσως βασισμένες στην Επιστροφή του Μάγου του Κ. Α. Σμιθ). Πρέπει να θυμόμαστε, όμως, πως αυτή είναι μια μεταγενέστερη προσθήκη που δεν υπήρχε στην αυθεντική δουλειά του Λάβκραφτ.
ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ
«Ο αρχικός τίτλος του βιβλίου είναι Αλ Αζίφ (Al Azif). “Αzif” είναι η λέξη που χρησιμοποιούσαν οι Άραβες για να περιγράψουν το νυχτερινό βόμβο των εντόμων, που υποτίθεται πως είναι το ουρλιαχτό των δαιμόνων. Γράφτηκε από τον Αμπντούλ Αλχαζρέντ, έναν παράφρονα Άραβα ποιητή από τη Σάνα της Υεμένης, που λέγεται ότι μεγαλούργησε κατά την περίοδο των Ομνιαδών Χαλίφηδων, γύρω στο 700 μ. κ.ε. Επισκέφτηκε τα ερείπια της Βαβυλώνας και της μυστικής υπόγειας Μέμφιδος και έζησε δέκα χρόνια μόνος στη μεγάλη νότια έρημο της Αραβίας –τη Ρόμπα Ελ Χαλίγιε ή “κενό διάστημα” των αρχαίων– και την έρημο Ντάχνα (ή “βαθυκόκκινη” έρημο για τους σύγχρονους Άραβες), που θεωρείται ότι κατοικείται από προστατευτικά στοιχειακά και τέρατα του θανάτου. Γι’ αυτήν την έρημο έχουν ειπωθεί πολλά περίεργα και απίστευτα θαύματα από εκείνους που καυχούνται πως την έχουν διασχίσει.
»Στο τέλος της ζωής του, ο Αλχαζρέντ κατοικούσε στη Δαμασκό, όπου γράφτηκε το Νεκρονομικόν, ενώ πολλά φοβερά και αντικρουόμενα πράγματα ακούστηκαν για το θάνατο ή την εξαφάνιση του (το 738 μ.κ.ε.). Από τον Ιμπν Χαλικάν (βιογράφο του 12ου αιώνα) αναφέρεται ότι αρπάχτηκε μέρα-μεσημέρι στην αγορά από ένα αόρατο τέρας και καταβροχθίστηκε με φρικαλέο τρόπο μπροστά σ’ ένα μεγάλο αριθμό τρομοκρατημένων μαρτύρων.
»Πολλά λέγονται για την παραφροσύνη του Αλχαζρέντ. Ισχυριζόταν ότι είχε βρεθεί στη χαμένη Ιρέμ, την παραμυθένια “Πόλη των Κιόνων”, και ότι είχε βρει κάτω από τα ερείπια μιας συγκεκριμένης ανώνυμης ερειπωμένης πόλης τα συγκλονιστικά χρονικά και τα μυστικά μιας φυλής παλαιότερης από την ανθρωπότητα. Μπορεί ο Αλχαζρέντ να ήταν μουσουλμάνος, αλλά λάτρευε τις άγνωστες οντότητες που αποκαλούσε Γιογκ-Σοθώθ και Κθούλου.
»Το 950 μ.κ.ε. το Αλ Αζίφ, που είχε επιτύχει να γίνει γνωστό, αν και κυκλοφορούσε μόνο κρυφά μεταξύ των φιλοσόφων της εποχής, μεταφράσθηκε στα ελληνικά από τον Θεόδωρο Φιλέτα εκ Κωνσταντινουπόλεως, με τον τίτλο Νεκρονομικόν. Για έναν ολόκληρο αιώνα υποκινούσε αποκρουστικούς πειραματισμούς, μέχρι που αποσύρθηκε και κάηκε από τον πατριάρχη Μιχαήλ. Μετά απ’ αυτό παρουσιάζεται μόνο φευγαλέα, αλλά ο Ολάους Βόρμιους έκανε αργότερα τη λατινική μετάφραση κατά το Μεσαίωνα (1228), και το λατινικό κείμενο τυπώθηκε δύο φορές, μία τον 15ο αιώνα με γοτθικά τυπογραφικά στοιχεία (προφανώς στα γερμανικά) και μία φορά τον 15ο αιώνα (πιθανότατα στα ισπανικά).
Και οι δύο εκδόσεις είναι χωρίς αναγνωριστικά σημάδια και μπορούν να χρονολογηθούν μόνο βάσει των τυπογραφικών στοιχείων που χρησιμοποιούν. Το σύγγραμμα (και στις δύο γλώσσες) απαγορεύτηκε το 1232 από τον Πάπα Γρηγόριο τον 4ο αμέσως μετά τη λατινική μετάφραση, που προκάλεσε σάλο. Το αραβικό πρωτότυπο είχε χαθεί από πολύ νωρίς, την εποχή του Βόρμιους, όπως αναφέρεται στην εισαγωγική του σημείωση, και δεν έχει αναφερθεί καμία εμφάνιση του ελληνικού αντίτυπου (το οποίο είχε τυπωθεί στην Ιταλία το 1500 και το 1550) από την εποχή της πυρκαγιάς μιας συγκεκριμένης προσωπικής βιβλιοθήκης στο Σάλεμ το 1692.
»Μια μετάφραση που έγινε από τον Δρ. Τζων Ντη δεν τυπώθηκε ποτέ, και σώθηκαν από το αρχικό χειρόγραφο μόνο αποσπάσματα της. Από τα λατινικά κείμενα που υπάρχουν ακόμη, είναι γνωστό πως ένα αντίγραφο του 15ου αιώνα, βρίσκεται κλειδωμένο στο Βρετανικό Μουσείο και ένα άλλο (του 17ου αιώνα) στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Μια έκδοση του 17ου αιώνα βρίσκεται στη βιβλιοθήκη Γουάιντενερ του Χάρβαρντ και στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μισκατόνικ στο Άρκαμ.
Επίσης ένα αντίτυπο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες. Πιθανόν να υπάρχουν πολυάριθμα κρυμμένα αντίτυπα και φημολογείται πως ένα απ’ αυτά (του 15ουαιώνα), αποτελεί μέρος της συλλογής ενός διάσημου Αμερικανού εκατομμυριούχου. Μια πιο αβέβαιη φήμη αποδίδει τη διάσωση ενός ελληνικού αντίγραφου του 16ου αιώνα στην οικογένεια Πίκμαν του Σάλεμ. Αλλά παρόλο που διασώθηκε, χάθηκε τελικά μαζί με τον καλλιτέχνη Ρ. Ο. Πίκμαν, ο οποίος εξαφανίστηκε στις αρχές του 1926. Το βιβλίο αποσύρθηκε αστραπιαία από τις αρχές των περισσοτέρων χωρών και από όλους τους κλάδους των οργανωμένων εκκλησιών. Η ανάγνωση του Νεκρονομικόν έχει τρομερές συνέπειες. Λέγεται, ότι από φήμες γι αυτό το βιβλίο (το οποίο γνώριζαν σχετικά λίγοι άνθρωποι), εμπνεύστηκε ο Ρόμπερτ Γ. Τσέημπερς την ιδέα για το βιβλίο του Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα (The King in Yellow)…»
Κάποια σχόλια σχετικά με σημεία του παραπάνω κειμένου:
«Λέγεται από τον Ιμπν Χαλικάν (βιογράφο του 12ου αιώνα)…»: Το Βιογραφικό Λεξικό του Χαλικάν υπάρχει πραγματικά, αλλά δεν αναφέρει πουθενά τον Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
«Ισχυριζόταν ότι έχει δει την παραμυθένια Ιρέμ, την Πόλη των Κιόνων…»: Η Ιρέμ ή Ίραμ είναι μία πόλη που αναφέρεται και στο Κοράνι και στις αραβικές Χίλιες και Μια Νύχτες. Η πραγματική τοποθεσία της πόλης ανακαλύφθηκε τελικά λίγα χρόνια πριν, αν και μάλλον δεν καλύπτει τις προσδοκίες των μελετητών του Λάβκραφτ.
«Μια μετάφραση που έγινε από τον Δρ. Τζων Ντη δεν τυπώθηκε ποτέ…»: Ο Dr. John Dee ήταν ένας μεγάλος λόγιος και μάγος που έζησε για ένα χρονικό διάστημα στην αυλή της Ελισάβετ Α΄. Το μεγαλύτερο μέρος της μαγείας του ήταν αφιερωμένο στους αγγέλους του Ενώχ (βλέπε τις θρυλικές Ενωχιανές Πινακίδες του Ντη), και θα ξαφνιαζόταν πολύ αν μάθαινε ότι ένα από τα σκοτεινότερα μαγικά βιβλία σε όλη τη βιβλιογραφία, έχει αποδοθεί σ’ αυτόν.
«…στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες…»: Η βιβλιοθήκη αυτή είναι μια ασυνήθιστη επιλογή εκ μέρους του Λάβκραφτ. Γίνεται πιο περίεργη, αν σκεφτούμε πως –μεταγενέστερα– ο διευθυντής της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες ήταν ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο οποίος φαίνεται να ασχολείται με τα ίδια φιλοσοφικά προβλήματα που ο Λάβκραφτ διατύπωσε και μοιάζει πραγματικά με ήρωα ενός διηγήματος του. Ίσως αυτό να σημαίνει πως στα ράφια της βιβλιοθήκης αυτής κρύβονται ορισμένα «ιδιαίτερα» βιβλία.
«Λέγεται ότι από φήμες γι αυτό το βιβλίο (το οποίο ήταν γνωστό σε σχετικά λίγους ανθρώπους) εμπνεύστηκε ο Ρόμπερτ Γ. Τσέημπερς την ιδέα για το βιβλίο του Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα…»: Το The King In Yellow του Robert W. Chambers αναγνωρίζεται ως ένα κλασικό αριστούργημα της Φανταστικής Λογοτεχνίας, και όχι μόνο εξ αιτίας της αναφοράς του από τον Λάβκραφτ. Μερικοί το αναποδογύρισαν και ισχυρίστηκαν ότι το Νεκρονομικόν ήταν εμπνευσμένο από το Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα, αλλά ο Χ. Φ. Λάβκραφτ διάβασε τον Τσέημπερς μόνο το 1926, πολύ μετά αφ’ ότου είχε μιλήσει για το Νεκρονομικόν…
Πρέπει να προσθέσω, για την ιστορία, ότι το Νεκρονομικόν στο έργο του Χ. Φ. Λάβκραφτ εμφανίζεται σε 21 από τις ιστορίες του συγγραφέα, αλλά εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1921, στο διήγημά του The Nameless City (Η Ακατονόμαστη Πόλη). Έχω συναντήσει πολλές αναφορές από μελετητές που υποστηρίζουν ότι η πρώτη εμφάνιση του Νεκρονομικόν γίνεται στο διήγημα The Hound (Το Κυνηγόσκυλο), αναφορές που είναι λανθασμένες (εκτός αν αναφέρονται σε δημοσιεύσεις), διότι το Κυνηγόσκυλο γράφτηκε το 1922, ενώ η Ακατονόμαστη Πόλη το 1921…
Στην Ακατονόμαστη Πόλη, λοιπόν,, εμφανίζεται για πρώτη φορά «ο παράφρονας Άραβας Αμπντούλ Αλχαζρέντ», κι από τότε θα στοιχειώνει τα μυαλά όλων των αναγνωστών του Φανταστικού σε όλον τον κόσμο, επιστρέφοντας με το Νεκρονομικόν του σε πολλές ιστορίες του Χάουαρντ αλλά και των συγγραφέων φίλων του, κι έπειτα μέσα σε εκατοντάδες διηγήσεις και μελέτες.
Σ’ αυτό το πρώιμο διήγημα, ο αφηγητής μιλά για μια μυστηριώδη ερειπωμένη πόλη στην έρημο της Αραβίας (η οποία προφανώς είναι η Ιρέμ): «Δεν υπάρχει θρύλος τόσο παλιός, που να της δίνει κάποιο όνομα ή που να θυμάται ότι κάποτε ήταν ζωντανή. Αλλά μιλούν γι’ αυτήν οι ψίθυροι γύρω από τις φωτιές των καταυλισμών στην έρημο, και στις σκηνές των σεΐχηδων, κι όλες οι φυλές τρομάζουν στο άκουσμά της χωρίς να ξέρουν στ’ αλήθεια γιατί. Ήταν γι’ αυτό το μέρος που ονειρεύτηκε ο Αμπντούλ Αλχαζρέντ, ο τρελός ποιητής, μια νύχτα πριν τραγουδήσει αυτό το ανεξήγητο δίστιχο:
«Δεν είναι νεκρό αυτό που αιώνια μπορεί να περιμένει
και μες στους παράξενους αιώνες ακόμη κι ο θάνατος μπορεί να πεθάνει…»
Αυτή είναι η πρώτη αναφορά που κάνει ο Λάβκραφτ σ’ αυτό το -μετέπειτα διάσημο- δίστιχο από το Νεκρονομικόν, που υποτίθεται ότι αναφέρεται στον Κθούλου, (αν και αυτό δεν έχει ποτέ δηλωθεί ξεκάθαρα από τον Λάβκραφτ).
«That is not dead which can eternal lie,
And with strange aeons even death may die…».
Εξερευνώντας τα ερείπια της πόλης, ο αφηγητής ανακαλύπτει παράξενα ιερογλυφικά και μούμιες μιας ράτσας μικρόσωμων πολιτισμένων «δεινοσαύρων», δηλαδή μια ράτσα ερπετοειδών (Serpent People ή Lizard Men ή Draconians). Εξερευνεί κάποια τούνελς, και στην έξοδο μιας στοάς αναγκάζεται να οπισθοχωρήσει από έναν δυνατό θορυβώδη άνεμο, γεμάτο από ψίθυρους στους οποίους νομίζει ότι ακούει τις φωνές των αρχαίων αυτών ενοίκων του τόπου. Καταφέρνει να ξαναβγεί στην επιφάνεια, όπου αντικρίζει ενάντια στον ουρανό «μια εφιαλτική ορδή επιθετικών δαιμόνων, παραμορφωμένων από μίσος, θωρακισμένων με γκροτέσκες πανοπλίες, ημιδιάφανοι διάβολοι μιας ράτσας που κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να μην αναγνωρίζει -οι ερπετόμορφοι της ακατονόμαστης πολιτείας…».
Η ιστορία ήταν βασισμένη σ’ ένα όνειρο του ίδιου του Λάβκραφτ, και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Weird Tales λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Χ.Φ.Λ., 16 χρόνια αργότερα…
Ο αυθεντικός αραβικός τίτλος του έργου, Al Azif (Αλ Αζίφ) ή Kitab [Βιβλίο] Al Azif, όπως είδαμε, ο Λάβκραφτ υποστηρίζει ότι προέρχεται από την παράξενη λέξη «Azif» την οποία οι Άραβες χρησιμοποιούν για να προσδιορίσουν το νυχτερινό ήχο ή βόμβο που κάνουν τα έντομα, που πιστεύεται πως είναι το ουρλιαχτό των δαιμόνων. (Για μερικές περαιτέρω αναφορές σχετικά με αυτό, προτείνω στον αναγνώστη μου να δει –ή να ξαναδεί– το εξαιρετικό φιλμ του Τζων Μπούρμαν, Exorcist 2: The Heretic, Εξορκιστής 2: Ο Αιρετικός, σχετικά με τον Παζούζου, τις ακρίδες, τους δαίμονες, κλπ).
Ο Λάβκραφτ σε μια επιστολή του (Selected Letters II), δηλώνει ξανά: «Το βιβλίο το έγραψε ο Αλχαζρέντ στα γεράματά του, τα οποία τα πέρασε στη Δαμασκό, και ο αυθεντικός τίτλος του έργου ήταν Al Azif (βλέπε τις σημειώσεις του Βάτεκ στην έκδοση του Χένλεϋ), ένα όνομα που δίνεται σ’ εκείνους τους παράξενους νυχτερινούς θορύβους (των εντόμων) που οι Άραβες τους αποδίδουν ως ουρλιαχτά των δαιμόνων…»
Το ακριβές νόημα της λέξης «Azif» δεν είναι τελείως ξεκάθαρο. Ίσως να υπονοεί ότι ο ποιητής Αμπντούλ Αλχαζρέντ άκουγε φωνές, οι οποίες του ενέπνευσαν –ή του υπαγόρευσαν– το βιβλίο του. Αυτό είναι πιθανό, αφού τον γνωρίζουμε ως «παράφρονα», και επίσης ταιριάζει με τις πεποιθήσεις των Αράβων της εποχής του, που θεωρούσαν ότι ένας τρελός που ακούει φωνές είναι ιερό πρόσωπο, ένας άγιος, που δεν πρέπει κανείς να τον πειράζει διότι τον πειράζουν ήδη αρκετά οι δαίμονες.
Παραδόξως, ο Λάβκραφτ, παρ’ όλο που αναφέρει συχνά τον τίτλο Αλ Αζίφ σε κάποιες επιστολές του και στο δοκίμιο με την Ιστορία του Νεκρονομικόν, δεν τον χρησιμοποίησε σε κανένα από τα διηγήματά του, στα οποία εμφάνιζε μόνο τον τίτλο Νεκρονομικόν για το θρυλικό βιβλίο. Σ’ αυτό υπάρχει μία μόνο εξαίρεση, σε ένα revision που έκανε για τον Adolphe De Castro, (ο Λάβκραφτ συχνά επιμελούνταν εκτενώς διηγήματα άλλων συγγραφέων επί πληρωμή, στα οποία παρέμβαινε σημαντικά με δικά του στοιχεία, ή ακόμη και έγραφε ένα ολόκληρο διήγημα πάνω σε μια περιληπτική ιδέα που του είχε δώσει ένας επίδοξος συγγραφέας, ο οποίος μετά το υπέγραφε ως δικό του), στο διήγημα The Last Test, όπου ο πρωταγωνιστής, ένας τρελός επιστήμονας, φωνάζει:
«Πρόσεχε εσύ. . . ! Υπάρχουν δυνάμεις έτοιμες να αντιταχθούν στις δυνάμεις σου. Δεν πήγα στην Κίνα για το τίποτα… Και υπάρχουν πράγματα μέσα στο Azif του Αλχαζρέντ, που δεν ήταν γνωστά ούτε στην Ατλαντίδα!…»
Κατά τη γνώμη μου, ακόμη και αυτή η μοναδική αναφορά είναι διφορούμενη. Η πρόταση «υπάρχουν πράγματα στο Azif του Αλχαζρέντ», μπορεί να σημαίνει το βιβλίο του Αλχαζρέντ, αλλά μπορεί να σημαίνει και το «μουρμούρισμα» ή το «βόμβο» του Αλχαζρέντ, αναφορικά στο παραλήρημα του Άραβα, σε κάποια επίκληση του με μορφή βόμβου, σε ένα είδος ακατανόητης γλώσσας, ή σε εκείνο το «κάτι» που άκουγε τις νύχτες…
Επίσης, στο απόσπασμα εκείνης της επιστολής που παρέθεσα παραπάνω, ο Λάβκραφτ έκανε μία αναφορά εντός παρενθέσεως: «ο αυθεντικός τίτλος ήταν Al Azif (βλέπε τις σημειώσεις του Βάτεκ στην έκδοση του Χένλεϋ), ένα όνομα που δίνεται σ’ εκείνους τους παράξενους νυχτερινούς θορύβους (των εντόμων)…»
Η αναφορά έχει να κάνει με το αριστούργημα Vathek (ή Οι Περιπέτειες του Χαλίφη Βάτεκ, 1785) του μεγάλου εκκεντρικού συγγραφέα και λόγιου Γουίλιαμ Μπέκφορντ. (Για την παράξενη ζωή και το έργο του Μπέκφορντ, παραπέμπω τον αναγνώστη μου στο κείμενο μου με τον τίτλο Βάτεκ, στο βιβλίο μου Ιστορίες που δεν Διηγήθηκε Ποτέ Κανείς, εκδ. Terra Nova).
Οι θρυλικές σημειώσεις του Μπέκφορντ για το Βάτεκ, ουσιαστικά αποτελούν ένα ακόμη βιβλίο. Ο Μπέκφορντ επέμενε πως το Βάτεκ του δεν έπρεπε να κυκλοφορήσει χωρίς τις απαραίτητες σημειώσεις του, που τις ονόμαζε Επεισόδια και δεν τις είχε ολοκληρώσει ακόμη μέχρι την καθορισμένη ημερομηνία της έκδοσης. Ο Μπέκφορντ, γράφοντας τα Επεισόδια, που ήθελε να αποτελέσουν έναν ξεχωριστό συνοδευτικό τόμο, επεξηγούσε με εκτενείς σημειολογικές υποσημειώσεις σχεδόν κάθε γραμμή του έργου, και θεωρούσε ότι χωρίς αυτές τις σημειώσεις το έργο δεν ήταν ολοκληρωμένο.
Για λόγους που δεν μου είναι γνωστοί, ο επιμελητής Χένλεϋ εκδίδει το Βάτεκ εσπευσμένα, αγνοώντας τελείως τις εντολές του Μπέκφορντ… Πέρασαν πολλά χρόνια, μέχρι να αποκατασταθεί το έργο μαζί με τις σημειώσεις του, αλλά ήδη το γεγονός της έλλειψής τους μπέρδεψε πολύ τα πράγματα στη βιβλιογραφία.
Γνωρίζοντας για την ύπαρξη των θρυλικών υποσημειώσεων του Μπέκφορντ, δηλαδή για τα Επεισόδια του Βάτεκ, τα αναζητούσα μάταια για αρκετά χρόνια. Καμία από τις εκδόσεις που είχα στα χέρια μου –μία ελληνική, μία γαλλική και τρεις αγγλικές– δεν περιείχε τίποτε τέτοιο. Πολλοί ενημερωμένοι αναγνώστες του Φανταστικού με τους οποίους κατά καιρούς συζήτησα το θέμα, είτε δεν γνώριζαν την ύπαρξη των σημειώσεων, είτε τις θεωρούσαν εξαφανισμένες για μυστηριώδεις λόγους.
Ώσπου, τελικά, ανακάλυψα ότι συμπεριλαμβάνονται μόνο στην πέμπτη έκδοση του Βάτεκ, δηλαδή εκείνη του 1823, την οποία είχε αναθεωρήσει ο ίδιος ο Γουίλιαμ Μπέκφορντ. (Πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια έκδοση, την οποία ευτυχώς συμβουλεύτηκε πριν από κάποια χρόνια ο γνωστός λόγιος E. F. Bleiler και συμπεριέλαβε τις σημειώσεις του Μπέκφορντ μαζί με το Βάτεκ, στη θεματική ανθολογία του Three Gothic Novels, εκδ. Dover, απ’ όπου τελικά αποσπάσματά της αντιγράφθηκαν και σε κάποιες άλλες εκδόσεις).
Αναζήτησα στο λαβύρινθο των Επεισοδίων του Μπέκφορντ στο Βάτεκ, την παραπομπή που μου υπέδειξε ο Λάβκραφτ σ’ εκείνη την επιστολή του, σχετικά με το Αλ Αζίφ. Τελικά την ανακάλυψα στη σελίδα 139. Μεταφράζω εδώ το επίμαχο απόσπασμα:
«Τελικά, οι σάλπιγγες και οι τρομπέτες ανήγγειλαν από την κορυφή του ψηλού πύργου το πρελούδιο της αναχώρησης. Αν και τα όργανα ήταν συντονισμένα μεταξύ τους, παρ’ όλα αυτά μια αλλόκοτη παραφωνία αναμίχθηκε με τους ήχους τους. Αυτή προερχόταν από την Καράθις, η οποία τραγουδούσε τις φρικτές προσευχές της προς τους Γκιαούρηδες, ενώ οι νέγρες και οι μουγκοί μουρμούριζαν ένα κοντίνουο μπάσο, χωρίς να προφέρουν ούτε μία λέξη. Οι καλοί Μουσουλμάνοι νόμισαν ότι άκουγαν το μοχθηρό βούισμα εκείνων των νυχτερινών εντόμων που προμηνύουν το Κακό, και ζητούσαν επίμονα από τον Βάτεκ να προσέχει ώστε να μη ριψοκινδυνεύσει το ιερό του πρόσωπο.
»Δόθηκε το σήμα, και η μεγάλη παράταξη του Χαλιφάτου κινήθηκε σε όλο της το μεγαλείο: είκοσι χιλιάδες δόρατα έλαμπαν γύρω της, και ο χαλίφης, βαδίζοντας βασιλικά πάνω στο χρυσό ύφασμα που είχε απλωθεί για να πατήσουν τα πόδια του, ανέβηκε στο φορείο του, ανάμεσα στις επευφημίες των υπηκόων του. Η εκστρατεία προχώρησε με μεγάλη τάξη, και με τέτοια απόλυτη σιωπή, που ακόμη και οι ακρίδες ακούγονταν από τους θάμνους στην πεδιάδα του Γκατούλ. Διέσχισαν έξι ολόκληρες λεύγες πριν την αυγή, και ο πρωινός αστέρας έλαμπε ακόμη στο στερέωμα, όταν όλη αυτή η άμετρη πομπή σταμάτησε στις όχθες του Τίγρη…»
Εκτός από τη φανερή αναφορά στο Αζίφ, θέλω να επιστήσω την προσοχή του αναγνώστη μου (ή τουλάχιστον σ’ εκείνον που τυχαίνει να είναι και αναγνώστης του Λάβκραφτ) στο γεγονός ότι αυτή συνοδεύεται από στοιχεία όπως «ψηλός πύργος», «αλλόκοτη παραφωνία», «φρικτές προσευχές», «βασιλικό χρυσό ύφασμα» (The King In Yellow ;), «ακρίδες που ακούγονταν από τους θάμνους», «πρωινός αστέρας» …Στα Επεισόδια, οι σημειώσεις του Μπέκφορντ ανέφεραν τα εξής (οι σημειώσεις εντός αγκυλών με πλάγια γράμματα, είναι δικές μου):
«…το μοχθηρό βούισμα εκείνων των νυχτερινών εντόμων που προμηνύουν το Κακό… [the sullen hum of those nocturnal insects which presage evil]: Είναι αξιοσημείωτο ότι στον πέμπτο στίχο του 91ου Ψαλμού, “Ο Τρόμος Μέσα στη Νύχτα” [The Terror by Night], αποδίδεται, στην παλαιά αγγλική έκδοση, “Το Έντομο Μέσα στη Νύχτα” [The Bugge by Night. Bugge: η παλαιότερη εκδοχή της λέξης Bug: έντομο, κοριός, hemiptera, επικίνδυνο μικρόβιο, ανυπόφορη ενόχληση, απ’ όπου άλλωστε προέρχεται και η λέξη Bugaboo, που εξελίχθηκε σε Bugbear, κι έπειτα σε Boogeyman, λέξεις που σημαίνουν τον Μπαμπούλα…] Υπάρχουν περιπτώσεις, τόσο στις αγγλικές όσο και στις ελληνικές εκδοχές, όπου οι μεταφραστές έχουν τροποποιήσει το νόημα του αρχικού κειμένου σύμφωνα με τις απόψεις τους, οι οποίες συχνά έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να αποδοθεί το Bugge της δικής μας παλαιάς Βίβλου, αλλά και το ελληνικό “Δαιμόνιον Μεσημβρινόν” ο δαίμονας του μεσημεριού των Εβδομήκοντα…
»Αν ο “Τρόμος που Βαδίζει τη Νύχτα” μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέεται με την “Πανούκλα που Περπατά στο Σκοτάδι” [The Pestilence That Walketh in Darkness], και τα δυο αυτά αντιπαρατεθούν στο “Βέλος που Πετά την Ημέρα” και στην καταστροφή που ερήμωσε το μεσημέρι, θα φανεί ότι υποδηλώνει μονάχα το αληθινό Κακό, το οποίο μπορεί να εξηγηθεί στη γλώσσα του ποιητή, με το στίχο “Η Νύχτα και όλες οι νοσηρές της δροσιές” [Night and all her sickly dews]. Αλλά, αν η απόδοση της παλαιάς αγγλικής έκδοσης, που υιοθετεί εκείνη των Εβδομήκοντα, εντοπιστεί, θα συμπεριλαμβάνει επίσης και τα φανταστικά κακά που ακολουθούν: “Τα φάσματά της χλωμά, και τα πουλιά των οιωνών κρώζουν. Άρπυιες και Ύδρες, ή όλα τα τερατώδη έντομα ανάμεσα σε Αφρική και Ινδία, θα τον ανακαλύψω.” [Her spectres wan, and birds of boding cry. Harpies and Hydras, or all the monstrous buggs ‘twixt Africa and Inde, I’ll find him out].
»Στα πρώτα αποικισμένα μέρη της Βορείου Αμερικής, κάθε νυχτερινή μύγα επιβλαβούς ποιότητας, ονομαζόταν ακόμη “bug” στην καθομιλουμένη, απ’ όπου και η λέξη “Bugbear” η οποία υποδηλώνει κάποιον που μεταφέρει τον τρόμο όπου πηγαίνει, [ο “Μπαμπούλας”, αν και κυριολεκτικά σημαίνει εκείνον που φέρει τα έντομα. Ο βόμβος των εντόμων –“bugs”–αποδίδεται με τη λέξη “buzz”, που υποδηλώνει και το χαρακτηριστικό άκουσμα του βουητού τους]. Ο Βεελζεβούλ [Beelzebub] ή ο “Άρχοντας των Μυγών” [The Lord of the Flies], ήταν μία ανατολίτικη ονομασία για τον Διάβολο. Και ο νυχτερινός ήχος που ονομαζόταν από τους Άραβες “Azif” πιστευόταν ότι ήταν το ουρλιαχτό των δαιμόνων [the howling of demons].
»Ανάλογο με αυτά είναι και ένα χωρίο στο Comus, όπως είναι στο πρωτότυπο: “Όσο γι’ αυτόν τον καταραμένο μάγο, αφήστε τον να ζωστεί με όλες τις φρικαλέες λεγεώνες που συναθροίζονται κάτω από την καπνισμένη σημαία του Αχέροντα…” [But for that damn’d magician, let him be girt with all the grisly legions that troop under the sooty flag of Acheron… Ο αναγνώστης πρέπει να φέρει στη μνήμη του εκείνον τον θρυλικό διάλογο με τον δαίμονα: “Ποιο είναι το όνομά σου;” ρωτιέται, κι απαντά: “Λεγεώνα, γιατί είμαστε πολλοί”: Legion, for we are many].
»…κι οι ακρίδες ακούγονταν από τους θάμνους στην πεδιάδα του Γκατούλ… [and the locusts were heard from the thickets on the plain of Gatoul]: Τα έντομα που αναφέρονται εδώ είναι του ιδίου είδους με το “τέττιξ” των Ελλήνων [το τζιτζίκι] και το “cicada” των Λατίνων. Οι ακρίδες [locusts] αναφέρονται στον Πλίνιο (b. xi, 29). Ονομάζονται έτσι, από το “loco usto” επειδή η καταστροφή και η ερήμωση που επέφεραν στον τόπο με το πέρασμά τους, άφηνε πίσω τους ένα μέρος που φαινόταν να ερήμωσε από φωτιά…»
Μέσα από το πρίσμα όλων των παραπάνω, που κρύβονται πίσω από την παράξενη και ανησυχητική λέξη «Azif», μπορούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει ο αυθεντικός τίτλος του βιβλίου: Al Azif.
Επιπλέον, η σκέψη ότι το ίδιο το βιβλίο μπορεί να είναι αυτό το Azif, ή ακόμη και ότι ο Αλχαζρέντ άκουγε τις νύχτες αυτό το Azif που του υπαγόρευε το βιβλίο του, προκαλούν έναν πρωτάκουστο «βιβλιογραφικό τρόμο», άλλωστε, για ένα βιβλίο που ο αναγνώστης δεν έχει διαβάσει… Ο ελληνικός τίτλος Νεκρονομικόν, με όλες τις επίσης ανησυχητικές ερμηνείες του, προσφέρει ακόμη περισσότερα στοιχεία σ’ αυτόν τον μη-αναγνωστικό τρόμο.
Μια άλλη version του αραβικού τίτλου, Kitab Al Azif, δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από τον Λάβκραφτ, και φαίνεται να έχει διαδοθεί κατά τη δεκαετία του 1970. Η λέξη Kitab σημαίνει βιβλίο στα αραβικά, και εμφανίζεται σε πολλούς τίτλους αραβικών βιβλίων. Κάποιοι μελετητές έχουν υποθέσει ότι εκείνοι που πρόσθεσαν τη λέξη στον τίτλο, είχαν κατά νου, παρ’ όλα αυτά, ένα συγκεκριμένο έργο. Αυτό το επίσης «απαγορευμένο βιβλίο» είναι το Kitab Al Uhud, Το Βιβλίο της Δύναμης, του Αμπντούλ Καντίρ, και ταυτίζεται με ένα βιβλίο που υποτίθεται ότι υπαγορεύτηκε στον Σολομώντα από τον δαίμονα Ασμοδαίο. Μονάχα ένα αντίγραφο αυτού του βιβλίου είναι γνωστό ότι υπάρχει, κι αυτή η κόπια υποτίθεται ότι ανιχνεύθηκε και εντοπίστηκε από τον φημισμένο ειδικό των διδασκαλιών των Σούφι, τον Ίντρις Σαχ, ο οποίος διηγείται την αναζήτησή του αυτήν στο έργο Oriental Magic (1956)…
Το μεγαλύτερο και πιο συνταρακτικό αυθεντικό απόσπασμα του Νεκρονομικόν, το οποίο γνωρίζουμε, προέρχεται από το The Dunwich Horror (Ο Τρόμος του Ντάνγουιτς) του Χ. Φ. Λάβκραφτ, και είναι το εξής, βγαλμένο κατευθείαν από τις σελίδες του καταραμένου τόμου:
«Δεν πρέπει κανείς να σκεφτεί ότι ο άνθρωπος είναι ο παλαιότερος ή ο τελευταίος από τους αφέντες της Γης, ή ότι η κοινή μάζα της ζωής και των ουσιών βαδίζει μοναχή της.
»Οι Παλαιοί ήταν, οι Παλαιοί είναι, οι Παλαιοί και πάλι θα είναι. Όχι στους χώρους που ξέρουμε, αλλάανάμεσα στους χώρους, βαδίζουν γαλήνια και πρωτόγονα, χωρίς διαστάσεις και αόρατοι για εμάς. Ο Γιογκ Σοθώθ γνωρίζει την πύλη. Ο Γιογκ Σοθώθ είναι η πύλη. Ο Γιογκ Σοθώθ είναι το κλειδί και φύλακας της πύλης. Παρελθόν, παρόν, μέλλον, όλα είναι ένα στον Γιογκ Σοθώθ. Αυτός γνωρίζει πού πήγαν οι Μεγάλοι Παλαιοί και από πού πέρασαν, και από πού θα περάσουν και πάλι για να επιστρέψουν.
Αυτός γνωρίζει πού περπάτησαν Εκείνοι στα γήινα λιβάδια, και πού ακόμη τα βαδίζουν, και γιατί κανείς δεν μπορεί να Τους δει καθώς βαδίζουν. Από τη μυρωδιά Τους οι άνθρωποι μπορούν μερικές φορές να ξέρουν πως Εκείνοι είναι κάπου κοντά, αλλά για την εμφάνισή Τους κανένας άνθρωπος δεν γνωρίζει, παρά μονάχα από τα χαρακτηριστικά αυτών που Εκείνοι έχουν γεννήσει ανάμεσα στους ανθρώπους, κι απ’ αυτούς υπάρχουν πολλά είδη, που διαφέρουν στο παρουσιαστικό και από το πιο αληθές είδωλο του ανθρώπου και από εκείνη τη μορφή χωρίς εικόνα ή ουσία η οποία είναι Εκείνοι.
»Βαδίζουν αόρατοι και φαύλοι σε μέρη μοναχικά, όπου οι Λέξεις έχουν ειπωθεί και οι Τελετές έχουν κραυγάσει ανάμεσα από τις Εποχές τους. Ο Άνεμος φλυαρεί ακατανόητους ψιθύρους με τις φωνές Τους, και η γη μουρμουρίζει με τη συναίσθησή Τους. Αυτοί λυγίζουν το δάσος και τσακίζουν την πόλη, αλλά κανένα δάσος και καμία πόλη δεν βλέπει το χέρι που χτυπά.
»Η Άγνωστη Καντάθ στην παγωμένη έρημο Τους έχει γνωρίσει, αλλά ποιος άνθρωπος γνωρίζει την Καντάθ; Η έρημος των πάγων του απώτατου Νότου και τα βυθισμένα νησιά του Ωκεανού, κρατούν πέτρες που πάνω τους η σφραγίδα Εκείνων είναι χαραγμένη, αλλά ποιος έχει δει τη βαθιά παγωμένη πόλη ή τον σφραγισμένο πύργο που τον κοσμούν από παλιά τα φύκια και τα στρείδια;
»Ο Μεγάλος Κθούλου είναι ο εξάδελφός Τους, αλλά κι Αυτός μόνο θολά μπορεί να Τους κατασκοπεύσει. Ια! Ια! Σουμπ-Νιγκουράθ! Σαν ένα μίασμα θα Τους γνωρίσεις! Τα χέρια Τους αρπάζουν το λαιμό σας, αλλά εσείς δεν τους βλέπετε, και ακόμη η κατοικία Τους είναι ένα με το προφυλαγμένο κατώφλι σας. Ο Γιογκ-Σοθώθ είναι το κλειδί για την πύλη, εκεί όπου οι σφαίρες συναντιούνται.
»Ο άνθρωπος κυβερνά τώρα εκεί που Αυτοί κάποτε κυβερνούσαν, και σύντομα θα βασιλεύσουν εκεί που ο άνθρωπος τώρα βασιλεύει. Μετά το καλοκαίρι έρχεται ο χειμώνας, και μετά το χειμώνα το καλοκαίρι. Εκείνοι περιμένουν υπομονετικά και αγέρωχα, γιατί εδώ θα βασιλέψουν Εκείνοι και πάλι…»
Αυτό, λοιπόν, ήταν ένα τρομακτικό και «απαγορευμένο» απόσπασμα από το αυθεντικό Νεκρονομικόν, το Azif του παράφρονα Άραβα Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
ΠΛΑΣΤΑ “ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ”
Δεκάδες πλαστά Νεκρονομικόν έχουν εκδοθεί τα τελευταία τριάντα χρόνια, αρχικά για να προσελκύσουν τους συλλέκτες που το αναζητούσαν μάταια παντού, κι έπειτα για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση των βιβλιοπωλών –και φυσικά να την εκμεταλλευτούν– που πολιορκούνταν από επίδοξους αναγνώστες που δεν ήξεραν τι ακριβώς ήταν αυτό που έψαχναν.
Τα ψεύτικα αυτά Γριμόρια έχουν συντεθεί κατά καιρούς είτε ως κερδοσκοπική απάτη, είτε ως διανοουμενίστικη φάρσα, είτε ως βιβλιογραφικές προτάσεις που περιλαμβάνουν κάποια κείμενα που η ικανή σύνθεσή τους θα μπορούσε ίσως να αποδώσει το έργο εκείνο που οι μελετητές αναζητούν με τον τίτλο Νεκρονομικόν.
Σε όλες τις περιπτώσεις, όχι μόνο δεν φαίνεται να έχουν καμία –ή έστω έχουν ελάχιστη– σχέση με τον αυθεντικό απαγορευμένο τόμο, αλλά απλώς μιμούνται τα Γριμόρια Μαγείας του Μεσαίωνα, με λίγη ποιητική γλώσσα και λίγες γεύσεις από Μυθολογία Κθούλου. Το αληθινό Νεκρονομικόν, αν μπορεί να ανακαλυφθεί κάπου εδώ γύρω, δεν θα είναι απλά ένα βιβλίο μαγείας ή ένας οδηγός με ξόρκια, αλλά ένα βιβλίο-παραλήρημα το οποίο διηγείται και περιγράφει με όλες τις ανησυχητικές λεπτομέρειες το μεγάλο και επτασφράγιστο μυστικό του κόσμου μας αλλά και των κόσμων που μας περικυκλώνουν, το μυστικό των θεών, της ζωής, του θανάτου, του Κακού και της Αβύσσου, των χαμένων πόλεων και των αόρατων συμβάντων.
Θα είναι κάτι σαν την Αποκάλυψη, ή σαν εκείνα τα παλιά βιβλία των ταξιδευτών, εκείνα τα σημειωματάρια όπου σημείωναν με όλες τις λεπτομέρειες τα παράξενα πράγματα που έβλεπαν και μάθαιναν στα μακρινά ταξίδια τους…
Από τα δεκάδες ψευδεπίγραφα βιβλία που κυκλοφορούν παγκοσμίως με τον τίτλο Νεκρονομικόν, τα πιο γνωστά είναι δύο: το λεγόμενο Νεκρονομικό του Σίμωνα, το οποίο συνοδεύεται από έναν πολύ ενδιαφέροντα πρόλογο των επιμελητών του, και έχει ένα πολύ ποιητικό πρώτο μέρος, αλλά κατά τα άλλα εξελίσσεται σε μία γελοία βίβλο μαύρης μαγείας του τύπου των γραφικών εκδόσεων της Σολομωνικής. Το άλλο είναι το Νεκρονομικόν του Τζωρτζ Χέι, στο οποίο έχουν συνεργαστεί ο γνωστός συγγραφέας Κόλιν Γουίλσον, ο Ρόμπερτ Τέρνερ και ο αναλυτής κρυπτογράφος Ντέηβιντ Λάνγκφορντ, φτιάχνοντας μία εξαίσια ανθολογία κειμένων που περικυκλώνει την αποκρυπτογράφηση του συγγράμματος Liber Logaeth του Δρ. Τζων Ντη (ένα έργο που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο), που υποστηρίζουν ότι πρόκειται για την κωδικοποίηση του Νεκρονομικόν στην Ενωχιανή Γλώσσα από τον Ντη και τον συνεργάτη του, Έντουαρντ Κέλλυ (ο Ντη φέρεται όντως να έχει μεταφράσει το έργο στον καιρό του). Δυστυχώς όμως, οι ίδιοι οι δημιουργοί αυτού του –κατά τα άλλα καταπληκτικού– βιβλίου, αργότερα παραδέχθηκαν ότι όλα ήταν μία δική τους περίτεχνη επινόηση, μία μυστικιστική λογοτεχνική άσκηση ή μία καλοστημένη απάτη…
Αναζητώντας για πολλά χρόνια όλα τα πιθανά στοιχεία για το Νεκρονομικόν, κι εγώ όπως και αρκετοί άλλοι, ποτέ δεν αποφάσισα αν ερευνούσα για την ύπαρξη ή την ανυπαρξία του, ή αν ήμουν στα ίχνη ενός αληθινού θρυλικού απαγορευμένου μαγικού βιβλίου. Τουλάχιστον, ανακάλυψα πολλά στοιχεία και συνέθεσα τη φερόμενη ως αληθινή ιστορία του μυστηριώδους αυτού τόμου, την οποία παραθέτω παρακάτω:
Η πρώτη μετάφραση από τα αραβικά, έγινε στα ελληνικά, γύρω στο 950 μ.κ.ε. από τον Θεόδωρο Φιλέτο (μάλλον Φιλέτο και όχι Φιλέτα, όπως δίνει το όνομα ο Λάβκραφτ). Η άποψη αυτή για το όνομα Φιλέτος, δικαιώνεται από το γεγονός ότι το όνομα αυτό ανήκε σε ένα πρόσωπο που απαρνήθηκε την χριστιανική διδασκαλία (ΙΙ Τιμ. 2:17), κι έτσι στα μεσαιωνικά ελληνικά είχε ταυτιστεί με τον «αιρετικό» (βλέπε και Thayer, A Greek Lexicon of the New Testament, σελ. 654). Κατά την ελληνική μετάφραση ο τίτλος γίνεται από Al Azif, Νεκρονομικόν.
Η πρώτη λατινική μετάφραση, De Normis Necium, γίνεται το 1220-30 στη Μπολόνια. Φέρεται να έχει γίνει από μαθητές του Inerius (Guanerias) ή του Azo. O Olaus Wormius (καμία σχέση με τον Olaus Onorius) φέρεται να το έχει μεταφράσει στην Ισπανία γύρω στο 1624 και να έχει χρησιμοποιήσει την προηγούμενη λατινική μετάφραση.
Το πρώτο ψευδεπίγραφο –και όχι αυθεντικό– Νεκρονομικόν, De Nomine Necorum, εμφανίζεται στην Ισπανία, και υποτίθεται ότι υπεύθυνος γι’ αυτό είναι ο Olaus Normius (ένα όνομα που σχεδόν συνηχεί με το Wormius), και γίνεται το διασημότερο από τα λατινικά πλαστά του είδους.
Στην Γαλλία, κατά τον 13ο αιώνα, εμφανίζεται μια ανώνυμη μετάφραση, που κατά μία άποψη έγινε σε μία καθολική μονή της νότιας Γαλλίας, με την κηδεμονία της εκκλησίας και ίσως και με τη λογοκρισία της. (Για την εμπεριστατωμένη αυτή άποψη, βλέπε Edmund Weinbaum, The New Adam, N.Y., Avon, 1969, σελ. 169-73).
Φήμες και αναφορές θέλουν να έχει γίνει μία ακόμη μετάφραση στα ισπανικά, στα τέλη του 1580 στο Αλγέρι, με τον τίτλο El Libro de los Normos de los Perdidos, από τον Miguel de Cervantes Saavedra!! Αλλά δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι κυκλοφόρησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της ζωής του μεγάλου συγγραφέα του Δον Κιχώτη…
Στα αγγλικά μεταφράζεται όντως από τον Δρ. Τζων Ντη γύρω στα 1585-87 στο Haarlem, με τον τίτλο Al Azif or Ye Book of Ye Arab. Αλλά δεν υπάρχουν ικανά στοιχεία ότι το έργο βρίσκεται κρυπτογραφημένο μέσα στο θρυλικό Liber Logaeth του Ντη. Τα αντίγραφά του είναι χαμένα, ή βρίσκονται κρυμμένα στο Βρετανικό Μουσείο.
Τέλος, εμφανίζεται στην Ιρλανδία, όπου πιστεύεται πως το θρυλικό κελτικό έργο Badb Nemain ήταν μία μετάφραση του Kitab Al Azif, από έναν Ιρλανδό λόγιο μιας θρησκευτικής αδελφότητας που διαλύθηκε από τον Άγιο Πατρίκιο, αλλά λέγεται ότι συνέχισε να υπάρχει και να δραστηριοποιείται σε κάποιο απομονωμένο νησί (ίσως σε κάποιο από τα ιρλανδικά Arran Islands).
Αυτές είναι οι κατά τα φαινόμενα αυθεντικές εμφανίσεις του Νεκρονομικόν στην ευρωπαϊκή ιστορία των γραμμάτων. Αλλά, υπάρχει και ένα μεγάλο απόσπασμα από το Al Azif, στο έργο του Ivor Gorstadt, Necrologia (Νεκρολογία, ή Necrology: The Worship of the Dead, Λειψία, 1712), στις σελίδες του οποίου ο συγγραφέας συζητά τους παράξενους θανάτους και τις εξαφανίσεις ατόμων που επιχείρησαν να εξηγήσουν, να ρίξουν άπλετο φως ή να προειδοποιήσουν την ανθρωπότητα για την ύπαρξη συγκεκριμένων σέχτων, cults, και συναφών ενεργών πεποιθήσεων, όπως επίσης προσπαθεί να καταθέσει τα πάντα για τα γραπτά τους, τις πρακτικές τους καθώς και τι προμήνυαν οι θάνατοι ή οι εξαφανίσεις τους. Το έργο αυτό υποτίθεται ότι περιέχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για το Νεκρονομικόν και τον συγγραφέα του, καθώς και ένα πολυσέλιδο απόσπασμα από τον καταραμένο τόμο.
Όσο για το όνομα του συγγραφέα του Αλ Αζίφ, του Αμπντούλ Αλχαζρέντ, τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνά μου φαίνεται να υποστηρίζουν ότι το «Abdul Alhazred» δεν είναι ακριβώς ένα αραβικό όνομα, αλλά ένας τύπος ευρωπαϊκής παραφθοράς ενός άλλου αραβικού ονόματος, κάτι που συνέβαινε συχνά κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, (ένα καλό παράδειγμα είναι ο Αβικέννας).
Το όνομα φαίνεται να σημαίνει «ο Λάτρης (ή ο Σκλάβος) του Μεγάλου Καταβροχθιστή (ή Στραγγαλιστή)», ή Abd Al-Azrad.
Αλλά έχω συναντήσει και την άποψη που λέει ότι το όνομα του τρελού Άραβα μπορεί να είναι μία παραλλαγή ενός κοινού –εκείνη την εποχή– αραβικού ονόματος: Αl-Uzza, ή Al Ozza, το όνομα της κόρης του μεγάλου Ουγαρίτη θεού Ελ, που αργότερα ταυτίστηκε με τον Αλλάχ. Οι πιστοί της θηλυκής αυτής θεότητας θεωρούνταν μιαροί από τους μετέπειτα μουσουλμάνους, οι οποίοι έβαζαν το όνομά της μαζί με το δικό τους, και ένα παράδειγμα είναι ο Abd al-‘Uzza al Muttalib, o οποίος ήταν ο θείος του προφήτη Μωάμεθ αλλά και ο χειρότερος εχθρός του.
Φημολογείται (κατά τον Μέρικ Καζαουμπόν) ότι ο Δρ. Τζων Ντη παρουσίασε στη βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, την μετάφραση ενός απαγορευμένου αραβικού κειμένου (που δεν κατονομάζεται στις αναφορές) το οποίο τρόμαξε πολύ τη βασίλισσα με τα πράγματα που αποκάλυπτε, καθώς και ένα τάλισμαν με τους γοτθικούς χαρακτήρες KTL (αλλά, ίσως γραμμένους στα Ενωχιανά). Δεδομένης της συνήθειας κάποιων κρυπτογράφων της εποχής να μιμούνται την εβραϊκή γραφή η οποία δεν έχει φωνήεντα, και δεδομένου ότι η πιο συχνή παραλλαγή του ονόματος Κθούλου, είναι Κουτούλου, οι σκέψεις μου τρέχουν σε πολλές πιθανές προεκτάσεις αυτού του περιστατικού…
Οι Μεγάλοι Παλαιοί ψιθυρίζουν το Αζίφ τους τις σκοτεινές νύχτες με τον παγωμένο άνεμο, ή με το λίβα της ερήμου. Κι ο τρελός Άραβας κρύβεται μέσα στις σκοτεινές αναφορές μίας ατέρμονης βιβλιογραφίας, για πάντα ανεξακρίβωτης ή χαμένης, μαζί με τον Κθούλου, που «στο παλάτι του στη βυθισμένη πόλη της Ρ’λυέ, κοιμάται και ονειρεύεται…»
Το Νεκρονομικόν συνεχίζει να διαφεύγει από τη μέση ανθρώπινη αντίληψη, αόρατο για τα μάτια των αμύητων, και τα ονόματα που διατρέχουν το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων δεν είναι φτιαγμένα για να αρθρώνονται από ανθρώπινα λαρύγγια.
…Στα πέντε του χρόνια, έπεσε στα χέρια του Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ μια παιδική έκδοση του Χίλιες και Μία Νύχτες (The Arabian Nights). Αμέσως ερωτεύτηκε τη φαντασμαγορία και τις δόξες του μεσαιωνικού Ισλάμ, και περνούσε ώρες ολόκληρες παίζοντας τον Άραβα. Ανάγκασε την μητέρα του να του φτιάξει μια «αραβική γωνιά» στο δωμάτιοό του (με τέντα, αραβουργήματα και μαξιλάρια, αρωματικά δοχεία και γραφικές αραβικές εικόνες), άρχισε να συλλέγει ανατολίτικα αντικείμενα και ανακήρυξε τον εαυτό του «Μουσουλμάνο Χαλίφη».
Στα παιχνίδια του αυτά, αποκαλούσε τον εαυτό του Αμπντούλ Αλχαζρέντ…
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ / STRANGE 2005
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ, ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΓΙΑΝΝΟΥΛΆΚΗ.
«Cthulhu noster qui es in maribus, sanctificetur nomen truum, adveniat regnum tuum, fiat voluntas tua sicut in R’lyeh et in Y’ha-nthlei…» Olaus Wormius
Ίσως το πιο φημισμένο από τα απαγορευμένα βιβλία που συζητιούνται –παραδόξως– στον καιρό μας, είναι το Νεκρονομικόν ή Αλ Αζίφ, του «παράφρονα Άραβα» Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
Ένα βιβλίο τρομερό, που το άκουσμα του τίτλου του και μόνο, εμπνέει τον τρόμο σ’ εκείνους που γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, και φέρνει την τρέλα, τον θάνατο, ή τα πιο απαγορευμένα μυστικά σ’ εκείνον που το διαβάζει. Τον μαγικό αυτόν τόμο, τον συνοδεύει μία ολόκληρη νεομυθολογία τεραστίων διαστάσεων, και κανείς δεν θα μπορούσε να σχολιάσει ικανοποιητικά όλα αυτά που έχουν γραφτεί γι’ αυτόν τα τελευταία ογδόντα έξι χρόνια.
Οι γνώσεις μας σχετικά με το Νεκρονομικόν, προέρχονται κυρίως από τα έργα του Χ. Φ. Λάβκραφτ,αλλά και από τους αμέτρητους συγγραφείς και μελετητές που επηρεάστηκαν από αυτά. Είναι ένα τελείως μυστηριώδες βιβλίο για το οποίο κανείς δεν γνωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα αν είναι αληθινό ή φανταστικό, (ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλά από τα αληθινά απαγορευμένα βιβλία που δεν τα έχει δει ποτέ κανείς ή σχεδόν κανείς).
Το Νεκρονομικόν, αποτελεί ένα από τα κύρια συστατικά της περιβόητης «Μυθολογίας Κθούλου», που ξεκίνησε επίσης από τα γραπτά του Λάβκραφτ.
Ο Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ (Howard Phillips Lovecraft, 1890-1937, Providence R. I. USA), είναι ίσωςο μεγαλύτερος συγγραφέας του Φανταστικού του 20ου αιώνα, ένας από τους πιο ιδιαίτερους και αινιγματικούς συγγραφείς, ένας άνθρωπος που η ζωή και το έργο του αποτέλεσε και αποτελεί ένα μεγάλο μυστήριο, ένα απαγορευμένο παζλ το οποίο πολλοί μελετητές προσπάθησαν ανεπιτυχώς να το λύσουν. Το έργο του επηρέασε καθοριστικά τους περισσότερους συγγραφείς του Φανταστικού που ακολούθησαν, ενώ εδραίωσε την λεγόμενη Λογοτεχνία Υπερφυσικού Τρόμου και την Λογοτεχνία του Παράξενου, αλλά ακόμη και τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της Επιστημονικής Φαντασίας. (Για περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Λάβκραφτ, παραπέμπω τον αναγνώστη στο βιβλίο μου Χ. Φ. Λάβκραφτ: Ταξίδι στη Μοναξιά του Χρόνου).
Πάρα πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν σήμερα το έργο του Λάβκραφτ κυρίως εξαιτίας ενός τμήματος του έργου του, που έχει γίνει συνήθεια να ονομάζεται «Μυθολογία Κθούλου» (Cthulhu Mythos). Η Μυθολογία Κθούλου είναι μια νεο-μυθολογική λογοτεχνική εφεύρεση και μια παράξενη σημειολογία, που ξεκίνησε από ένα κύκλο διηγημάτων του Λάβκραφτ, συνεχίστηκε με τη συνεισφορά πολλών φίλων του, συγγραφέων του λεγόμενου «Λαβκραφτικού Κύκλου», και έφτασε μέχρι τις ημέρες μας μέσα από τα έργα σύγχρονων συγγραφέων που συνεχίζουν αμείωτα να την επεκτείνουν, αλλά ακόμη και μέσα από κινηματογραφικές ταινίες, πίνακες ζωγραφικής, computer games, role playing games (παιχνίδια ρόλων), συνωμοσιολογίες, αδελφότητες, από το Internet, καθώς και με όλων των ειδών τις σημειολογίες, μελέτες και αναλύσεις.
Σε όλον τον κόσμο έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία για το θέμα, ακόμη και διδακτορικά και πανεπιστημιακές διατριβές. Ο τίτλος αυτός προέρχεται από το όνομα μιας μυστηριώδους οντότητας, του Κθούλου, που «στο άντρο του στη βυθισμένη Ρ’λυέ κοιμάται κι ονειρεύεται», ο οποίος ανήκει σε μια ράτσα πανίσχυρων εξωδιαστασιακών οντοτήτων που ο Λάβκραφτ ονομάζει «Μεγάλους Παλαιούς»(The Great Old Ones) ή «Αρχαίους» (The Ancient Ones), οι οποίοι είναι εξόριστοι από τον κόσμο μας και αγωνίζονται να επιστρέψουν με το άνοιγμα κάποιων μυστικών σφραγισμένων πυλών, ενώ ο τιτάνιος χταποδόμορφος Κθούλου είναι ο μόνος απ’ αυτούς που βρίσκεται στη Γη, σε ένα είδος «χειμερίας νάρκης» στο βυθό του Ειρηνικού Ωκεανού.
Λοιπόν, το καταραμένο βιβλίο που υποτίθεται ότι διηγείται την ιστορία των Μεγάλων Παλαιών και άλλες πολύ σκοτεινές γνώσεις, είναι το θρυλικό Νεκρονομικόν του παράφρονα Άραβα Αμπντούλ Αλχαζρέντ, ένα βιβλίο που όποιος το διαβάσει τρελαίνεται.
Σύμφωνα με την Μυθολογία Κθούλου, οι αρχαίοι θεοί ή «Μεγάλοι Παλαιοί», εξορίστηκαν στο διάστημα («πέρα από τα άστρα») από τους Πρεσβύτερους Θεούς, γιατί εξασκούσαν τη μαύρη μαγεία στο απαγορευμένο πεδίο της Γης. Η Πύλη των Διαστάσεων έκλεισε πίσω τους, και σφραγίστηκε για να μην επιστρέψουν ποτέ. Απ’ αυτούς, μονάχα ο Κθούλου έμεινε πίσω, όπου «στο άντρο του στη βυθισμένη Ρ’λυέ αιώνια κοιμάται και ονειρεύεται», όταν και αν αυτός ξυπνήσει, θα καλέσει πίσω στη Γη τους αδελφούς του, αρχίζοντας μια νέα βασιλεία τρόμου και σκότους.
Οι μυστικοί απεσταλμένοι και οι λάτρεις των Μεγάλων Παλαιών (του Γιογκ Σοθώθ, του Νυαρλαθοτέπ, της Σουμπ Νιγκουράθ, του Τσαθόγκουα, του Χαστούρ, κ.ά.) και του Κθούλου, κυκλοφορούν ανάμεσα μας, προσπαθώντας να βρουν έναν τρόπο να ανοίξουν τη σφραγισμένη πύλη των κόσμων. Απαγορευμένες γνώσεις για όλα αυτά –σύμφωνα πάντα με τον Λάβκραφτ και τη χωροχρονική παρέα των συγγραφέων φίλων του– υπάρχουν μέσα στο θρυλικό μαγικό βιβλίο: στο Νεκρονομικόν.
Ο τίτλος Νεκρονομικόν θα μπορούσε να αναλυθεί με τους εξής τρόπους:
1) Το Βιβλίο του Νόμου των Νεκρών (Νεκρο-Νομο-ικόν)
2) Το Βιβλίο των Νεκρών Νόμων (Νεκρο-Νομο-ικόν)
3) Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων (Νεκρ-Ονομ-ικόν)
4) Η Εικόνα του Νόμου των Νεκρών (Νεκρο-Νομο-Ικόν, ο Λάβκραφτ σε μία από τις πολλές σχετικές αναλύσεις του που περιέχονται στην ογκώδη αλληλογραφία του, φαίνεται να ταυτίζει την κατάληξη –ικόν με την αγγλική λέξη «icon» που άλλωστε προέρχεται από την ελληνική «εικών», την «εικόνα». Έτσι, ερμηνεύει τον ελληνικό τίτλο του βιβλίου ως: «An Image of the Law of the Dead»).
5) Ο Νόμος των Νεκρών Εικόνων (Νεκρο-Νομο-Ικόν).
Είναι μάλλον βέβαιο, ότι με τη λέξη «νεκρό» ο τίτλος δεν αναφέρεται γενικά στους νεκρούς, αλλά στους νεκρούς Θεούς και την –ξεχασμένη πια– λατρεία των Μεγάλων Παλαιών, δηλαδή των «εξορισμένων» Θεών της βαθιάς αρχαιότητας. Ουσιαστικά, πρέπει να ισχύουν όλοι οι παραπάνω ερμηνευτικοί τίτλοι, διότι το Νεκρονομικόν υποτίθεται ότι περιέχει τα πάντα για το νεκρό νόμο των Αρχαίων, για τα ονόματά τους, για τις επικλήσεις τους, για τις εικόνες των σφραγίδων τους, κλπ.
Οι περισσότεροι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι μελετητές ερμηνεύουν τον τίτλο Νεκρονομικόν ως Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων, απόπειρα που –κατά τη γνώμη μου– δεν είναι τελείως λάθος, αν και η εκδοχή της δεύτερης ρίζας (–ονομ–) θα έπρεπε να είναι «-ονοματ-» για να είναι πιο σωστό, κάτι που θα μετέτρεπε τον τίτλο σε Νεκρονοματικόν, (κι επιπλέον θα εμφάνιζε και κάποιες νέες παράδοξες εκδοχές όπως Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων των Ματιών, Εικόνα του Ματιού του Νεκρού Νόμου, κλπ).
Ακόμη και η εκδοχή που θα χρησιμοποιούσε το «όνυμα» (δηλ. όνομα, όπως στις λέξεις ομώνυμο, ψευδώνυμο, αντωνυμία, επωνυμία) θα έπρεπε μάλλον να είναι Νεκρονυμικόν και όχι Νεκρονομικόν. Αν και θα μπορούσε κάλλιστα να εμπλέκεται η λατινική μορφή της λέξης, «nomen» (νόμεν, όνομα, απ’ όπου και το αγγλικό «name», αν και η λατινική κατάγεται από την ελληνική), κι αυτό θα έκανε τον τίτλο Necronomecon, κάτι που από μόνο του θα απαιτούσε να αλλάξει έτσι κι αλλιώς σε Necronomicon.
Γενικά, η ετυμολογία του τίτλου ως Το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων, συνήθως το ερμηνεύει σπάζοντάς το σε «Νεκρο–» και «–νομικόν», όπου το δεύτερο ερμηνεύεται λανθασμένα ως «βιβλίο ονομάτων» ενώ πρέπει να ερμηνευτεί ως «βιβλίο του νόμου». Η άλλη εκδοχή (που όπως έδειξα δεν είναι λάθος) που υποστηρίζει τον ίδιο τίτλο, πρέπει απ’ ό,τι φαίνεται να το σπάζει σε «Νεκρ–» και «–ονομικόν». Τελικά, όμως, η ερμηνεία φαντάζει πιο σωστή ως Το Βιβλίο του Νεκρού Νόμου, αν μπορούμε να υποθέσουμε την ύπαρξη της λέξης «Νεκρονομία» (π.χ. κατά το Αστρονομία, Αστρονομικόν, αναφορικά στους νόμους των άστρων), ή μία νομική επιστήμη των νεκρών, μία «Νεκρονομική» (τη Νεκρομαντεία;)
Ο ίδιος ο Λάβκραφτ είχε γράψει: «Το να αποδίδεις σε έναν Άραβα συγγραφέα ένα βιβλίο με ελληνικό τίτλο, θα μπορούσε να αποτελεί μία εκκεντρική αντιστροφή εκείνης της κατάστασης κατά την οποία το μνημειώδες έργο του Έλληνα Πτολεμαίου, Η Μεγάλη Σύνταξις της Αστρονομίας, είναι γενικά γνωστό με τον ψευδο-αραβικό τίτλο Αλμαγέστη (Almagest), που προέκυψε από το Tabrir Al Magesthi, μία παραφθορά του αυθεντικού τίτλου Η Μεγίστη Σύνταξις της Αστρονομίας (Αλ Μεγίστη) που χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει το συγκεκριμένο έργο από τα άλλα σχετικά έργα του Πτολεμαίου…»
Ίσως με τον ίδιο τρόπο το αραβικό Kitab Al Azif του Αλχαζρέντ μετατρέπεται από τον Θεόδωρο Φιλέτα σε Νεκρονομικόν…Το ακριβές νόημα της ρίζας «νομ–» κρύβει πολλές αντικρουόμενες απόψεις, γι’ αυτό και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Η οικογένεια των λέξεων που κρύβεται πίσω από τη ρίζα αυτή, περιλαμβάνει και το ρήμα«νέμω»–«νέμειν» (διαμοιράζω, διευθύνω, ποιμαίνω), το ουσιαστικό «νόμος» (που, εκτός από τη βασική του έννοια, επίσης σημαίνει και παράδοση, έθιμο, φαινόμενο, αλλά σχετίζεται και με τις λέξεις «νομίζω» και «νόμισμα»), αλλά και το ουσιαστικό «νομός» (όπως π.χ. λέμε Νομός Αττικής, διατεταγμένη περιοχή, πολιτικό τμήμα, γεωγραφικό διαμέρισμα), καθώς και τη συνδυαστική φόρμα «–νομία» (που υποδηλώνει τη ρύθμιση, τη διαμοίραση, τη διευθέτηση, την ταξι-νόμ-ηση) που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τις επιστήμες μιας κάποιας αρχειοθετικής φύσης και παρατήρησης (όπως π.χ. Αστρονομία, Δικονομία, Βιβλιοθηκονομία, Δασονομία, κλπ).
Η τελευταία, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να είναι η ερμηνεία που προτιμούσε ο Λάβκραφτ, εκείνη που δίνει στον τίτλο Νεκρονομικόν την έννοια μιας πραγματείας για την επιστημονική μελέτη των νεκρών, μία «Νεκρονομία».
Άλλοι έχουν προτείνει την εκδοχή Τα Έθιμα των Νεκρών ή Η Παράδοση των Νεκρών ή Η Νεκρή Παράδοση και Τα Νεκρά Έθιμα, και το αντίστοιχο Βιβλίο τους ή η Εικόνα τους. Και άλλοι, πιο εμπνευσμένοι, επιμένουν στην εκδοχή του «νομός», δίνοντας έτσι την ερμηνεία Ο Οδηγός [Το Βιβλίο] στις Περιοχές των Νεκρών (στους νομούς ή στο νομό των νεκρών, ή στις νεκρές χώρες. Πρέπει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τις αρχαίες παραδόσεις, όπως η αιγυπτιακή, οι χώρες των νεκρών είναι οι «Χώρες της Δύσης», βρίσκονται δυτικά, εκεί που χάνεται ο Ήλιος). Πρέπει να προσθέσω, ότι μέσω της συνδυαστικής φόρμας «–νομία» συχνά υπονοείται ο έλεγχος, η διεύθυνση, η διαχείριση (όπως π.χ. Οικονομία, Αστυνομία, Στρατονομία, κλπ), κι έτσι ίσως έχουμε τη «διαχείριση των νεκρών» και τον «έλεγχο των νεκρών» και άρα ένα «νεκρονομικό» (κατά το «οικονομικό») βιβλίο.
Ακολουθώντας τα ίχνη του Νεκρονομικόν, έχω καταλήξει να συγκρίνω τον τίτλο του με τον τίτλο του έργου Astronomica (πληθυντικός, στον ενικό θα ήταν Astronomicon) του Manilius, ένα λατινικό σύγγραμμα αστρονομίας, κι αυτό επειδή ξέρω ότι ο Λάβκραφτ το γνώριζε και έκανε αναφορές σ’ αυτό. Σε ένα άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Asheville Gazette News στις 3 Απριλίου 1915, με τον τίτλο Mysteries of the Heavens (Μυστήρια των Ουρανών), ο Λάβκραφτ γράφει: «Ο Manilius, μιλώντας για το Γαλαξία στο “Αστρονομικόν” του, μας δείχνει ότι…»
Η πιο προσγειωμένη εκδοχή, απλοποιεί τον τίτλο σε «Βιβλίο των Νεκρών» (ίσως κατά την Αιγυπτιακή ή τη Θιβετανική Βίβλο των Νεκρών), με τις λέξεις «νεκρός», «νέμειν» και την επιθετική κατάληξη «–ικόν» (κατά το «κλασσικόν») που στα λατινικά είναι «–icum» και στα αγγλικά «–ic» ή «–ical», δηλαδή το Βιβλίο που Θεωρεί [Μελετά] τους Νεκρούς…
Για την ιστορία του Νεκρονομικόν πολλά μπορούν να ειπωθούν, αλλά προς το παρόν το καλύτερο θα ήταν να ρίξουμε μια ματιά στο τι υποστήριζε ο ίδιος ο Λάβκραφτ. Πρέπει να συμβουλευτούμε ένα πολύ ενδιαφέρον –αν και όχι τόσο γνωστό– δοκίμιο του Χ. Φ. Λάβκραφτ για την ιστορία του Νεκρονομικόν. Ο Λάβκραφτ έγραψε μια αρχική εκδοχή του σε μια επιστολή προς τον συγγραφέα Κλαρκ Άστον Σμιθ, στις 27 Νοεμβρίου 1927 (Selected Letters II: 201). Στο γράμμα αυτό ο Λάβκραφτ ξεκινά με την ακόλουθη παράγραφο:
«Δεν είχα την ευκαιρία να παράγω καινούριο υλικό αυτό το φθινόπωρο, αλλά έχω ταξινομήσει σημειώσεις και συνόψεις για την προετοιμασία κάποιων τρομακτικών ιστοριών. Συγκεκριμένα έχω αντλήσει κάποια δεδομένα για το θρυλικό και ακατονόμαστο Νεκρονομικόν…»
Το γράμμα συνεχίζει παρέχοντας κι άλλες πληροφορίες, που αργότερα όμως εμφανίζονται σε ένα ολοκληρωμένο δοκίμιο. (Το μόνο γεγονός που αφαιρέθηκε από την αρχική έκδοση στο τελικό δοκίμιο, ήταν η αναφορά του Νεκρονομικόν σ’ ένα όν, η οποία αποδίδεται στις σελίδες του Index Expurgatoriusτου 1232 μ.κ.ε. Ο Λάβκραφτ ή ο Κ. Α. Σμιθ μάλλον πρόσεξαν ότι το Index είναι πολύ μεταγενέστερο και για αυτό το αφαίρεσαν).
Η τελική μορφή του δοκιμίου, εμφανίζεται στη μπροστινή και πίσω όψη μιας καρτ-ποστάλ του Λάβκραφτ από το Park Museum του Πρόβιντενς, με ημερομηνία 27 Απριλίου 1927 (και ανατυπώθηκε στο –πολύ σπάνιο πλέον– έργο Lovecraft at Last του Γουίλις Κόνοβερ, καλού φίλου του Λάβκραφτ). Στην επάνω αριστερή γωνία υπάρχει η αφιέρωση: «Στον Διευθυντή του Θησαυροφυλακίου του Γιοχ-Βόμπις με τα Σχόλια του Σκευωρού…» που προφανώς αναφέρεται στον Κλαρκ Άστον Σμιθ.
Ο Γουίλις Κόνοβερ έλαβε το ίδιο έγγραφο εννιά χρόνια αργότερα, άρα είναι ξεκάθαρο ότι ο Λάβκραφτ πλέον το είχε έτοιμο σ’ ένα φύλλο χαρτιού και το έστελνε σε όποιον του το ζητούσε. Επίσης είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι η πρόταση που αναφέρει την έκδοση του Δρ. Τζων Ντη (η οποία δημιουργήθηκε από τον φίλο του Λάβκραφτ, Φρανκ Μπέλκναπ Λονγκ), είναι γραμμένη με μολύβι ανάμεσα στις γραμμές, πράγμα που σημαίνει πως ο Λάβκραφτ προσπαθούσε να κρατήσει την ιστορία του ανόθευτη.
Άλλες εκδοχές αναφέρουν ένα αντίγραφο του αραβικού Νεκρονομικόν στο Σαν Φρανσίσκο (ίσως βασισμένες στην Επιστροφή του Μάγου του Κ. Α. Σμιθ). Πρέπει να θυμόμαστε, όμως, πως αυτή είναι μια μεταγενέστερη προσθήκη που δεν υπήρχε στην αυθεντική δουλειά του Λάβκραφτ.
ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ
«Ο αρχικός τίτλος του βιβλίου είναι Αλ Αζίφ (Al Azif). “Αzif” είναι η λέξη που χρησιμοποιούσαν οι Άραβες για να περιγράψουν το νυχτερινό βόμβο των εντόμων, που υποτίθεται πως είναι το ουρλιαχτό των δαιμόνων. Γράφτηκε από τον Αμπντούλ Αλχαζρέντ, έναν παράφρονα Άραβα ποιητή από τη Σάνα της Υεμένης, που λέγεται ότι μεγαλούργησε κατά την περίοδο των Ομνιαδών Χαλίφηδων, γύρω στο 700 μ. κ.ε. Επισκέφτηκε τα ερείπια της Βαβυλώνας και της μυστικής υπόγειας Μέμφιδος και έζησε δέκα χρόνια μόνος στη μεγάλη νότια έρημο της Αραβίας –τη Ρόμπα Ελ Χαλίγιε ή “κενό διάστημα” των αρχαίων– και την έρημο Ντάχνα (ή “βαθυκόκκινη” έρημο για τους σύγχρονους Άραβες), που θεωρείται ότι κατοικείται από προστατευτικά στοιχειακά και τέρατα του θανάτου. Γι’ αυτήν την έρημο έχουν ειπωθεί πολλά περίεργα και απίστευτα θαύματα από εκείνους που καυχούνται πως την έχουν διασχίσει.
»Στο τέλος της ζωής του, ο Αλχαζρέντ κατοικούσε στη Δαμασκό, όπου γράφτηκε το Νεκρονομικόν, ενώ πολλά φοβερά και αντικρουόμενα πράγματα ακούστηκαν για το θάνατο ή την εξαφάνιση του (το 738 μ.κ.ε.). Από τον Ιμπν Χαλικάν (βιογράφο του 12ου αιώνα) αναφέρεται ότι αρπάχτηκε μέρα-μεσημέρι στην αγορά από ένα αόρατο τέρας και καταβροχθίστηκε με φρικαλέο τρόπο μπροστά σ’ ένα μεγάλο αριθμό τρομοκρατημένων μαρτύρων.
»Πολλά λέγονται για την παραφροσύνη του Αλχαζρέντ. Ισχυριζόταν ότι είχε βρεθεί στη χαμένη Ιρέμ, την παραμυθένια “Πόλη των Κιόνων”, και ότι είχε βρει κάτω από τα ερείπια μιας συγκεκριμένης ανώνυμης ερειπωμένης πόλης τα συγκλονιστικά χρονικά και τα μυστικά μιας φυλής παλαιότερης από την ανθρωπότητα. Μπορεί ο Αλχαζρέντ να ήταν μουσουλμάνος, αλλά λάτρευε τις άγνωστες οντότητες που αποκαλούσε Γιογκ-Σοθώθ και Κθούλου.
»Το 950 μ.κ.ε. το Αλ Αζίφ, που είχε επιτύχει να γίνει γνωστό, αν και κυκλοφορούσε μόνο κρυφά μεταξύ των φιλοσόφων της εποχής, μεταφράσθηκε στα ελληνικά από τον Θεόδωρο Φιλέτα εκ Κωνσταντινουπόλεως, με τον τίτλο Νεκρονομικόν. Για έναν ολόκληρο αιώνα υποκινούσε αποκρουστικούς πειραματισμούς, μέχρι που αποσύρθηκε και κάηκε από τον πατριάρχη Μιχαήλ. Μετά απ’ αυτό παρουσιάζεται μόνο φευγαλέα, αλλά ο Ολάους Βόρμιους έκανε αργότερα τη λατινική μετάφραση κατά το Μεσαίωνα (1228), και το λατινικό κείμενο τυπώθηκε δύο φορές, μία τον 15ο αιώνα με γοτθικά τυπογραφικά στοιχεία (προφανώς στα γερμανικά) και μία φορά τον 15ο αιώνα (πιθανότατα στα ισπανικά).
Και οι δύο εκδόσεις είναι χωρίς αναγνωριστικά σημάδια και μπορούν να χρονολογηθούν μόνο βάσει των τυπογραφικών στοιχείων που χρησιμοποιούν. Το σύγγραμμα (και στις δύο γλώσσες) απαγορεύτηκε το 1232 από τον Πάπα Γρηγόριο τον 4ο αμέσως μετά τη λατινική μετάφραση, που προκάλεσε σάλο. Το αραβικό πρωτότυπο είχε χαθεί από πολύ νωρίς, την εποχή του Βόρμιους, όπως αναφέρεται στην εισαγωγική του σημείωση, και δεν έχει αναφερθεί καμία εμφάνιση του ελληνικού αντίτυπου (το οποίο είχε τυπωθεί στην Ιταλία το 1500 και το 1550) από την εποχή της πυρκαγιάς μιας συγκεκριμένης προσωπικής βιβλιοθήκης στο Σάλεμ το 1692.
»Μια μετάφραση που έγινε από τον Δρ. Τζων Ντη δεν τυπώθηκε ποτέ, και σώθηκαν από το αρχικό χειρόγραφο μόνο αποσπάσματα της. Από τα λατινικά κείμενα που υπάρχουν ακόμη, είναι γνωστό πως ένα αντίγραφο του 15ου αιώνα, βρίσκεται κλειδωμένο στο Βρετανικό Μουσείο και ένα άλλο (του 17ου αιώνα) στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Μια έκδοση του 17ου αιώνα βρίσκεται στη βιβλιοθήκη Γουάιντενερ του Χάρβαρντ και στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μισκατόνικ στο Άρκαμ.
Επίσης ένα αντίτυπο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες. Πιθανόν να υπάρχουν πολυάριθμα κρυμμένα αντίτυπα και φημολογείται πως ένα απ’ αυτά (του 15ουαιώνα), αποτελεί μέρος της συλλογής ενός διάσημου Αμερικανού εκατομμυριούχου. Μια πιο αβέβαιη φήμη αποδίδει τη διάσωση ενός ελληνικού αντίγραφου του 16ου αιώνα στην οικογένεια Πίκμαν του Σάλεμ. Αλλά παρόλο που διασώθηκε, χάθηκε τελικά μαζί με τον καλλιτέχνη Ρ. Ο. Πίκμαν, ο οποίος εξαφανίστηκε στις αρχές του 1926. Το βιβλίο αποσύρθηκε αστραπιαία από τις αρχές των περισσοτέρων χωρών και από όλους τους κλάδους των οργανωμένων εκκλησιών. Η ανάγνωση του Νεκρονομικόν έχει τρομερές συνέπειες. Λέγεται, ότι από φήμες γι αυτό το βιβλίο (το οποίο γνώριζαν σχετικά λίγοι άνθρωποι), εμπνεύστηκε ο Ρόμπερτ Γ. Τσέημπερς την ιδέα για το βιβλίο του Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα (The King in Yellow)…»
Κάποια σχόλια σχετικά με σημεία του παραπάνω κειμένου:
«Λέγεται από τον Ιμπν Χαλικάν (βιογράφο του 12ου αιώνα)…»: Το Βιογραφικό Λεξικό του Χαλικάν υπάρχει πραγματικά, αλλά δεν αναφέρει πουθενά τον Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
«Ισχυριζόταν ότι έχει δει την παραμυθένια Ιρέμ, την Πόλη των Κιόνων…»: Η Ιρέμ ή Ίραμ είναι μία πόλη που αναφέρεται και στο Κοράνι και στις αραβικές Χίλιες και Μια Νύχτες. Η πραγματική τοποθεσία της πόλης ανακαλύφθηκε τελικά λίγα χρόνια πριν, αν και μάλλον δεν καλύπτει τις προσδοκίες των μελετητών του Λάβκραφτ.
«Μια μετάφραση που έγινε από τον Δρ. Τζων Ντη δεν τυπώθηκε ποτέ…»: Ο Dr. John Dee ήταν ένας μεγάλος λόγιος και μάγος που έζησε για ένα χρονικό διάστημα στην αυλή της Ελισάβετ Α΄. Το μεγαλύτερο μέρος της μαγείας του ήταν αφιερωμένο στους αγγέλους του Ενώχ (βλέπε τις θρυλικές Ενωχιανές Πινακίδες του Ντη), και θα ξαφνιαζόταν πολύ αν μάθαινε ότι ένα από τα σκοτεινότερα μαγικά βιβλία σε όλη τη βιβλιογραφία, έχει αποδοθεί σ’ αυτόν.
«…στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες…»: Η βιβλιοθήκη αυτή είναι μια ασυνήθιστη επιλογή εκ μέρους του Λάβκραφτ. Γίνεται πιο περίεργη, αν σκεφτούμε πως –μεταγενέστερα– ο διευθυντής της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες ήταν ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο οποίος φαίνεται να ασχολείται με τα ίδια φιλοσοφικά προβλήματα που ο Λάβκραφτ διατύπωσε και μοιάζει πραγματικά με ήρωα ενός διηγήματος του. Ίσως αυτό να σημαίνει πως στα ράφια της βιβλιοθήκης αυτής κρύβονται ορισμένα «ιδιαίτερα» βιβλία.
«Λέγεται ότι από φήμες γι αυτό το βιβλίο (το οποίο ήταν γνωστό σε σχετικά λίγους ανθρώπους) εμπνεύστηκε ο Ρόμπερτ Γ. Τσέημπερς την ιδέα για το βιβλίο του Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα…»: Το The King In Yellow του Robert W. Chambers αναγνωρίζεται ως ένα κλασικό αριστούργημα της Φανταστικής Λογοτεχνίας, και όχι μόνο εξ αιτίας της αναφοράς του από τον Λάβκραφτ. Μερικοί το αναποδογύρισαν και ισχυρίστηκαν ότι το Νεκρονομικόν ήταν εμπνευσμένο από το Ο Βασιλιάς με τα Κίτρινα, αλλά ο Χ. Φ. Λάβκραφτ διάβασε τον Τσέημπερς μόνο το 1926, πολύ μετά αφ’ ότου είχε μιλήσει για το Νεκρονομικόν…
Πρέπει να προσθέσω, για την ιστορία, ότι το Νεκρονομικόν στο έργο του Χ. Φ. Λάβκραφτ εμφανίζεται σε 21 από τις ιστορίες του συγγραφέα, αλλά εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1921, στο διήγημά του The Nameless City (Η Ακατονόμαστη Πόλη). Έχω συναντήσει πολλές αναφορές από μελετητές που υποστηρίζουν ότι η πρώτη εμφάνιση του Νεκρονομικόν γίνεται στο διήγημα The Hound (Το Κυνηγόσκυλο), αναφορές που είναι λανθασμένες (εκτός αν αναφέρονται σε δημοσιεύσεις), διότι το Κυνηγόσκυλο γράφτηκε το 1922, ενώ η Ακατονόμαστη Πόλη το 1921…
Στην Ακατονόμαστη Πόλη, λοιπόν,, εμφανίζεται για πρώτη φορά «ο παράφρονας Άραβας Αμπντούλ Αλχαζρέντ», κι από τότε θα στοιχειώνει τα μυαλά όλων των αναγνωστών του Φανταστικού σε όλον τον κόσμο, επιστρέφοντας με το Νεκρονομικόν του σε πολλές ιστορίες του Χάουαρντ αλλά και των συγγραφέων φίλων του, κι έπειτα μέσα σε εκατοντάδες διηγήσεις και μελέτες.
Σ’ αυτό το πρώιμο διήγημα, ο αφηγητής μιλά για μια μυστηριώδη ερειπωμένη πόλη στην έρημο της Αραβίας (η οποία προφανώς είναι η Ιρέμ): «Δεν υπάρχει θρύλος τόσο παλιός, που να της δίνει κάποιο όνομα ή που να θυμάται ότι κάποτε ήταν ζωντανή. Αλλά μιλούν γι’ αυτήν οι ψίθυροι γύρω από τις φωτιές των καταυλισμών στην έρημο, και στις σκηνές των σεΐχηδων, κι όλες οι φυλές τρομάζουν στο άκουσμά της χωρίς να ξέρουν στ’ αλήθεια γιατί. Ήταν γι’ αυτό το μέρος που ονειρεύτηκε ο Αμπντούλ Αλχαζρέντ, ο τρελός ποιητής, μια νύχτα πριν τραγουδήσει αυτό το ανεξήγητο δίστιχο:
«Δεν είναι νεκρό αυτό που αιώνια μπορεί να περιμένει
και μες στους παράξενους αιώνες ακόμη κι ο θάνατος μπορεί να πεθάνει…»
Αυτή είναι η πρώτη αναφορά που κάνει ο Λάβκραφτ σ’ αυτό το -μετέπειτα διάσημο- δίστιχο από το Νεκρονομικόν, που υποτίθεται ότι αναφέρεται στον Κθούλου, (αν και αυτό δεν έχει ποτέ δηλωθεί ξεκάθαρα από τον Λάβκραφτ).
«That is not dead which can eternal lie,
And with strange aeons even death may die…».
Εξερευνώντας τα ερείπια της πόλης, ο αφηγητής ανακαλύπτει παράξενα ιερογλυφικά και μούμιες μιας ράτσας μικρόσωμων πολιτισμένων «δεινοσαύρων», δηλαδή μια ράτσα ερπετοειδών (Serpent People ή Lizard Men ή Draconians). Εξερευνεί κάποια τούνελς, και στην έξοδο μιας στοάς αναγκάζεται να οπισθοχωρήσει από έναν δυνατό θορυβώδη άνεμο, γεμάτο από ψίθυρους στους οποίους νομίζει ότι ακούει τις φωνές των αρχαίων αυτών ενοίκων του τόπου. Καταφέρνει να ξαναβγεί στην επιφάνεια, όπου αντικρίζει ενάντια στον ουρανό «μια εφιαλτική ορδή επιθετικών δαιμόνων, παραμορφωμένων από μίσος, θωρακισμένων με γκροτέσκες πανοπλίες, ημιδιάφανοι διάβολοι μιας ράτσας που κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να μην αναγνωρίζει -οι ερπετόμορφοι της ακατονόμαστης πολιτείας…».
Η ιστορία ήταν βασισμένη σ’ ένα όνειρο του ίδιου του Λάβκραφτ, και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Weird Tales λίγους μήνες μετά τον θάνατο του Χ.Φ.Λ., 16 χρόνια αργότερα…
Ο αυθεντικός αραβικός τίτλος του έργου, Al Azif (Αλ Αζίφ) ή Kitab [Βιβλίο] Al Azif, όπως είδαμε, ο Λάβκραφτ υποστηρίζει ότι προέρχεται από την παράξενη λέξη «Azif» την οποία οι Άραβες χρησιμοποιούν για να προσδιορίσουν το νυχτερινό ήχο ή βόμβο που κάνουν τα έντομα, που πιστεύεται πως είναι το ουρλιαχτό των δαιμόνων. (Για μερικές περαιτέρω αναφορές σχετικά με αυτό, προτείνω στον αναγνώστη μου να δει –ή να ξαναδεί– το εξαιρετικό φιλμ του Τζων Μπούρμαν, Exorcist 2: The Heretic, Εξορκιστής 2: Ο Αιρετικός, σχετικά με τον Παζούζου, τις ακρίδες, τους δαίμονες, κλπ).
Ο Λάβκραφτ σε μια επιστολή του (Selected Letters II), δηλώνει ξανά: «Το βιβλίο το έγραψε ο Αλχαζρέντ στα γεράματά του, τα οποία τα πέρασε στη Δαμασκό, και ο αυθεντικός τίτλος του έργου ήταν Al Azif (βλέπε τις σημειώσεις του Βάτεκ στην έκδοση του Χένλεϋ), ένα όνομα που δίνεται σ’ εκείνους τους παράξενους νυχτερινούς θορύβους (των εντόμων) που οι Άραβες τους αποδίδουν ως ουρλιαχτά των δαιμόνων…»
Το ακριβές νόημα της λέξης «Azif» δεν είναι τελείως ξεκάθαρο. Ίσως να υπονοεί ότι ο ποιητής Αμπντούλ Αλχαζρέντ άκουγε φωνές, οι οποίες του ενέπνευσαν –ή του υπαγόρευσαν– το βιβλίο του. Αυτό είναι πιθανό, αφού τον γνωρίζουμε ως «παράφρονα», και επίσης ταιριάζει με τις πεποιθήσεις των Αράβων της εποχής του, που θεωρούσαν ότι ένας τρελός που ακούει φωνές είναι ιερό πρόσωπο, ένας άγιος, που δεν πρέπει κανείς να τον πειράζει διότι τον πειράζουν ήδη αρκετά οι δαίμονες.
Παραδόξως, ο Λάβκραφτ, παρ’ όλο που αναφέρει συχνά τον τίτλο Αλ Αζίφ σε κάποιες επιστολές του και στο δοκίμιο με την Ιστορία του Νεκρονομικόν, δεν τον χρησιμοποίησε σε κανένα από τα διηγήματά του, στα οποία εμφάνιζε μόνο τον τίτλο Νεκρονομικόν για το θρυλικό βιβλίο. Σ’ αυτό υπάρχει μία μόνο εξαίρεση, σε ένα revision που έκανε για τον Adolphe De Castro, (ο Λάβκραφτ συχνά επιμελούνταν εκτενώς διηγήματα άλλων συγγραφέων επί πληρωμή, στα οποία παρέμβαινε σημαντικά με δικά του στοιχεία, ή ακόμη και έγραφε ένα ολόκληρο διήγημα πάνω σε μια περιληπτική ιδέα που του είχε δώσει ένας επίδοξος συγγραφέας, ο οποίος μετά το υπέγραφε ως δικό του), στο διήγημα The Last Test, όπου ο πρωταγωνιστής, ένας τρελός επιστήμονας, φωνάζει:
«Πρόσεχε εσύ. . . ! Υπάρχουν δυνάμεις έτοιμες να αντιταχθούν στις δυνάμεις σου. Δεν πήγα στην Κίνα για το τίποτα… Και υπάρχουν πράγματα μέσα στο Azif του Αλχαζρέντ, που δεν ήταν γνωστά ούτε στην Ατλαντίδα!…»
Κατά τη γνώμη μου, ακόμη και αυτή η μοναδική αναφορά είναι διφορούμενη. Η πρόταση «υπάρχουν πράγματα στο Azif του Αλχαζρέντ», μπορεί να σημαίνει το βιβλίο του Αλχαζρέντ, αλλά μπορεί να σημαίνει και το «μουρμούρισμα» ή το «βόμβο» του Αλχαζρέντ, αναφορικά στο παραλήρημα του Άραβα, σε κάποια επίκληση του με μορφή βόμβου, σε ένα είδος ακατανόητης γλώσσας, ή σε εκείνο το «κάτι» που άκουγε τις νύχτες…
Επίσης, στο απόσπασμα εκείνης της επιστολής που παρέθεσα παραπάνω, ο Λάβκραφτ έκανε μία αναφορά εντός παρενθέσεως: «ο αυθεντικός τίτλος ήταν Al Azif (βλέπε τις σημειώσεις του Βάτεκ στην έκδοση του Χένλεϋ), ένα όνομα που δίνεται σ’ εκείνους τους παράξενους νυχτερινούς θορύβους (των εντόμων)…»
Η αναφορά έχει να κάνει με το αριστούργημα Vathek (ή Οι Περιπέτειες του Χαλίφη Βάτεκ, 1785) του μεγάλου εκκεντρικού συγγραφέα και λόγιου Γουίλιαμ Μπέκφορντ. (Για την παράξενη ζωή και το έργο του Μπέκφορντ, παραπέμπω τον αναγνώστη μου στο κείμενο μου με τον τίτλο Βάτεκ, στο βιβλίο μου Ιστορίες που δεν Διηγήθηκε Ποτέ Κανείς, εκδ. Terra Nova).
Οι θρυλικές σημειώσεις του Μπέκφορντ για το Βάτεκ, ουσιαστικά αποτελούν ένα ακόμη βιβλίο. Ο Μπέκφορντ επέμενε πως το Βάτεκ του δεν έπρεπε να κυκλοφορήσει χωρίς τις απαραίτητες σημειώσεις του, που τις ονόμαζε Επεισόδια και δεν τις είχε ολοκληρώσει ακόμη μέχρι την καθορισμένη ημερομηνία της έκδοσης. Ο Μπέκφορντ, γράφοντας τα Επεισόδια, που ήθελε να αποτελέσουν έναν ξεχωριστό συνοδευτικό τόμο, επεξηγούσε με εκτενείς σημειολογικές υποσημειώσεις σχεδόν κάθε γραμμή του έργου, και θεωρούσε ότι χωρίς αυτές τις σημειώσεις το έργο δεν ήταν ολοκληρωμένο.
Για λόγους που δεν μου είναι γνωστοί, ο επιμελητής Χένλεϋ εκδίδει το Βάτεκ εσπευσμένα, αγνοώντας τελείως τις εντολές του Μπέκφορντ… Πέρασαν πολλά χρόνια, μέχρι να αποκατασταθεί το έργο μαζί με τις σημειώσεις του, αλλά ήδη το γεγονός της έλλειψής τους μπέρδεψε πολύ τα πράγματα στη βιβλιογραφία.
Γνωρίζοντας για την ύπαρξη των θρυλικών υποσημειώσεων του Μπέκφορντ, δηλαδή για τα Επεισόδια του Βάτεκ, τα αναζητούσα μάταια για αρκετά χρόνια. Καμία από τις εκδόσεις που είχα στα χέρια μου –μία ελληνική, μία γαλλική και τρεις αγγλικές– δεν περιείχε τίποτε τέτοιο. Πολλοί ενημερωμένοι αναγνώστες του Φανταστικού με τους οποίους κατά καιρούς συζήτησα το θέμα, είτε δεν γνώριζαν την ύπαρξη των σημειώσεων, είτε τις θεωρούσαν εξαφανισμένες για μυστηριώδεις λόγους.
Ώσπου, τελικά, ανακάλυψα ότι συμπεριλαμβάνονται μόνο στην πέμπτη έκδοση του Βάτεκ, δηλαδή εκείνη του 1823, την οποία είχε αναθεωρήσει ο ίδιος ο Γουίλιαμ Μπέκφορντ. (Πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια έκδοση, την οποία ευτυχώς συμβουλεύτηκε πριν από κάποια χρόνια ο γνωστός λόγιος E. F. Bleiler και συμπεριέλαβε τις σημειώσεις του Μπέκφορντ μαζί με το Βάτεκ, στη θεματική ανθολογία του Three Gothic Novels, εκδ. Dover, απ’ όπου τελικά αποσπάσματά της αντιγράφθηκαν και σε κάποιες άλλες εκδόσεις).
Αναζήτησα στο λαβύρινθο των Επεισοδίων του Μπέκφορντ στο Βάτεκ, την παραπομπή που μου υπέδειξε ο Λάβκραφτ σ’ εκείνη την επιστολή του, σχετικά με το Αλ Αζίφ. Τελικά την ανακάλυψα στη σελίδα 139. Μεταφράζω εδώ το επίμαχο απόσπασμα:
«Τελικά, οι σάλπιγγες και οι τρομπέτες ανήγγειλαν από την κορυφή του ψηλού πύργου το πρελούδιο της αναχώρησης. Αν και τα όργανα ήταν συντονισμένα μεταξύ τους, παρ’ όλα αυτά μια αλλόκοτη παραφωνία αναμίχθηκε με τους ήχους τους. Αυτή προερχόταν από την Καράθις, η οποία τραγουδούσε τις φρικτές προσευχές της προς τους Γκιαούρηδες, ενώ οι νέγρες και οι μουγκοί μουρμούριζαν ένα κοντίνουο μπάσο, χωρίς να προφέρουν ούτε μία λέξη. Οι καλοί Μουσουλμάνοι νόμισαν ότι άκουγαν το μοχθηρό βούισμα εκείνων των νυχτερινών εντόμων που προμηνύουν το Κακό, και ζητούσαν επίμονα από τον Βάτεκ να προσέχει ώστε να μη ριψοκινδυνεύσει το ιερό του πρόσωπο.
»Δόθηκε το σήμα, και η μεγάλη παράταξη του Χαλιφάτου κινήθηκε σε όλο της το μεγαλείο: είκοσι χιλιάδες δόρατα έλαμπαν γύρω της, και ο χαλίφης, βαδίζοντας βασιλικά πάνω στο χρυσό ύφασμα που είχε απλωθεί για να πατήσουν τα πόδια του, ανέβηκε στο φορείο του, ανάμεσα στις επευφημίες των υπηκόων του. Η εκστρατεία προχώρησε με μεγάλη τάξη, και με τέτοια απόλυτη σιωπή, που ακόμη και οι ακρίδες ακούγονταν από τους θάμνους στην πεδιάδα του Γκατούλ. Διέσχισαν έξι ολόκληρες λεύγες πριν την αυγή, και ο πρωινός αστέρας έλαμπε ακόμη στο στερέωμα, όταν όλη αυτή η άμετρη πομπή σταμάτησε στις όχθες του Τίγρη…»
Εκτός από τη φανερή αναφορά στο Αζίφ, θέλω να επιστήσω την προσοχή του αναγνώστη μου (ή τουλάχιστον σ’ εκείνον που τυχαίνει να είναι και αναγνώστης του Λάβκραφτ) στο γεγονός ότι αυτή συνοδεύεται από στοιχεία όπως «ψηλός πύργος», «αλλόκοτη παραφωνία», «φρικτές προσευχές», «βασιλικό χρυσό ύφασμα» (The King In Yellow ;), «ακρίδες που ακούγονταν από τους θάμνους», «πρωινός αστέρας» …Στα Επεισόδια, οι σημειώσεις του Μπέκφορντ ανέφεραν τα εξής (οι σημειώσεις εντός αγκυλών με πλάγια γράμματα, είναι δικές μου):
«…το μοχθηρό βούισμα εκείνων των νυχτερινών εντόμων που προμηνύουν το Κακό… [the sullen hum of those nocturnal insects which presage evil]: Είναι αξιοσημείωτο ότι στον πέμπτο στίχο του 91ου Ψαλμού, “Ο Τρόμος Μέσα στη Νύχτα” [The Terror by Night], αποδίδεται, στην παλαιά αγγλική έκδοση, “Το Έντομο Μέσα στη Νύχτα” [The Bugge by Night. Bugge: η παλαιότερη εκδοχή της λέξης Bug: έντομο, κοριός, hemiptera, επικίνδυνο μικρόβιο, ανυπόφορη ενόχληση, απ’ όπου άλλωστε προέρχεται και η λέξη Bugaboo, που εξελίχθηκε σε Bugbear, κι έπειτα σε Boogeyman, λέξεις που σημαίνουν τον Μπαμπούλα…] Υπάρχουν περιπτώσεις, τόσο στις αγγλικές όσο και στις ελληνικές εκδοχές, όπου οι μεταφραστές έχουν τροποποιήσει το νόημα του αρχικού κειμένου σύμφωνα με τις απόψεις τους, οι οποίες συχνά έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να αποδοθεί το Bugge της δικής μας παλαιάς Βίβλου, αλλά και το ελληνικό “Δαιμόνιον Μεσημβρινόν” ο δαίμονας του μεσημεριού των Εβδομήκοντα…
»Αν ο “Τρόμος που Βαδίζει τη Νύχτα” μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέεται με την “Πανούκλα που Περπατά στο Σκοτάδι” [The Pestilence That Walketh in Darkness], και τα δυο αυτά αντιπαρατεθούν στο “Βέλος που Πετά την Ημέρα” και στην καταστροφή που ερήμωσε το μεσημέρι, θα φανεί ότι υποδηλώνει μονάχα το αληθινό Κακό, το οποίο μπορεί να εξηγηθεί στη γλώσσα του ποιητή, με το στίχο “Η Νύχτα και όλες οι νοσηρές της δροσιές” [Night and all her sickly dews]. Αλλά, αν η απόδοση της παλαιάς αγγλικής έκδοσης, που υιοθετεί εκείνη των Εβδομήκοντα, εντοπιστεί, θα συμπεριλαμβάνει επίσης και τα φανταστικά κακά που ακολουθούν: “Τα φάσματά της χλωμά, και τα πουλιά των οιωνών κρώζουν. Άρπυιες και Ύδρες, ή όλα τα τερατώδη έντομα ανάμεσα σε Αφρική και Ινδία, θα τον ανακαλύψω.” [Her spectres wan, and birds of boding cry. Harpies and Hydras, or all the monstrous buggs ‘twixt Africa and Inde, I’ll find him out].
»Στα πρώτα αποικισμένα μέρη της Βορείου Αμερικής, κάθε νυχτερινή μύγα επιβλαβούς ποιότητας, ονομαζόταν ακόμη “bug” στην καθομιλουμένη, απ’ όπου και η λέξη “Bugbear” η οποία υποδηλώνει κάποιον που μεταφέρει τον τρόμο όπου πηγαίνει, [ο “Μπαμπούλας”, αν και κυριολεκτικά σημαίνει εκείνον που φέρει τα έντομα. Ο βόμβος των εντόμων –“bugs”–αποδίδεται με τη λέξη “buzz”, που υποδηλώνει και το χαρακτηριστικό άκουσμα του βουητού τους]. Ο Βεελζεβούλ [Beelzebub] ή ο “Άρχοντας των Μυγών” [The Lord of the Flies], ήταν μία ανατολίτικη ονομασία για τον Διάβολο. Και ο νυχτερινός ήχος που ονομαζόταν από τους Άραβες “Azif” πιστευόταν ότι ήταν το ουρλιαχτό των δαιμόνων [the howling of demons].
»Ανάλογο με αυτά είναι και ένα χωρίο στο Comus, όπως είναι στο πρωτότυπο: “Όσο γι’ αυτόν τον καταραμένο μάγο, αφήστε τον να ζωστεί με όλες τις φρικαλέες λεγεώνες που συναθροίζονται κάτω από την καπνισμένη σημαία του Αχέροντα…” [But for that damn’d magician, let him be girt with all the grisly legions that troop under the sooty flag of Acheron… Ο αναγνώστης πρέπει να φέρει στη μνήμη του εκείνον τον θρυλικό διάλογο με τον δαίμονα: “Ποιο είναι το όνομά σου;” ρωτιέται, κι απαντά: “Λεγεώνα, γιατί είμαστε πολλοί”: Legion, for we are many].
»…κι οι ακρίδες ακούγονταν από τους θάμνους στην πεδιάδα του Γκατούλ… [and the locusts were heard from the thickets on the plain of Gatoul]: Τα έντομα που αναφέρονται εδώ είναι του ιδίου είδους με το “τέττιξ” των Ελλήνων [το τζιτζίκι] και το “cicada” των Λατίνων. Οι ακρίδες [locusts] αναφέρονται στον Πλίνιο (b. xi, 29). Ονομάζονται έτσι, από το “loco usto” επειδή η καταστροφή και η ερήμωση που επέφεραν στον τόπο με το πέρασμά τους, άφηνε πίσω τους ένα μέρος που φαινόταν να ερήμωσε από φωτιά…»
Μέσα από το πρίσμα όλων των παραπάνω, που κρύβονται πίσω από την παράξενη και ανησυχητική λέξη «Azif», μπορούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει ο αυθεντικός τίτλος του βιβλίου: Al Azif.
Επιπλέον, η σκέψη ότι το ίδιο το βιβλίο μπορεί να είναι αυτό το Azif, ή ακόμη και ότι ο Αλχαζρέντ άκουγε τις νύχτες αυτό το Azif που του υπαγόρευε το βιβλίο του, προκαλούν έναν πρωτάκουστο «βιβλιογραφικό τρόμο», άλλωστε, για ένα βιβλίο που ο αναγνώστης δεν έχει διαβάσει… Ο ελληνικός τίτλος Νεκρονομικόν, με όλες τις επίσης ανησυχητικές ερμηνείες του, προσφέρει ακόμη περισσότερα στοιχεία σ’ αυτόν τον μη-αναγνωστικό τρόμο.
Μια άλλη version του αραβικού τίτλου, Kitab Al Azif, δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από τον Λάβκραφτ, και φαίνεται να έχει διαδοθεί κατά τη δεκαετία του 1970. Η λέξη Kitab σημαίνει βιβλίο στα αραβικά, και εμφανίζεται σε πολλούς τίτλους αραβικών βιβλίων. Κάποιοι μελετητές έχουν υποθέσει ότι εκείνοι που πρόσθεσαν τη λέξη στον τίτλο, είχαν κατά νου, παρ’ όλα αυτά, ένα συγκεκριμένο έργο. Αυτό το επίσης «απαγορευμένο βιβλίο» είναι το Kitab Al Uhud, Το Βιβλίο της Δύναμης, του Αμπντούλ Καντίρ, και ταυτίζεται με ένα βιβλίο που υποτίθεται ότι υπαγορεύτηκε στον Σολομώντα από τον δαίμονα Ασμοδαίο. Μονάχα ένα αντίγραφο αυτού του βιβλίου είναι γνωστό ότι υπάρχει, κι αυτή η κόπια υποτίθεται ότι ανιχνεύθηκε και εντοπίστηκε από τον φημισμένο ειδικό των διδασκαλιών των Σούφι, τον Ίντρις Σαχ, ο οποίος διηγείται την αναζήτησή του αυτήν στο έργο Oriental Magic (1956)…
Το μεγαλύτερο και πιο συνταρακτικό αυθεντικό απόσπασμα του Νεκρονομικόν, το οποίο γνωρίζουμε, προέρχεται από το The Dunwich Horror (Ο Τρόμος του Ντάνγουιτς) του Χ. Φ. Λάβκραφτ, και είναι το εξής, βγαλμένο κατευθείαν από τις σελίδες του καταραμένου τόμου:
«Δεν πρέπει κανείς να σκεφτεί ότι ο άνθρωπος είναι ο παλαιότερος ή ο τελευταίος από τους αφέντες της Γης, ή ότι η κοινή μάζα της ζωής και των ουσιών βαδίζει μοναχή της.
»Οι Παλαιοί ήταν, οι Παλαιοί είναι, οι Παλαιοί και πάλι θα είναι. Όχι στους χώρους που ξέρουμε, αλλάανάμεσα στους χώρους, βαδίζουν γαλήνια και πρωτόγονα, χωρίς διαστάσεις και αόρατοι για εμάς. Ο Γιογκ Σοθώθ γνωρίζει την πύλη. Ο Γιογκ Σοθώθ είναι η πύλη. Ο Γιογκ Σοθώθ είναι το κλειδί και φύλακας της πύλης. Παρελθόν, παρόν, μέλλον, όλα είναι ένα στον Γιογκ Σοθώθ. Αυτός γνωρίζει πού πήγαν οι Μεγάλοι Παλαιοί και από πού πέρασαν, και από πού θα περάσουν και πάλι για να επιστρέψουν.
Αυτός γνωρίζει πού περπάτησαν Εκείνοι στα γήινα λιβάδια, και πού ακόμη τα βαδίζουν, και γιατί κανείς δεν μπορεί να Τους δει καθώς βαδίζουν. Από τη μυρωδιά Τους οι άνθρωποι μπορούν μερικές φορές να ξέρουν πως Εκείνοι είναι κάπου κοντά, αλλά για την εμφάνισή Τους κανένας άνθρωπος δεν γνωρίζει, παρά μονάχα από τα χαρακτηριστικά αυτών που Εκείνοι έχουν γεννήσει ανάμεσα στους ανθρώπους, κι απ’ αυτούς υπάρχουν πολλά είδη, που διαφέρουν στο παρουσιαστικό και από το πιο αληθές είδωλο του ανθρώπου και από εκείνη τη μορφή χωρίς εικόνα ή ουσία η οποία είναι Εκείνοι.
»Βαδίζουν αόρατοι και φαύλοι σε μέρη μοναχικά, όπου οι Λέξεις έχουν ειπωθεί και οι Τελετές έχουν κραυγάσει ανάμεσα από τις Εποχές τους. Ο Άνεμος φλυαρεί ακατανόητους ψιθύρους με τις φωνές Τους, και η γη μουρμουρίζει με τη συναίσθησή Τους. Αυτοί λυγίζουν το δάσος και τσακίζουν την πόλη, αλλά κανένα δάσος και καμία πόλη δεν βλέπει το χέρι που χτυπά.
»Η Άγνωστη Καντάθ στην παγωμένη έρημο Τους έχει γνωρίσει, αλλά ποιος άνθρωπος γνωρίζει την Καντάθ; Η έρημος των πάγων του απώτατου Νότου και τα βυθισμένα νησιά του Ωκεανού, κρατούν πέτρες που πάνω τους η σφραγίδα Εκείνων είναι χαραγμένη, αλλά ποιος έχει δει τη βαθιά παγωμένη πόλη ή τον σφραγισμένο πύργο που τον κοσμούν από παλιά τα φύκια και τα στρείδια;
»Ο Μεγάλος Κθούλου είναι ο εξάδελφός Τους, αλλά κι Αυτός μόνο θολά μπορεί να Τους κατασκοπεύσει. Ια! Ια! Σουμπ-Νιγκουράθ! Σαν ένα μίασμα θα Τους γνωρίσεις! Τα χέρια Τους αρπάζουν το λαιμό σας, αλλά εσείς δεν τους βλέπετε, και ακόμη η κατοικία Τους είναι ένα με το προφυλαγμένο κατώφλι σας. Ο Γιογκ-Σοθώθ είναι το κλειδί για την πύλη, εκεί όπου οι σφαίρες συναντιούνται.
»Ο άνθρωπος κυβερνά τώρα εκεί που Αυτοί κάποτε κυβερνούσαν, και σύντομα θα βασιλεύσουν εκεί που ο άνθρωπος τώρα βασιλεύει. Μετά το καλοκαίρι έρχεται ο χειμώνας, και μετά το χειμώνα το καλοκαίρι. Εκείνοι περιμένουν υπομονετικά και αγέρωχα, γιατί εδώ θα βασιλέψουν Εκείνοι και πάλι…»
Αυτό, λοιπόν, ήταν ένα τρομακτικό και «απαγορευμένο» απόσπασμα από το αυθεντικό Νεκρονομικόν, το Azif του παράφρονα Άραβα Αμπντούλ Αλχαζρέντ.
ΠΛΑΣΤΑ “ΝΕΚΡΟΝΟΜΙΚΟΝ”
Δεκάδες πλαστά Νεκρονομικόν έχουν εκδοθεί τα τελευταία τριάντα χρόνια, αρχικά για να προσελκύσουν τους συλλέκτες που το αναζητούσαν μάταια παντού, κι έπειτα για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση των βιβλιοπωλών –και φυσικά να την εκμεταλλευτούν– που πολιορκούνταν από επίδοξους αναγνώστες που δεν ήξεραν τι ακριβώς ήταν αυτό που έψαχναν.
Τα ψεύτικα αυτά Γριμόρια έχουν συντεθεί κατά καιρούς είτε ως κερδοσκοπική απάτη, είτε ως διανοουμενίστικη φάρσα, είτε ως βιβλιογραφικές προτάσεις που περιλαμβάνουν κάποια κείμενα που η ικανή σύνθεσή τους θα μπορούσε ίσως να αποδώσει το έργο εκείνο που οι μελετητές αναζητούν με τον τίτλο Νεκρονομικόν.
Σε όλες τις περιπτώσεις, όχι μόνο δεν φαίνεται να έχουν καμία –ή έστω έχουν ελάχιστη– σχέση με τον αυθεντικό απαγορευμένο τόμο, αλλά απλώς μιμούνται τα Γριμόρια Μαγείας του Μεσαίωνα, με λίγη ποιητική γλώσσα και λίγες γεύσεις από Μυθολογία Κθούλου. Το αληθινό Νεκρονομικόν, αν μπορεί να ανακαλυφθεί κάπου εδώ γύρω, δεν θα είναι απλά ένα βιβλίο μαγείας ή ένας οδηγός με ξόρκια, αλλά ένα βιβλίο-παραλήρημα το οποίο διηγείται και περιγράφει με όλες τις ανησυχητικές λεπτομέρειες το μεγάλο και επτασφράγιστο μυστικό του κόσμου μας αλλά και των κόσμων που μας περικυκλώνουν, το μυστικό των θεών, της ζωής, του θανάτου, του Κακού και της Αβύσσου, των χαμένων πόλεων και των αόρατων συμβάντων.
Θα είναι κάτι σαν την Αποκάλυψη, ή σαν εκείνα τα παλιά βιβλία των ταξιδευτών, εκείνα τα σημειωματάρια όπου σημείωναν με όλες τις λεπτομέρειες τα παράξενα πράγματα που έβλεπαν και μάθαιναν στα μακρινά ταξίδια τους…
Από τα δεκάδες ψευδεπίγραφα βιβλία που κυκλοφορούν παγκοσμίως με τον τίτλο Νεκρονομικόν, τα πιο γνωστά είναι δύο: το λεγόμενο Νεκρονομικό του Σίμωνα, το οποίο συνοδεύεται από έναν πολύ ενδιαφέροντα πρόλογο των επιμελητών του, και έχει ένα πολύ ποιητικό πρώτο μέρος, αλλά κατά τα άλλα εξελίσσεται σε μία γελοία βίβλο μαύρης μαγείας του τύπου των γραφικών εκδόσεων της Σολομωνικής. Το άλλο είναι το Νεκρονομικόν του Τζωρτζ Χέι, στο οποίο έχουν συνεργαστεί ο γνωστός συγγραφέας Κόλιν Γουίλσον, ο Ρόμπερτ Τέρνερ και ο αναλυτής κρυπτογράφος Ντέηβιντ Λάνγκφορντ, φτιάχνοντας μία εξαίσια ανθολογία κειμένων που περικυκλώνει την αποκρυπτογράφηση του συγγράμματος Liber Logaeth του Δρ. Τζων Ντη (ένα έργο που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο), που υποστηρίζουν ότι πρόκειται για την κωδικοποίηση του Νεκρονομικόν στην Ενωχιανή Γλώσσα από τον Ντη και τον συνεργάτη του, Έντουαρντ Κέλλυ (ο Ντη φέρεται όντως να έχει μεταφράσει το έργο στον καιρό του). Δυστυχώς όμως, οι ίδιοι οι δημιουργοί αυτού του –κατά τα άλλα καταπληκτικού– βιβλίου, αργότερα παραδέχθηκαν ότι όλα ήταν μία δική τους περίτεχνη επινόηση, μία μυστικιστική λογοτεχνική άσκηση ή μία καλοστημένη απάτη…
Αναζητώντας για πολλά χρόνια όλα τα πιθανά στοιχεία για το Νεκρονομικόν, κι εγώ όπως και αρκετοί άλλοι, ποτέ δεν αποφάσισα αν ερευνούσα για την ύπαρξη ή την ανυπαρξία του, ή αν ήμουν στα ίχνη ενός αληθινού θρυλικού απαγορευμένου μαγικού βιβλίου. Τουλάχιστον, ανακάλυψα πολλά στοιχεία και συνέθεσα τη φερόμενη ως αληθινή ιστορία του μυστηριώδους αυτού τόμου, την οποία παραθέτω παρακάτω:
Η πρώτη μετάφραση από τα αραβικά, έγινε στα ελληνικά, γύρω στο 950 μ.κ.ε. από τον Θεόδωρο Φιλέτο (μάλλον Φιλέτο και όχι Φιλέτα, όπως δίνει το όνομα ο Λάβκραφτ). Η άποψη αυτή για το όνομα Φιλέτος, δικαιώνεται από το γεγονός ότι το όνομα αυτό ανήκε σε ένα πρόσωπο που απαρνήθηκε την χριστιανική διδασκαλία (ΙΙ Τιμ. 2:17), κι έτσι στα μεσαιωνικά ελληνικά είχε ταυτιστεί με τον «αιρετικό» (βλέπε και Thayer, A Greek Lexicon of the New Testament, σελ. 654). Κατά την ελληνική μετάφραση ο τίτλος γίνεται από Al Azif, Νεκρονομικόν.
Η πρώτη λατινική μετάφραση, De Normis Necium, γίνεται το 1220-30 στη Μπολόνια. Φέρεται να έχει γίνει από μαθητές του Inerius (Guanerias) ή του Azo. O Olaus Wormius (καμία σχέση με τον Olaus Onorius) φέρεται να το έχει μεταφράσει στην Ισπανία γύρω στο 1624 και να έχει χρησιμοποιήσει την προηγούμενη λατινική μετάφραση.
Το πρώτο ψευδεπίγραφο –και όχι αυθεντικό– Νεκρονομικόν, De Nomine Necorum, εμφανίζεται στην Ισπανία, και υποτίθεται ότι υπεύθυνος γι’ αυτό είναι ο Olaus Normius (ένα όνομα που σχεδόν συνηχεί με το Wormius), και γίνεται το διασημότερο από τα λατινικά πλαστά του είδους.
Στην Γαλλία, κατά τον 13ο αιώνα, εμφανίζεται μια ανώνυμη μετάφραση, που κατά μία άποψη έγινε σε μία καθολική μονή της νότιας Γαλλίας, με την κηδεμονία της εκκλησίας και ίσως και με τη λογοκρισία της. (Για την εμπεριστατωμένη αυτή άποψη, βλέπε Edmund Weinbaum, The New Adam, N.Y., Avon, 1969, σελ. 169-73).
Φήμες και αναφορές θέλουν να έχει γίνει μία ακόμη μετάφραση στα ισπανικά, στα τέλη του 1580 στο Αλγέρι, με τον τίτλο El Libro de los Normos de los Perdidos, από τον Miguel de Cervantes Saavedra!! Αλλά δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι κυκλοφόρησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της ζωής του μεγάλου συγγραφέα του Δον Κιχώτη…
Στα αγγλικά μεταφράζεται όντως από τον Δρ. Τζων Ντη γύρω στα 1585-87 στο Haarlem, με τον τίτλο Al Azif or Ye Book of Ye Arab. Αλλά δεν υπάρχουν ικανά στοιχεία ότι το έργο βρίσκεται κρυπτογραφημένο μέσα στο θρυλικό Liber Logaeth του Ντη. Τα αντίγραφά του είναι χαμένα, ή βρίσκονται κρυμμένα στο Βρετανικό Μουσείο.
Τέλος, εμφανίζεται στην Ιρλανδία, όπου πιστεύεται πως το θρυλικό κελτικό έργο Badb Nemain ήταν μία μετάφραση του Kitab Al Azif, από έναν Ιρλανδό λόγιο μιας θρησκευτικής αδελφότητας που διαλύθηκε από τον Άγιο Πατρίκιο, αλλά λέγεται ότι συνέχισε να υπάρχει και να δραστηριοποιείται σε κάποιο απομονωμένο νησί (ίσως σε κάποιο από τα ιρλανδικά Arran Islands).
Αυτές είναι οι κατά τα φαινόμενα αυθεντικές εμφανίσεις του Νεκρονομικόν στην ευρωπαϊκή ιστορία των γραμμάτων. Αλλά, υπάρχει και ένα μεγάλο απόσπασμα από το Al Azif, στο έργο του Ivor Gorstadt, Necrologia (Νεκρολογία, ή Necrology: The Worship of the Dead, Λειψία, 1712), στις σελίδες του οποίου ο συγγραφέας συζητά τους παράξενους θανάτους και τις εξαφανίσεις ατόμων που επιχείρησαν να εξηγήσουν, να ρίξουν άπλετο φως ή να προειδοποιήσουν την ανθρωπότητα για την ύπαρξη συγκεκριμένων σέχτων, cults, και συναφών ενεργών πεποιθήσεων, όπως επίσης προσπαθεί να καταθέσει τα πάντα για τα γραπτά τους, τις πρακτικές τους καθώς και τι προμήνυαν οι θάνατοι ή οι εξαφανίσεις τους. Το έργο αυτό υποτίθεται ότι περιέχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για το Νεκρονομικόν και τον συγγραφέα του, καθώς και ένα πολυσέλιδο απόσπασμα από τον καταραμένο τόμο.
Όσο για το όνομα του συγγραφέα του Αλ Αζίφ, του Αμπντούλ Αλχαζρέντ, τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνά μου φαίνεται να υποστηρίζουν ότι το «Abdul Alhazred» δεν είναι ακριβώς ένα αραβικό όνομα, αλλά ένας τύπος ευρωπαϊκής παραφθοράς ενός άλλου αραβικού ονόματος, κάτι που συνέβαινε συχνά κατά τον 11ο και 12ο αιώνα, (ένα καλό παράδειγμα είναι ο Αβικέννας).
Το όνομα φαίνεται να σημαίνει «ο Λάτρης (ή ο Σκλάβος) του Μεγάλου Καταβροχθιστή (ή Στραγγαλιστή)», ή Abd Al-Azrad.
Αλλά έχω συναντήσει και την άποψη που λέει ότι το όνομα του τρελού Άραβα μπορεί να είναι μία παραλλαγή ενός κοινού –εκείνη την εποχή– αραβικού ονόματος: Αl-Uzza, ή Al Ozza, το όνομα της κόρης του μεγάλου Ουγαρίτη θεού Ελ, που αργότερα ταυτίστηκε με τον Αλλάχ. Οι πιστοί της θηλυκής αυτής θεότητας θεωρούνταν μιαροί από τους μετέπειτα μουσουλμάνους, οι οποίοι έβαζαν το όνομά της μαζί με το δικό τους, και ένα παράδειγμα είναι ο Abd al-‘Uzza al Muttalib, o οποίος ήταν ο θείος του προφήτη Μωάμεθ αλλά και ο χειρότερος εχθρός του.
Φημολογείται (κατά τον Μέρικ Καζαουμπόν) ότι ο Δρ. Τζων Ντη παρουσίασε στη βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας, την μετάφραση ενός απαγορευμένου αραβικού κειμένου (που δεν κατονομάζεται στις αναφορές) το οποίο τρόμαξε πολύ τη βασίλισσα με τα πράγματα που αποκάλυπτε, καθώς και ένα τάλισμαν με τους γοτθικούς χαρακτήρες KTL (αλλά, ίσως γραμμένους στα Ενωχιανά). Δεδομένης της συνήθειας κάποιων κρυπτογράφων της εποχής να μιμούνται την εβραϊκή γραφή η οποία δεν έχει φωνήεντα, και δεδομένου ότι η πιο συχνή παραλλαγή του ονόματος Κθούλου, είναι Κουτούλου, οι σκέψεις μου τρέχουν σε πολλές πιθανές προεκτάσεις αυτού του περιστατικού…
Οι Μεγάλοι Παλαιοί ψιθυρίζουν το Αζίφ τους τις σκοτεινές νύχτες με τον παγωμένο άνεμο, ή με το λίβα της ερήμου. Κι ο τρελός Άραβας κρύβεται μέσα στις σκοτεινές αναφορές μίας ατέρμονης βιβλιογραφίας, για πάντα ανεξακρίβωτης ή χαμένης, μαζί με τον Κθούλου, που «στο παλάτι του στη βυθισμένη πόλη της Ρ’λυέ, κοιμάται και ονειρεύεται…»
Το Νεκρονομικόν συνεχίζει να διαφεύγει από τη μέση ανθρώπινη αντίληψη, αόρατο για τα μάτια των αμύητων, και τα ονόματα που διατρέχουν το Βιβλίο των Νεκρών Ονομάτων δεν είναι φτιαγμένα για να αρθρώνονται από ανθρώπινα λαρύγγια.
…Στα πέντε του χρόνια, έπεσε στα χέρια του Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ μια παιδική έκδοση του Χίλιες και Μία Νύχτες (The Arabian Nights). Αμέσως ερωτεύτηκε τη φαντασμαγορία και τις δόξες του μεσαιωνικού Ισλάμ, και περνούσε ώρες ολόκληρες παίζοντας τον Άραβα. Ανάγκασε την μητέρα του να του φτιάξει μια «αραβική γωνιά» στο δωμάτιοό του (με τέντα, αραβουργήματα και μαξιλάρια, αρωματικά δοχεία και γραφικές αραβικές εικόνες), άρχισε να συλλέγει ανατολίτικα αντικείμενα και ανακήρυξε τον εαυτό του «Μουσουλμάνο Χαλίφη».
Στα παιχνίδια του αυτά, αποκαλούσε τον εαυτό του Αμπντούλ Αλχαζρέντ…
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ / STRANGE 2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υποβάλλοντας το σχόλιο σου επιβεβαιώνεις ότι έχεις διαβάσει και αποδεχθεί τους όρους χρήσης και σχολιασμού του μπλογκ. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
http://eleusisdiagoridon.blogspot.gr/2013/08/blog-post_49.html